Έμεινε πίσω και τρέχει για τον μηχανισμό ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων η Κύπρος

Πίσω σε ό,τι αφορά τη θέσπιση εθνικού μηχανισμού ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) της Ε.Ε., μη συμμορφούμενη μέχρι και σήμερα προς τον σχετικό Κανονισμό-E.U. Foreign Direct Investment (FDI screening)- που εξέδωσε η Ε.Ε. και εφαρμόζεται από τον Οκτώβριο του 2020, έμεινε η Κύπρος.

Μολονότι έχουν παρέλθει σχεδόν τρία χρόνια από τότε που η Ε.Ε. προχώρησε στην έκδοση του εν λόγω Κανονισμού για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ), στην Κύπρο το σχετικό νομοσχέδιο πηγαινοέρχεται από το Υπουργείο Οικονομικών στη Βουλή, ευρισκόμενο κατά την παρούσα φάση στη διαδικασία διαβούλευσης και επαναδιατύπωσης.

Από πλευράς Βουλής, εκφράζεται η προσδοκία ότι θα καταστεί εφικτή η ψήφισή του από την Ολομέλεια πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές, την ίδια ώρα που ο Invest Cyprus διαμηνύει πως η νομοθεσία θα έπρεπε να έχει ήδη θεσπιστεί.

Ο στόχος του Κανονισμού

Αναλυτικά, στόχος του Κανονισμού για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) είναι να διασφαλίσει ότι η Ε.Ε. είναι καλύτερα εξοπλισμένη για τον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τον μετριασμό των πιθανών κινδύνων για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη, παραμένοντας παράλληλα μεταξύ των πιο ανοιχτών επενδυτικών περιοχών στον κόσμο.

Παρόλο που ο Κανονισμός δεν απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν εθνικό μηχανισμό ελέγχου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη, τόσο σε πολιτικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο, να θεσπίζουν, να προσαρμόζουν και να εφαρμόζουν εθνικούς μηχανισμούς ελέγχου.

Και αυτό, αφού η θέσπιση εθνικού μηχανισμού ελέγχου και από τα 27 κράτη μέλη θα συμβάλει στην προστασία όλων των επιμέρους κρατών μελών από δυνητικά επικίνδυνες ξένες επενδύσεις από τρίτες χώρες, διασφαλίζοντας ότι και τα 27 κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ελέγχουν τις σχετικές ΑΞΕ, προστατεύοντας έτσι τη συλλογική ασφάλεια των κρατών μελών και της Ένωσης, καθώς και την ασφάλεια της ενιαίας αγοράς και το πολύ υψηλό επίπεδο οικονομικής ολοκλήρωσης που επιτρέπει.

Η εικόνα στην Ε.Ε.

Παρ’ όλα αυτά, και σύμφωνα με την δεύτερη ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ένωση, που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο(2022), η Κύπρος, μαζί με την Βουλγαρία, παρέμεναν κατά τον υπό εξέταση χρόνο (2021) οι μοναδικές χώρες της Ε.Ε., που δεν είχαν δημοσιοποιήσει οποιαδήποτε σχετική πρωτοβουλία σε εξέλιξη.

Το 2021 τρία κράτη μέλη θέσπισαν νέο μηχανισμό ελέγχου και έξι κράτη μέλη τροποποίησαν τον υφιστάμενο μηχανισμό τους. Έως το τέλος του 2021 επτά κράτη μέλη είχαν ήδη δρομολογήσει διαδικασίες διαβούλευσης ή νομοθετικές διαδικασίες για τη θέσπιση εθνικού μηχανισμού ελέγχου. Συνολικά, το 2021 τα δύο τρίτα του συνόλου των κρατών μελών της Ε.Ε. διέθεταν νομοθεσία για τον έλεγχο των ΑΞΕ.

Αναλυτικότερα, 25 από τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε. είτε:

• διέθεταν εθνικό μηχανισμό ελέγχου των ΑΞΕ
• είτε θέσπισαν νέο εθνικό μηχανισμό ελέγχου των ΑΞΕ
• είτε τροποποίησαν υφιστάμενο μηχανισμό
• είτε κίνησαν διαδικασία διαβούλευσης ή νομοθετική διαδικασία που αναμένεται να οδηγήσει σε θέσπιση νέου μηχανισμού ή σε τροποποιήσεις υφιστάμενου μηχανισμού.

Σύμφωνα με την έκθεση, το 2021, Αυστρία, Φινλανδία, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία είχαν εθνικό μηχανισμό ελέγχου των ΑΞΕ.

Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία τροποποίησαν υφιστάμενο μηχανισμό.

Κάτω Χώρες και Ρουμανία είχαν διαδικασία διαβούλευσης ή νομοθετική διαδικασία που αναμένεται να οδηγήσει σε τροποποιήσεις υφιστάμενου μηχανισμού.

Τσεχία, Δανία, Σλοβακία θέσπισαν νέο εθνικό μηχανισμό ελέγχου των ΑΞΕ.

Βέλγιο, Κροατία, Εσθονία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Σουηδία είχαν διαδικασία διαβούλευσης ή νομοθετική διαδικασία που αναμένεται να οδηγήσει σε θέσπιση νέου μηχανισμού.

Βουλγαρία και Κύπρος δεν είχαν δημοσιοποιήσει πρωτοβουλία σε εξέλιξη.

Οι ενέργειες της Κύπρου

Όπως πληροφορείται το InBusinessNews, σε ό,τι αφορά τις ενέργειες της Κύπρου για συμμόρφωση προς τον εν λόγω Κανονισμό, το Υπουργείο Οικονομικών προχώρησε στην ετοιμασία σχετικού νομοσχεδίου, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή και συζητήθηκε στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών.

