PENSION FUNDS: Αύριο δίχως αναβολή

Όλοι συμφωνούμε πως δεν υπάρχει λογικά σκεπτόμενος άνθρωπος, που να μην επιθυμεί να είναι οικονομικά ανεξάρτητος, όταν και εφόσον έρθει η ώρα της συνταξιοδότησης. Σήμερα, το κενό στο μέγα κεφάλαιο της σύνταξης, ανεπαρκούς για μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, έρχεται να καλύψει ευρεία γκάμα αξιόλογων προγραμμάτων, τα οποία προσφέρονται στην αγορά βάσει των σύγχρονων αναγκών.

Η αποταμίευση με σκοπό τη διασφάλιση αξιοπρεπούς εισοδήματος μετά την αφυπηρέτηση, αποκτά ιδιαίτερη αξία και βαρύτητα από κάθε άποψη. Ωστόσο, ένας από τους ανασταλτικούς ενίοτε παράγοντες για όσους σκέφτονται να προχωρήσουν σε αυτή την καθοριστική κίνηση για τη ζωή τους, είναι συχνά η άγνοια ή και η αδιαφορία εκ μέρους των ιδίων και των εργοδοτών τους, καθώς και η έλλειψη εμπιστοσύνης στα προσφερόμενα προγράμματα. Και είναι εδώ που οι επαγγελματίες σύμβουλοι του χώρου, για όποιο υποψήφιο πρόγραμμα και αν πρόκειται, καλούνται να απευθυνθούν στους ενδιαφερόμενους με υπευθυνότητα, σοβαρότητα και προπαντός ειλικρίνεια και διαφάνεια, εξηγώντας καθαρά και ξάστερα τις πρόνοιες κάθε προτεινόμενου σχεδίου, ακόμη και αυτές που αναγράφονται με μικρά γράμματα.

Σκοπός του παρόντος αφιερώματος είναι η παρουσίαση συνταξιοδοτικών και αποταμιευτικών προγραμμάτων, και των σχετικών με αυτά λύσεων και προτάσεων, τα οποία αφορούν στον δεύτερο και στον τρίτο πυλώνα του συνταξιοδοτικού μας συστήματος, πέραν του πρώτου τον οποίο αποτελούν οι κοινωνικές ασφαλίσεις. Στόχος των προγραμμάτων αυτών είναι η εξασφάλιση μίας άνετης αφυπηρέτησης και ομαλής συνέχισης της ζωής.

Τέτοια προϊόντα προσφέρουν σε επιχειρησιακή βάση οργανισμοί, όπως:

• Τράπεζες
• Ασφαλιστικές εταιρείες
• Σύμβουλοι επενδύσεων
• Σύμβουλοι αναλογιστές
• Asset Managers

Σε αυτό το σημείο, θα ήταν χρήσιμο να εξηγήσουμε τι ισχύει γενικότερα σήμερα στην Κυπριακή Δημοκρατία σε αυτό τον τομέα, σύμφωνα με στοιχεία που μας έχουν δοθεί και παραθέτουμε πιο κάτω, από τον Έφορο Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών, ο οποίος υπάγεται στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Κατηγορίες παρόχων

Καταρχάς θα ήταν πολύ σημαντικό να αναφερθούμε στους παρόχους σχεδίων επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών, σε ομαδική-συλλογική βάση, οι οποίοι ανήκουν σε δύο κατηγορίες, που είναι:

(α) τα ιδρύματα επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών (ΙΕΣΠ), που είναι εγγεγραμμένα στον Έφορο ΙΕΣΠ και

(β) οι ασφαλιστικές εταιρείες ζωής (μέσω του κλάδου ασφαλίσεων VII), οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στον Έφορο Ασφαλίσεων.

