Τα πεπραγμένα της ΑΗΚ για το 2022 και η στρατηγική της Κυβέρνησης για την ενέργεια

Τα πεπραγμένα της ΑΗΚ για το 2022 παρουσίασε σήμερα η ηγεσία του Οργανισμού σε δημοσιογραφική διάσκεψη στη Λευκωσία, στην παρουσία του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργου Παπαναστασίου, ο οποίος αναφέρθηκε από την πλευρά του στα μέτρα που λαμβάνει η Κυβέρνηση για να θωρακίσει την Αρχή.

Στο χαιρετισμό του στην παρουσίαση των πεπραγμένων της ΑΗΚ, ο Υπουργός είπε πως "για να θωρακίσουμε την κοινωνία από την ενεργειακή κρίση λαμβάνουμε μια σειρά από μέτρα", σημειώνοντας πως συνολικά, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το κόστος των μέτρων αυτών ξεπέρασε τα 440 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων το 45% διατέθηκε για την άμεση ανακούφιση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Ο κ. Παπαναστασίου είπε πως η προσπάθεια είναι να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία, επισπεύδοντας και εντατικοποιώντας τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία, με τη λήψη μεσοπρόθεσμων μέτρων που αποσκοπούν στην προώθηση της αυτοπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη μεγάλης κλίμακας ανακαίνιση υφιστάμενων ενεργοβόρων κατοικιών, την ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων και την προώθηση της πράσινης ενέργειας σε γεωργικές δραστηριότητες, όπως η άρδευση.

Επιπλέον, πρόσθεσε, επαναπροσδιορίσαμε την ενεργειακή μας πολιτική, ώστε αφενός να επιτυγχάνεται η μείωση του αντίκτυπου που έχει στην οικονομία το κόστος των εισαγωγών ενέργειας και αφετέρου να επιταχύνεται η ευθυγράμμιση των στόχων μας για την ενέργεια και το κλίμα με την ευρύτερη Ευρωπαϊκή Πολιτική «Fit-for-55».

Ο κ. Παπαναστασίου είπε πως οι στόχοι, οι επιδιώξεις, οι πολιτικές και τα μέτρα που τροχοδρομούνται την περίοδο 2023-2030 αναλύονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το οποίο βρίσκεται στο τελικό στάδιο αναθεώρησης.

Ο Υπουργός έδωσε στη συνέχεια συνοπτικά το στίγμα της στρατηγικής της Κυβέρνησης για την ενέργεια, η οποία περιστρέφεται γύρω από τρεις βασικούς πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας, είπε, θέτει την ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας στο επίκεντρο, με τρόπο βιώσιμο και οικονομικά αποδοτικό.

Ο δεύτερος, συνέχισε, αφορά στην ενδυνάμωση της ενεργειακής ασφάλειας σε όλους τους χρονικούς ορίζοντες, από την ανάγκη για μακροχρόνια επάρκεια σε ηλεκτροπαραγωγή, μέχρι και τη διασφάλιση της δυνατότητας των διαχειριστών των δικτύων να μπορούν να ανταποκρίνονται με επιτυχία στη διαχείριση των καθημερινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν, λόγω και της αύξησης της μη ελεγχόμενης παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές.

Ο κ. Παπαναστασίου είπε πως αυτός ο πυλώνας προνοεί για τη δημιουργία αναγκαίων και κρίσιμων υποδομών, όπως είναι τα έξυπνα δίκτυα, οι ενεργειακές διασυνδέσεις, και τα συστήματα εκμοντερνισμού που βασίζονται στις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών.

Πρόσθεσε πως στο πλαίσιο ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας, η Κυπριακή Δημοκρατία εξετάζει, επίσης, παράλληλα με τις υπό κατασκευή υποδομές εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αέριου στο Βασιλικό, και το ενδεχόμενο εισαγωγής φυσικού αερίου με αγωγό από την Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο μπορεί να καλύψει μέρος των αναγκών για ηλεκτροπαραγωγή. Για τον σκοπό αυτό, συνέχισε, έχουν πραγματοποιηθεί πρόσφατα κάποιες προκαταρκτικές επαφές τόσο σε επίπεδο κρατών όσο και με ενδιαφερόμενες εταιρείες, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν.

Τέλος, ο τρίτος πυλώνας, είπε ο Υπουργός, αφορά στη στήριξη των ευάλωτων συμπολιτών μας, καθώς και στην παροχή κατάλληλων κινήτρων σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς, ώστε να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τα οφέλη που προκύπτουν από την αυτοπαραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας και τη συμμετοχή τους σε ενεργειακές κοινότητες, όπου θα έχουν τη δυνατότητα να μοιράζονται την ενέργεια που παράγουν με άλλους «ενεργούς πελάτες».

