Τελικά ποιους εξυπηρετεί η καθυστέρηση των εκποιήσεων;

Η πρόθεση της Επιτροπής Οικονομικών να προωθήσει εσπευσμένα στην Ολομέλεια της Βουλής την πρόταση νόμου των ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, ΕΛΑΜ, Οικολόγων και τριών βουλευτών του ΔΗΚΟ (Παύλου Μυλωνά, Χρήστου Ορφανίδη και Ζαχαρία Κουλία), η οποία θα επιτρέπει στους δανειολήπτες να προσφεύγουν στα δικαστήρια για να μπλοκάρουν τη διαδικασία εκποίησης, δημιουργεί ερωτήματα σε σχέση με το ποιους τελικά θέλουν να βοηθήσουν τα κόμματα και οι βουλευτές που στηρίζουν τη συγκεκριμένη πρόταση.

Οι αριθμοί που κατατέθηκαν τη Δευτέρα στη Βουλή από την Κεντρική Τράπεζα καταδεικνύουν πως δεν δικαιολογείται μία τόσο ευρεία παρέμβαση, αφού οι πραγματικά ευάλωτοι δανειολήπτες φαίνεται να είναι λίγοι. Το σύνολο των ΜΕΔ σε τράπεζες και Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων (ΕΕΠ) ήταν περίπου σε €25 δισ. στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2023.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπέβαλε στη Βουλή η Κεντρική Τράπεζα, από τα €22,5 δισ. που διαχειρίζονται οι ΕΕΠ τα €21 δισ. ή ποσοστό 93% του συνόλου, παρουσιάζουν καθυστέρηση πέραν των πέντε ετών. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια με εξασφάλιση κύρια κατοικία αξίας μέχρι €350.000, εντός του τραπεζικού συστήματος, ήταν €530 εκατ. στα τέλη του περασμένου Μαρτίου. Δεν σημαίνει βεβαίως ότι αντιστοιχούν σε ευάλωτους δανειολήπτες.

Επιπρόσθετα μετά από αρκετούς μήνες διαβουλεύσεων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δώσει την έγκρισή της στο νέο Σχέδιο «ενοίκιο έναντι δόσης», το οποίο θα καλύψει τα νώτα των ευάλωτων δανειοληπτών.

Διαβάστε εδώ: Εγκρίθηκε από Ε.Ε. το Ενοίκιο έναντι Δόσης, στέλνουν Ολομέλεια τις προτάσεις νόμου για τις εκποιήσεις

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΚΕΔΙΠΕΣ, οι κύριες κατοικίες που δύνανται να ενταχθούν στο Σχέδιο δεν υπερβαίνουν τις 2500. Συγκεκριμένα η ΚΕΔΙΠΕΣ ως ο φορέας υλοποίησης του Σχεδίου «ενοίκιο έναντι δόσης» υπολογίζει ότι 1250 κύριες κατοικίες θα προέρχονται από το χαρτοφυλάκιο των ΜΕΔ που κατέχουν τράπεζες και ΕΕΠ και άλλες 1250 από το δικό της χαρτοφυλάκιο.

Οι αριθμοί αυτοί μειώνονται αισθητά στο σενάριο υποβολής αίτησης και έγκρισης για συμμετοχή στο νέο Σχέδιο, καθώς η ΚΕΔΙΠΕΣ υπολογίζει ότι θα συμμετέχουν 800 κύριες κατοικίες αγοραίας αξίας €180 εκατ.

Επί της ουσίας, οι βουλευτές προωθούν μία πρόταση νόμου με σκοπό δήθεν να βοηθήσουν τους ευάλωτους δανειολήπτες αλλά την ίδια ώρα δίδουν την ευχέρεια σε όλους τους δανειολήπτες που δεν ήταν συνεπείς με τις υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένων και των στρατηγικών κακοπληρωτών, να καθυστερήσουν τις διαδικασίες εκποίησης για ακόμα 5-10 χρόνια. Ουσιαστικά συμβάλλουν στη διατήρηση της κουλτούρας μη εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών οδηγώντας, ενδεχομένως, κι άλλους δανειολήπτες να αθετήσουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις.

Και μετά;

Ένα από τα μεγαλύτερα δομικά προβλήματα της κυπριακής οικονομίας είναι το υψηλό ιδιωτικό χρέος. Ιδιωτικό χρέος €21 δισ., σύμφωνα με τα στοιχεία που υποβλήθηκαν από την Κεντρική Τράπεζα, δεν έχει εξυπηρετηθεί εδώ και πέντε τουλάχιστον χρόνια. Με δεδομένη τη μεγάλη χρονική διάρκεια που θα χρειαστεί μία δικαστική διαδικασία, ποια θα είναι η κατάσταση σε 5-10 χρόνια; Ουσιαστικά η ίδια.

Οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες θα λάβουν «δώρο» άλλη μια 10ετία χωρίς να πληρώσουν το χρέος τους αλλά όταν τελεσιδικήσουν οι αποφάσεις τι θα ισχύει; Θα μπορούν τότε να πληρώσουν το χρέος; Δεν θα πρέπει και πάλι να παραδώσουν το ακίνητο τους, του οποίου η αξία θα έχει σίγουρα υποβαθμιστεί μέχρι τότε και το χρέος θα έχει υπερ-πολλαπλασιαστεί;

Ουσιαστικά όφελος θα έχει μόνο ο ιδιοκτήτης ο οποίος για περίπου 20 χρόνια θα εκμεταλλεύεται ένα ακίνητο χωρίς ποτέ να έχει πληρώσει οτιδήποτε, με χρήματα από τους καταθέτες κάποιας τράπεζας και στήριξη από τους φορολογούμενους.

Τέλος, προκύπτει και το ξεκάθαρο ερώτημα πως ένας δανειολήπτης που για 5-10 χρόνια δεν εξυπηρέτησε το δάνειο του λόγω οικονομικών δυσκολιών μπορεί να καταβάλει σημαντικά μεγαλύτερα ποσά σε δικηγόρους κι άλλου είδους «ειδικούς» συμβούλους.

Υπάρχουν πρακτικές λύσεις

Ερωτήματα δημιουργεί και η χρονική περίοδος που η συγκεκριμένη πρόταση νόμου προωθείται στη Βουλή. Από τη μία αναμένεται εντός ημερών το κυβερνητικό νομοσχέδιο για τη σύσταση ειδικής δικαιοδοσίας στα Επαρχιακά Δικαστήρια για την εκδίκαση διαφορών σε ΜΕΔ με εξασφάλιση πρώτη κατοικία αξίας έως €350.000 και τίθεται σε τροχιά υλοποίησης το «ενοίκιο έναντι δόσης».

Από την άλλη, είναι ήδη σε εφαρμογή η πρόταση της Themis Real Estate, της μεγαλύτερης εταιρείας διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, η οποία δίδει σε δανειολήπτες με ΜΕΔ, τη δυνατότητα μιας ταχείας διαδικασίας αναδιάρθρωσης.

Η πρόταση της Themis καλύπτει όλα τα ΜΕΔ τα οποία είναι εξασφαλισμένα με πρώτη κατοικία αξίας ως €350.000 ακόμη και για τις περιπτώσεις στις οποίες έχουν σταλεί ειδοποιήσεις για εκποίηση Τύπου Θ ή Τύπου Ι.

Η εταιρεία θα αναστέλλει τυχόν προγραμματισμένες εκποιήσεις όσων σπεύσουν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου να της αποστείλουν γραπτώς πρόταση ρύθμισης των οφειλών τους και δεσμεύεται ότι θα τους απαντήσεις επίσης γραπτώς εντός 30 ημερών.

Επιπρόσθετα παρέχει τη δυνατότητα στους δανειολήπτες να αποταθούν σε ανεξάρτητους λογιστικούς οίκους, για επιβεβαίωση των υπολοίπων των οφειλών τους και τον υπολογισμό των επιτοκίων τους καλύπτοντάς η ίδια το σχετικό κόστος, ενώ το αποτέλεσμα της εξέτασης θα είναι δεσμευτικό για τη Themis.

H ανακοίνωση της Themis έτυχε θερμής υποδοχής από τον ΣΥΠΡΟΔΑΤ αλλά ακόμα και από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος δήλωσε δημόσια ότι αντιτίθεται σε ενέργειες που θα οδηγήσουν σε πλήρη αναστολή των διαδικασιών εκποίησης. Την ευκαιρία στο πλαίσιο εκποιήσεων να δουλέψει έχουν ζητήσει ξεκάθαρα και οι διεθνείς οργανισμοί που παρακολουθούν και αξιολογούν την πορεία της κυπριακής οικονομίας όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ αλλά και οίκοι αξιολόγησης.

Αξίζει να σημειωθεί πως όλοι οι εμπλεκόμενοι συγκατατίθενται με τις βασικές πρόνοιες των υπόλοιπων προτάσεων νόμου που συζητούνται αυτήν την περίοδο στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής.