Κ. Κουτεντάκης: Οι πέντε βασικοί τομείς στόχευσης των κυπριακών τραπεζών

Η διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η δημιουργία ενός ισχυρού τραπεζικού τομέα θα επιφέρει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και στη χώρα, διαμήνυσε από το βήμα της ετησίας γενικής συνέλευσης του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, ο απερχόμενος πρόεδρος του Συνδέσμου, Κωνσταντίνος Κουτεντάκης.

Ο κ. Κουτεντάκης, τον οποίο στην προεδρία του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου διαδέχθηκε ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Κύπρου Πανίκος Νικολάου, αναφέρθηκε στην ουσιαστική συνεισφορά των τραπεζών στην οικονομία, υποδεικνύοντας ότι ο νέος δανεισμός, ο οποίος παρά τις αντιξοότητες κατά το 2022 ανήλθε στα 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ πάρα την αύξηση των επιτοκίων, εντυπωσιακός, όπως είπε, παραμένει ο νέος δανεισμός το πρώτο τετράμηνο του 2023 με ένα δισεκατομμύριο ευρώ. «Οι καταθέσεις συνεχίζουν να αυξάνονται ως άλλη μια ένδειξη εμπιστοσύνης της οικονομίας προς τον τραπεζικό τομέα», υπογράμμισε, για να επισημάνει ότι η Κύπρος σήμερα έχει ίσως τον ψηλότερο δείκτη καταθέσεων προς χορηγήσεις.

Αναφερόμενος στην αύξηση των επιτοκίων, ο Κωνσταντίνος Κουτεντάκης επισήμανε ότι οι τράπεζες αποτέλεσαν το κύριο εργαλείο νομισματικής πολιτικής σε μια προσπάθεια χαλιναγώγησης του πληθωρισμού, η οποία ναι μεν επέφερε κάποια αποτελέσματα, αλλά πίεσε περαιτέρω τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στην Κύπρο, περιορίζοντας τον υψηλό ρυθμό της πιστωτικής επέκτασης των περασμένων ετών.

Σε ό,τι αφορά τις διαρκείς συζητήσεις για το πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των τραπεζών και δη της διαχείρισης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου υπογράμμισε ότι οι διαρκείς παρεμβάσεις από το νομοθετικό σώμα, στο νομικό πλαίσιο των εκποιήσεων και οι τακτικές αναστολές δε βοηθούν τα εναπομείναντα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια, αντίθετα παρατείνουν το πρόβλημα, επιβαρύνοντας -την ίδια ώρα- τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας, τις αξιολογήσεις από τους διεθνείς οίκους και συνεπώς το αξιόχρεο της Κύπρου και το κόστος προς τους πολίτες.

«Ως τραπεζικός τομέας», τόνισε, «είμαστε προσηλωμένοι στον στόχο της αρτιότητας σε κάθε έκφανση οικονομικής δραστηριότητας, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία συνθηκών αειφόρου ανάπτυξης, ευνοϊκού περιβάλλοντος για ξένες επενδύσεις, ποιοτικές θέσεις εργασίες και κοινωνική ευημερία. Υπό αυτό το πρίσμα πιστεύουμε ότι πρέπει να βρεθούν οι μηχανισμοί που θα λειτουργήσουν κατασταλτικά έναντι των στρατηγικών κακοπληρωτών και που τα κοινωνικής υφής μέτρα και σχέδια θα είναι υπέρ αυτών που πραγματικά τα χρειάζονται».

Ιδιαίτερη μνεία έκανε στη θεαματική που ο τραπεζικός τομέας στην Κύπρο έχε επιδείξει τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της κανονιστικής συμμόρφωσης και της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, επισημαίνοντας πως αυτή η πρόοδος αναγνωρίζεται από ανεξάρτητους, διεθνείς οργανισμούς όπως η Moneyval αλλά και ανταποκρίτριες τράπεζες για αμερικανικό δολάριο, οι οποίοι αξιολογούν συνεχώς ευνοϊκότερα την Κύπρο και διευρύνουν τη συνεργασία τους με τις κυπριακές τράπεζες.