Μέσα από τη συζήτηση και λαμβανομένων υπόψη των απόψεων που εκφράστηκαν από βουλευτές και άλλους αρμόδιους εμπλεκόμενους φορείς, το νομοσχέδιο επέστρεψε στο Υπουργείο Οικονομικών για τροποποιήσεις.

Κατά την παρούσα φάση, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το νομοσχέδιο βρίσκεται υπό επαναδιαμόρφωση, με στόχο, αφού τύχει του απαραίτητου νομοτεχνικού ελέγχου από τη Νομική Υπηρεσία, την κατάθεσή του εκ νέου στη Βουλή και την παραπομπή του προς ψήφιση στην Ολομέλεια.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως άμεση εμπλοκή στη διαμόρφωση του νομοσχεδίου, με κατάθεση συγκεκριμένων θέσεων και προτάσεων έχει και το Υπουργείο Εμπορίου.

Από πλευράς Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής από την άλλη, αυτό που μας λέχθηκε αρμοδίως είναι πως το ζήτημα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα και πως ο στόχος που τίθεται είναι όπως το νομοσχέδιο συζητηθεί και οδηγηθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια πριν από την ολοκλήρωση των εργασιών και το κλείσιμο του Σώματος για τις καλοκαιρινές διακοπές.

Ωστόσο, για να συμβεί αυτό, όπως μας υποδείχθηκε, θα πρέπει πρώτα το Υπουργείο Οικονομικών να επιστρέψει το αναθεωρημένο νομοσχέδιο.

Θέλει τον μηχανισμό ο Invest Cyprus

Την αναγκαιότητα, πάντως, θέσπισης νομοθεσίας και σύστασης μηχανισμού ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων, εξέφρασε μιλώντας στο InBusinessNews, ο πρόεδρος του Invest Cyprus, Ευγένιος Ευγενίου.

«Εμείς ως Invest Cyprus, ως θέμα αρχής, είμαστε υπέρ της θέσπισης νομοθεσίας και στηρίζουμε να υπάρχει κάτι τέτοιο. Είναι κάτι που έπρεπε να είχε ήδη γίνει, καθώς θα βοηθήσει την Κύπρο να προστατευθεί από πιθανά προβλήματα στο μέλλον», τόνισε ο κ. Ευγενίου.

Όπως εξήγησε περαιτέρω, πρόκειται για μια διαδικασία ελέγχου ως προς το τι επενδύσεις γίνονται. «Είναι περισσότερο ένας μηχανισμός προστασίας της χώρας από πιθανά μελλοντικά προβλήματα και εμείς τασσόμαστε ανεπιφύλακτα υπέρ της υιοθέτησής του», υπογράμμισε ο πρόεδρος του Invest Cyprus.

Τα ευρήματα της έκθεσης

Αξίζει να σημειωθεί πως σε ό,τι αφορά τα βασικά ευρήματα της δεύτερης ετήσιας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, αυτά ήταν τα εξής:

• Η συντριπτική πλειονότητα των ΑΞΕ δεν δημιουργεί πρόβλημα από την άποψη της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης και εγκρίνεται γρήγορα (τόσο σε επίπεδο κράτους μέλους όσο και βάσει του κανονισμού).
• Η Επιτροπή ολοκλήρωσε πολύ γρήγορα την αξιολόγηση των συναλλαγών ΑΞΕ που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη. Το 86% αξιολογήθηκε σε μόλις 15 ημερολογιακές ημέρες.
• Ο μηχανισμός δεν εμποδίζει το άνοιγμα της Ε.Ε. στις ΑΞΕ. Με λιγότερο από το 3% των συναλλαγών να καταλήγουν ενώπιον της Κομισιόν για να εκφέρει άποψη, η εστίαση παραμένει στην ασφάλεια και τη δημόσια τάξη.
• Η έκθεση δίνει στην Ε.Ε. μια πολύ καλύτερη εικόνα των επενδυτικών προτύπων. Οι πέντε κυριότερες χώρες τελικών επενδυτών ήταν οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Κίνα, οι Νήσοι Κέιμαν και ο Καναδάς. Οι ρωσικές ΑΞΕ αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 1,5% των περιπτώσεων και από τη Λευκορωσία το 0,2%.
• Οι ΑΞΕ καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τομέων, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις που κοινοποιήθηκαν αφορούσαν τη μεταποίηση (44%)- καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα βιομηχανιών, όπως η άμυνα, η αεροδιαστημική, η ενέργεια, η υγεία και ο εξοπλισμός ημιαγωγών και οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (32%).

Συνολικά, ο κανονισμός ΑΞΕ λειτούργησε γρήγορα και αποτελεσματικά, παρέχοντας μια σειρά από χρήσιμες πληροφορίες και αποτρέποντας επενδύσεις που θέτουν κινδύνους για την ασφάλεια, χωρίς να περιορίζουν τη ροή ξένων επενδύσεων.

Επισημαίνεται ότι από την έναρξη του Κανονισμού, τον Οκτώβριο του 2020, μέχρι και την περίοδο που κάλυψε η έκθεση, από τα… φίλτρα της Κομισιόν πέρασαν και ελεγχθήκαν 740 περιπτώσεις άμεσων ξένων επενδύσεων.

Το 2021 η Επιτροπή ανέλυσε περισσότερες από 400 άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ένωση, προκειμένου να διασφαλίσει ότι καμία τέτοια επένδυση δεν απειλεί την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη των χωρών της Ε.Ε.

Την δεύτερη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορείτε να την δείτε αυτούσια ΕΔΩ.