Ο κ. Παπαναστασίου είπε πως σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης των προαναφερόμενων έργων θα προέλθει από ευρωπαϊκά κονδύλια. Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου θα λάβει ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των πόρων – περί τα 120 εκατομμύρια ευρώ – για να προχωρήσει τάχιστα στην υλοποίηση των πολύ κρίσιμων υποδομών που απαιτούνται για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας.

Πέραν αυτού, είπε, η Κυβέρνηση στηρίζει έμπρακτα το έργο της ΑΗΚ με τις ακόλουθες ενέργειες: υπέβαλε στη ΡΑΕΚ το σχέδιο εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ, όπως αυτό εκπονήθηκε από την ΑΗΚ, στήριξε τα αιτήματα της ΑΗΚ για χρηματοδότηση εργασιών για αναβάθμιση και αυτοματοποίηση του δικτύου ύψους 83,3 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, καθώς και για κάλυψη από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας του κόστους που θα επιβάρυνε τους καταναλωτές για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, ύψους 35 εκατομμυρίων ευρώ.

Ακόμη, είπε, η Κυβέρνηση υποστήριξε το αίτημα της ΑΗΚ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να δοθεί παρέκκλιση για τη συνέχιση της λειτουργίας του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στη Δεκέλεια μέχρι το τέλος του 2029 και υποστήριξε το αίτημα του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου και της ΑΗΚ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να δοθεί παρέκκλιση, ώστε να μπορούν να έχουν στην ιδιοκτησία τους και να λειτουργούν εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, με δυνατότητα οι εγκαταστάσεις αυτές να τύχουν χρηματοδότησης από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, καθώς και από τα έσοδα της Κυπριακής Δημοκρατίας που προέρχονται από τη δημοπράτηση ρύπων και προώθησε πλείστες από τις ζητούμενες θέσεις εργασίας, κυρίως για συγκεκριμένους τομείς όπου απαιτείται άμεση στελέχωση.

Επιπλέον, ζήτησε από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΗΚ να υποβάλει στο Υπουργείο ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την αναβάθμιση του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στη Δεκέλεια, και εισηγήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο τη διενέργεια μελέτης, από εξωτερικούς Συμβούλους, για τον καταρτισμό της στρατηγικής της Αρχής για την ενεργειακή μετάβαση, με βάση τους σχεδιασμούς του Κράτους.

«Οραματιζόμαστε μια ΑΗΚ πρωτοπόρο στον ηλεκτρισμό, η οποία να λειτουργεί ως ένας Οργανισμός που να μειώνει το κόστος ηλεκτρισμού στην Κύπρο. Ταυτόχρονα, όμως, θέλουμε και μια ΑΗΚ πρότυπο κέντρο καινοτομίας και τεχνολογίας, η οποία να αποτελεί σημείο αναφοράς για όλες τις επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας που δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου», κατέληξε.

Η παρουσίαση των πεπραγμένων του 2022

Στην παρουσίαση των πεπραγμένων του 2022, η Πρόεδρος του ΔΣ της ΑΗΚ Δέσποινα Παναγιώτου Θεοδοσίου είπε, μεταξύ άλλω,ν πως στο οικονομικό πεδίο, τα συνολικά έσοδα της ΑΗΚ το 2022, μετά την αφαίρεση της ειδικής έκπτωσης που παραχωρήθηκε λόγω της πανδημίας COVID-19, ανήλθαν στα €1,327 δις.

Η ειδική έκπτωση που παραχωρήθηκε σε όλους τους πελάτες της ΑΗΚ ήταν €7,8 εκ. περίπου. Τα συνολικά έξοδα έφτασαν στα €1,305 δις με κέρδος εργασιών ύψους €21,8 εκ και καθαρό κέρδος για το έτος ύψους €12,9 εκ.  Η βελτίωση στα αποτελέσματα συγκριτικά με το προηγούμενο έτος ήταν αποτέλεσμα, κατ’ αρχήν της επανεκκίνησης της οικονομίας μετά την ύφεση λόγω της εξάπλωσης της πανδημίας και της σταθεροποίησης σε ένα βαθμό της τιμής καυσίμων, παρά τη μεγάλη αύξηση ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και της εφαρμογής των νέων διατιμήσεων από τον Ιούνιο 2022. Παρά τη βελτίωση των αποτελεσμάτων της ΑΗΚ, ανέφερε, τα κέρδη εργασιών παραμένουν χαμηλότερα από τα επιτρεπόμενα, βάσει της ρύθμισης.