Παραθέτοντας τους πέντε βασικούς τομείς στους οποίους εστιάζεται η στόχευση των κυπριακών τραπεζών, ο Κωνσταντίνος Κουτεντάκης εξέφρασε την πίστη ότι το μέλλον του τραπεζικού τομέα όπως και της οικονομίας της Κύπρου θα είναι θετικό, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.

Διαβάστε πιο κάτω αυτούσια την ομιλία του προέδρου του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου Κωνσταντίνου Κουτεντάκη στην ετήσια γενική συνέλευση 2023

Αξιότιμοι αρχηγοί και εκπρόσωποι κομμάτων,

Έντιμε κύριε Υπουργέ Οικονομικών,

Έντιμε κύριε Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας

Πρέσβεις και Εκπρόσωποι Διπλωματικών Αποστολών,

Αγαπητοί φίλοι, συνεργάτες και εκπρόσωποι των ΜΜΕ

Κυρίες και κύριοι,

Αν είναι κάτι που χαρακτηρίζει τα τελευταία τρία και πλέον χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτό είναι η αβεβαιότητα. Η αβεβαιότητα που ξεκίνησε από την απροσδόκητα μεγάλης κλίμακας και χρονικής διάρκειας πανδημική κρίση και συνεχίστηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος πυροδότησε μια παγκόσμια ενεργειακή κρίση και ένα πληθωριστικό κύμα που δεν είχαμε βιώσει ξανά από την δεκαετία του 1970.

Τόσο η Κύπρος, όσο και το τραπεζικό σύστημα της χώρας δεν μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστα από τις εξελίξεις αυτές. Βέβαια, παρά τις αντιξοότητες το τραπεζικό σύστημα επέδειξε αντοχές, προσαρμοστικότητα και κυρίως μεγάλη ευελιξία και ευαισθησία σε σχέση με την πολιτεία ευρύτερα και την κοινωνία ειδικότερα.

Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, ο τραπεζικός τομέας σε πλήρη συνεννόηση με την πολιτεία, αποτέλεσε τον ισχυρότερο πυλώνα στήριξης της κοινωνίας και της οικονομίας, σε μια εξόχως δύσκολη περίοδο όπως καταγράφεται πλέον η πανδημική κρίση. Οι τράπεζες της Κύπρου εφάρμοσαν αναστολή δόσεων και τόκων για τα μισά περίπου δάνεια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και για περίοδο εννέα μηνών σε ένα σχέδιο ανακούφισης δανειοληπτών από τις επιπτώσεις της πανδημίας, που δικαίως χαρακτηρίστηκε από τα πλέον διευρυμένα σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η ψηφιακή μετάβαση επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο, η οποία επιταχύνθηκε λόγω της πανδημίας, ώθησε τις κυπριακές τράπεζες στην άμεση εξεύρεση ψηφιακών λύσεων εξυπηρέτησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες ενίσχυσαν οικονομικά ή με εξοπλισμό τους σημαντικούς τομείς της Υγείας και της Παιδείας και συνέδραμαν το έργο της Πολιτείας για κάλυψη άμεσων αναγκών χρηματοδότησης της οικονομίας.

Οι έντονες πληθωριστικές πιέσεις, βεβαίως, ώθησαν τις Κεντρικές Τράπεζες της Δύσης μαζί και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε συνεχείς αυξήσεις επιτοκίων σε μικρό χρονικό διάστημα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι τράπεζες αποτέλεσαν το κύριο εργαλείο νομισματικής πολιτικής σε μια προσπάθεια χαλιναγώγησης του πληθωρισμού, η οποία ναι μεν επέφερε κάποια αποτελέσματα αλλά πίεσε περαιτέρω τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στην Κύπρο, περιορίζοντας τον υψηλό ρυθμό της πιστωτικής επέκτασης των περασμένων ετών.

Οι παγκόσμιες εξελίξεις επηρέασαν την κυπριακή οικονομία πολυεπίπεδα. Τόσο άμεσα και κυρίως τους τομείς του τουρισμού και των επαγγελματικών υπηρεσιών, όσο και έμμεσα μέσω της αύξησης των τιμών ενέργειας, της έλλειψης πρώτων υλών ή και λόγω των καθυστερήσεων στις μεταφορές προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα.