Όσον αφορά τους παρόχους ατομικών συνταξιοδοτικών σχεδίων, στη βάση της υπάρχουσας πληροφόρησης, στην παρούσα φάση τέτοια παρέχονται μόνο από ασφαλιστικές εταιρείες ζωής και πιθανόν και από κάποιες τράπεζες. Με την εισαγωγή όμως της οδηγίας για τα Pan-European Personal Pension Products (PEPP), φαίνεται ότι υπάρχει ενδιαφέρον και ετοιμάζονται τέτοια προϊόντα από κάποιες εταιρείες παροχής επενδυτικών συμβουλών και διαχείρισης επενδύσεων, οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Όσον αφορά τα εγγεγραμμένα ΙΕΣΠ, μέχρι στιγμής δεν έδειξε κάποιο από αυτά επίσημο ενδιαφέρον ή πρόθεση να προωθήσει συνταξιοδοτικά σχέδια σε ατομική βάση μέσω προϊόντος PEPP.

Σχέδια και Ταμεία

Τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά σχέδια, που παρέχουν οι ασφαλιστικές εταιρείες ζωής μέσω του κλάδου ασφαλίσεων VII, αφορούν σε καθορισμένη εισφορά χωρίς εγγυήσεις.

Όσον αφορά τα ταμεία που είναι εγγεγραμμένα στον Έφορο ως ΙΕΣΠ, τα σχέδια επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών τα οποία προσφέρουν, αφορούν είτε προγράμματα με καθορισμένη εισφορά χωρίς εγγυήσεις είτε άλλα με συγκεκριμένα ωφελήματα κι εγγυήσεις.

Επιπλέον, τα ΙΕΣΠ που παρέχουν σχέδια με καθορισμένη εισφορά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

(α) Τα ΙΕΣΠ που λειτουργούν με μια χρηματοδοτούσα επιχείρηση (εργοδότη), γνωστά ως μονοεπιχειρησιακά, και τα οποία κατά την 31/12/2022 έφταναν τα 951, από τα οποία τα 799 ήταν ενεργά, δηλαδή ανοιχτά για νέες εισφορές, και (β) τα ΙΕΣΠ που λειτουργούν με πολλές χρηματοδοτούσες επιχειρήσεις, γνωστά ως πολυεπιχειρησιακά, και τα οποία ήταν 12 κατά την ίδια ημερομηνία.

Μεταξύ των εν λόγω πολυεπιχειρησιακών ΙΕΣΠ υπάρχουν τέσσερα συντεχνιακά και δύο κλαδικά. Στην πρώτη περίπτωση οι ιδρυτικές χρηματοδοτούσες επιχειρήσεις είναι οι συντεχνίες των μελών και στη δεύτερη οι εργοδότες συγκεκριμένων επαγγελματικών κλάδων (π.χ. οι ξενοδόχοι). Υπάρχουν, επίσης, έξι πολυεπιχειρησιακά όπου οι ιδρυτικές χρηματοδοτούσες επιχειρήσεις είναι εταιρείες παροχής υπηρεσιών, όπως αναλογιστές και διαχειριστές/σύμβουλοι επενδύσεων.

Το σημαντικότερο από όλα, είναι το κάθε πρόσωπο να λαμβάνει επαρκείς και αντικειμενικές πληροφορίες, ώστε να μπορεί να επιλέγει είτε ατομικά, σε περίπτωση ατομικού σχεδίου, είτε σε συνεργασία με τον εργοδότη του, σε περίπτωση επαγγελματικού συνταξιοδοτικού σχεδίου, το πρόγραμμα που του ταιριάζει, στη βάση πάντοτε των δικών του επιθυμιών και των δεδομένων της δικής του ζωής και επαγγέλματος. Είναι γι’ αυτό που η ενημέρωση για τα προσφερόμενα προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά και τα χαρακτηριστικά τα οποία έχουν, είναι πολύ σημαντική, όπως ιδιαιτέρως σημαντικός είναι ο σχεδιασμός από νωρίς ενός προγράμματος, για να είναι η αυριανή συνταξιοδότηση εξασφαλισμένη από κάθε άποψη.