Οσον αφορά τα λειτουργικά έξοδα, είπε πως αυτά σημείωσαν αύξηση €416 εκ. περίπου. Η αύξηση αυτή, εξήγησε, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του κόστους καυσίμου, του κόστους αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής θερμοκηπιακών αερίων και του κόστους αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ιδιώτες παραγωγούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Στη συνέχεια, ανέφερε πως το κόστος καυσίμου αυξήθηκε από €385,8 εκ. το 2021 σε €671,4 εκ. το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση 74%. Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της επικρατούσας τιμής στην αγορά, ως συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία. Το κόστος δικαιωμάτων εκπομπής θερμοκηπιακών αερίων αυξήθηκε κατά €82,7 εκ. και ανήλθε γύρω στα €248 εκ.  Η αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της μέσης τιμής των δικαιωμάτων που αγοράστηκαν κατά τη διάρκεια του έτους. Δεν υπήρξε ιδιαίτερη μεταβολή στον αριθμό των δικαιωμάτων που αγοράστηκαν κατά τη διάρκεια της χρονιάς αυτής.

Η κ. Θεοδοσίου ανέφερε ακόμη πως το κόστος αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ιδιώτες παραγωγούς ΑΠΕ αυξήθηκε από €63,7 εκ. το 2021 σε €103,9 εκ. το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση 63,1%. Η μεταβολή οφείλεται στην αύξηση στην τιμή αγοράς ενέργειας από ΑΠΕ, η οποία αντιστοιχεί στο κόστος αποφυγής το οποίο επηρεάζεται άμεσα από το κόστος καυσίμων. Οι μονάδες που αγοράστηκαν παρουσίασαν μείωση της τάξης του 2,4%.

Όπως προκύπτει, σημείωσε, το 78% περίπου των συνολικών εξόδων αφορούσε στο κόστος καυσίμου, στην αγορά ενέργειας από ιδιώτες παραγωγούς ΑΠΕ και στην αγορά δικαιωμάτων εκπομπής θερμοκηπιακών αερίων.

Η Πρόεδρος του Οργανισμού αναφέρθηκε στη συνέχεια στα έργα που υλοποιήθηκαν στον τομέα Μεταφοράς εντός του 2022 καθώς και στα έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο της περαιτέρω διείσδυσης των ΑΠΕ στο Δίκτυο Μεταφοράς. Στον τομέα Διανομής, κατά το 2022, τοποθετήθηκαν 182 χιλιόμετρα εναέριων γραμμών Μέσης και Χαμηλής Τάσης, 434 χιλιόμετρα υπογείων καλωδίων Μέσης και Χαμηλής Τάσης, ενώ εγκαταστάθηκαν 164 εναέριοι μετασχηματιστές και 109 επίγειοι Υποσταθμοί Διανομής. 

Σημαντικό, είπε στη συνέχεια, είναι το θέμα που αφορά στις εγκαταστάσεις Φωτοβολταϊκών Συστημάτων.  Μέχρι σήμερα, ανέφερε, υπάρχουν 38.000 εγκατεστημένα ΦΒ συστήματα για ιδιοκατανάλωση κυρίως για οικιακή χρήση συνολικής ισχύος 200MW.  Επεσήμανε πως σημειώθηκε απότομη και ραγδαία αύξηση των αιτήσεων ΦΒ συστημάτων τύπου net metering ιδιαίτερα το δεύτερο εξάμηνο του έτους 2022, τονίζοντας πως για να αντιμετωπίσει η ΑΗΚ τον αυξημένο όγκο των αιτήσεων προχωρά συνεχώς σε λήψη μέτρων με σκοπό τη δραστική μείωση του χρόνου ανταπόκρισης.

Ο Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού, Άδωνις Γιασεμίδης, στο μήνυμά του στη διάσκεψη, είπε, μεταξύ άλλων, πως η ΑΗΚ συνεχίζει την πορεία της στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί.

«Με έμφαση στην ολοκλήρωση των αναγκαίων μετατροπών στις μονάδες παραγωγής του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Βασιλικού για λειτουργία και με χρήση Φυσικού Αερίου, στην έναρξη εργασιών της νέας Μονάδας Παραγωγής που θα προστεθεί στο δυναμικό του ίδιου Σταθμού, στη μελέτη αξιοποίησης του χώρου και μετεξέλιξης του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Δεκέλειας, στην πράσινη μετάβαση, στο έργο εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, στα έργα ανάπτυξης στα Δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής, στις νέες ψηφιακές υπηρεσίες, προχωρά δυναμικά στον ευρύτερο εκσυγχρονισμό και μετασχηματισμό του Οργανισμού», είπε.