Και φυσικά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το αντίκτυπο του πολέμου της Ουκρανίας στις τράπεζες της Κύπρου, οι οποίες αποτέλεσαν ίσως τον πλέον ουσιαστικό παράγοντα άμεσης και έμμεσης εφαρμογής των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τη Δύση επί νομικών και φυσικών προσώπων που συνδέονται με την κυβέρνηση της Ρωσίας.

Και βέβαια εδώ πρέπει να υπογραμμίσω ότι ο τραπεζικός τομέας στην Κύπρο έχει να επιδείξει θεαματική πρόοδο τα τελευταία χρόνια, ευρύτερα στο πλαίσιο της κανονιστικής συμμόρφωσης και της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, Πιο ειδικά, σημειώνεται ότι έχουν επενδύσει οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους σε αυτό το πεδίο, δημιούργησαν τμήματα και μηχανισμούς που αποτελούν βασικά γρανάζια στις συνήθεις εργασίες των κυπριακών τραπεζών.

Αυτή η πρόοδος αναγνωρίζεται από ανεξάρτητους, διεθνείς οργανισμούς όπως η Moneyval αλλά και ανταποκρίτριες τράπεζες για αμερικανικό δολάριο, οι οποίοι αξιολογούν συνεχώς ευνοϊκότερα την Κύπρο και διευρύνουν τη συνεργασία τους με τις κυπριακές τράπεζες.

Σε αυτό το σημείο, θέλω να ευχαριστήσω την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου τόσο για την καθοδήγηση, όσο και για την πολύτιμη βοήθεια που παρέχει στον τραπεζικό τομέα για ενίσχυση των ενεργειών στο πεδίο της κανονιστικής συμμόρφωσης. Ταυτόχρονα, πιστεύω ότι πρέπει να αναγνωριστεί η αξιοσημείωτη βελτίωση της αξιοπιστίας του ονόματος της Κύπρου διεθνώς, όσον αφορά στις τραπεζικές υπηρεσίες, αποτέλεσμα της εξωστρεφούς προσέγγισης της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας τα τελευταία χρόνια.

Ας δούμε τώρα κάποια βασικά νούμερα, όσον αφορά στην ουσιαστική συνεισφορά των τραπεζών στην οικονομία: Ο νέος δανεισμός, ο οποίος παρά τις αντιξοότητες κατά το 2022 ανήλθε στα 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ πάρα την αύξηση των επιτοκίων, εντυπωσιακός παραμένει ο νέος δανεισμός το πρώτο τετράμηνο του 2023 με 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Οι καταθέσεις συνεχίζουν να αυξάνονται, ως άλλη μια ένδειξη εμπιστοσύνης της οικονομίας προς τον τραπεζικό τομέα, κι εδώ να σημειωθεί ότι η Κύπρος σήμερα έχει ίσως τον ψηλότερο δείκτη καταθέσεων προς χορηγήσεις.

Η στόχευση των κυπριακών τράπεζων εστιάζεται σε πέντε βασικούς τομείς:

1. Ενίσχυση της κερδοφορίας, της ρευστότητας και της κεφαλαιακής βάσης.
2. Καλύτερη εταιρική διακυβέρνηση, αφού οι τράπεζες φροντίζουν διαρκώς να ενισχύουν τις εσωτερικές δομές, διαδικασίες και μηχανισμούς εταιρικής διακυβέρνησης
3. Ψηφιακή μετάβαση τόσο των συστημάτων τους όσο και για τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πελάτες τους
4. Πράσινη μετάβαση, μέσα από εναρμόνιση με τους διεθνείς κανόνες ESG και
5. Παροχές στην κοινωνία και τον συνάνθρωπο.

Μια άλλη μεγάλη απειλή για τις κυπριακές τράπεζες, είναι οι κυβερνοεπιθεσεις. Οι ηλεκτρονικές επιθέσεις αποτελούν πλέον καθημερινό φαινόμενο. Η διαφύλαξη δεδομένων, κεφαλαίων και πληροφοριών στο διαδίκτυο τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις ή και την ίδια την Πολιτεία, είναι πρωταρχικής σημασίας.

Και σε αυτό το πεδίο οι τράπεζες από τη μία έχουν αποδείξει την ασφάλεια που παρέχουν τα συστήματά τους παρά τις διαρκείς και μεγάλες επιθέσεις που δέχονται και από την άλλη επενδύουν στην άμεση ενημέρωση και επικοινωνία με τους πελάτες τους, προειδοποιώντας για τους κατά καιρούς τύπους επιθέσεων που προκύπτουν.

Παράλληλα, σε συνεργασία με φορείς και οργανισμούς όπως η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας, η Αστυνομία Κύπρου, η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία και η Europol, ο Σύνδεσμος Τραπεζών εφαρμόζει ετήσιες ενημερωτικές εκστρατείες για περιορισμό των επιθέσεων και ενημέρωση των πολιτών.

Από την ατζέντα μας βεβαίως δε λείπουν και οι διαρκείς συζητήσεις για το πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των τραπεζών και δη της διαχείρισης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων. Οι διαρκείς παρεμβάσεις, από το νομοθετικό σώμα, στο νομικό πλαίσιο των εκποιήσεων και οι τακτικές αναστολές δε βοηθούν τα εναπομείναντα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια, αντίθετα παρατείνουν το πρόβλημα, επιβαρύνοντας -την ίδια ώρα- τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας, τις αξιολογήσεις από τους διεθνείς οίκους και συνεπώς το αξιόχρεο της Κύπρου και το κόστος προς τους πολίτες.

Ως τραπεζικός τομέας είμαστε προσηλωμένοι στον στόχο της αρτιότητας σε κάθε έκφανση οικονομικής δραστηριότητας, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία συνθηκών αειφόρου ανάπτυξης, ευνοϊκού περιβάλλοντος για ξένες επενδύσεις, ποιοτικές θέσεις εργασίες και κοινωνική ευημερία.

Υπό αυτό το πρίσμα πιστεύουμε ότι πρέπει να βρεθούν οι μηχανισμοί που θα λειτουργήσουν κατασταλτικά έναντι των στρατηγικών κακοπληρωτών και που τα κοινωνικής υφής μέτρα και σχέδια θα είναι υπέρ αυτών που πραγματικά τα χρειάζονται.

Ταυτόχρονα, ως τραπεζικός τομέας δίδουμε ιδιαίτερη έμφαση στον διπλό στόχο της περαιτέρω μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και βελτίωσης της ποιότητας χαρτοφυλακίου, διαμέσου ενδελεχούς μελέτης βιωσιμότητας για κάθε νέο δάνειο στην αγορά. Στο πεδίο των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων κατά τα τελευταία χρόνια έχουν χρησιμοποιηθεί όλες οι διαθέσιμες επιλογές, με αποτέλεσμα να μειωθούν σημαντικά στο 10% αλλά παραμένουν σημαντικά υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ο οποίος είναι κάτω του 2%.

Έχουμε την πίστη πως το μέλλον του τραπεζικού τομέα όπως και της οικονομίας της Κύπρου θα είναι θετικό, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Αυτή την αισιοδοξία τη στηρίζουμε στην αποφασιστικότητα, το όραμα, την αφοσίωση και τη συνέπεια με την οποία ως τράπεζες αντιμετωπίζουμε το εξόχως σημαντικό τρίπτυχο της οικονομικής ανάπτυξης, της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της κοινωνικής ευημερίας επιδεικνύοντας -ταυτόχρονα- την απαραίτητη ευελιξία και εξέλιξη σε σχέση με τις ανάγκες που δημιουργούνται, τις απαιτήσεις που τίθενται και τις προκλήσεις που προκύπτουν.

Την ίδια ώρα, αποτελεί διαχρονικό μας στόχο η εποικοδομητική και παραγωγική διαβούλευση με τον πολιτικό κόσμο και την κοινωνία, αφού μόνο με συνεργασία, κατανόηση και εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών θα δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για την οικονομία μας.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι η Κύπρος ως σταυροδρόμι ηπείρων, πολιτισμών και οικονομιών που συνδέει Ευρώπη, Ασία και Αφρική έχει απεριόριστες προοπτικές ανάπτυξης σε κάθε επίπεδο. Η διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η δημιουργία ενός ισχυρού τραπεζικού τομέα, θα επιφέρει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και στη χώρα.