Δέσποινα Παναγιώτου Θεοδοσίου: Οι προκλήσεις στην ΑΗΚ και το ταξίδι της Tototheo

Co-CEO της Tototheo Maritime, πρόεδρος του Δ.Σ. της ΑΗΚ, μέλος διαφόρων φορέων, μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας σύμφωνα με τη Lloyd’s και υπέρμαχος με πράξεις της εδραίωσης των γυναικών στον τομέα.

Μέσα από την εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που ακολουθεί, αβίαστα εξάγεται το συμπέρασμα - μεταξύ πολλών άλλων - πως η Δέσποινα Παναγιώτου Θεοδοσίου μπορεί και τα προλαβαίνει όλα, παράλληλα και συνδυαστικά, όπως εύστοχα συνηθίζει να λέει για τους ρόλους που έχει αναλάβει.

Μάρτιος, ως ο μήνας της γυναίκας-συμβολικά πάντοτε-, αποτέλεσε εξαίρετη ευκαιρία για συνέντευξη με μια εκ των πλέον πολυσχιδών προσωπικοτήτων του τόπου, τη Δέσποινα Παναγιώτου Θεοδοσίου, που καταφέρνει να συνδυάζει επιτυχώς, αν και με κόπο όπως παραδέχεται, τα πολλαπλά καθήκοντα και τους ρόλους που έχει αναλάβει.

Ως άνθρωπος που επιθυμεί να παράγει έργο και μάλιστα μετρήσιμο, στοχεύει μαζί με το υπόλοιπο Δ.Σ., βάσει στρατηγικής, πέρα από την αντιμετώπιση των προκλήσεων, στην αύξηση της αξίας της ΑΗΚ, στη βελτίωση της απόδοσης, στη μείωση του λειτουργικού κόστους και στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών. Θέλει, επίσης, να επηρεάζει προς το καλύτερο τους ανθρώπους, να βλέπει να επιλύονται προβλήματα και να βελτιώνονται καταστάσεις.

Έτσι, ανάμεσα σε άλλα, ως επιχειρηματίας αξιώνει από τη νέα Κυβέρνηση συνέχιση της συνετής οικονομικής πολιτικής, ώστε «να έχουμε μια ανθεκτική και βιώσιμη οικονομία και να μπορούμε να συνεχίσουμε να επενδύουμε στη χώρα και τους ανθρώπους μας».

Οι προκλήσεις που καλείστε να αντιμετωπίσετε από τη θέση της προέδρου της ΑΗΚ είναι σίγουρα πολλές. Ποιες είναι οι κυριότερες;

Η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και η μείωση των θερμοκηπιακών εκπομπών αποτελούν θεμελιώδεις προκλήσεις. Επίσης, είναι επιτακτική η αποθήκευση ενέργειας, καθώς η Κύπρος είναι απομονωμένη και δεν έχει καμιά ηλεκτρική διασύνδεση με άλλα συστήματα. Βασικά ζητήματα για την ΑΗΚ είναι ασφαλώς το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και ο ανταγωνισμός, η έλευση του φυσικού αερίου αλλά και η διασυνοριακή ηλεκτρική διασύνδεση.

Παράλληλα, η εγκατάσταση της νέας μονάδας παραγωγής στον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Βασιλικού, η αξιοποίηση του χώρου του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού Δεκέλειας, η εγκατάσταση υποδομής έξυπνης μέτρησης καθώς και τα έργα ανάπτυξης στους τομείς μεταφοράς και διανομής. Στόχος της Αρχής είναι να προσφέρει ηλεκτρική ενέργεια με σύγχρονες, εξελιγμένες υποδομές, μέσα σ’ ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης.

Η ΑΗΚ στην εποχή των μεγάλων αποφάσεων

Ποια είναι τα χρονοδιαγράμματα για τον εκσυγχρονισμό της ΑΗΚ μέσα από την πράσινη ενεργειακή μετάβαση, την υιοθέτηση ΑΠΕ αλλά και τον ψηφιακό μετασχηματισμό;

Το όραμά μας είναι ένα πράσινο ενεργειακά μέλλον. Για τον λόγο αυτό, το αναπτυξιακό επενδυτικό πρόγραμμα του οργανισμού περιλαμβάνει επέκταση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), εκσυγχρονισμό τεχνολογικού και μηχανολογικού εξοπλισμού και υλοποίηση σημαντικών έργων. Στην κατεύθυνση αυτή σύντομα θα λειτουργήσει το φωτοβολταϊκό πάρκο στο Ακρωτήρι Λεμεσού, προχωρά η ανάπτυξη ενός ακόμη μεγάλου στην περιοχή Αχερά, ενώ αριθμός άλλων υποψήφιων βρίσκονται στο στάδιο μελέτης και ανάπτυξης. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι ως ημικρατικός οργανισμός, είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθούμε όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες, με αποτέλεσμα να σημειώνονται καθυστερήσεις.

Στο θέμα της συμμετοχής και του ρόλου της ΑΗΚ στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση, έχουμε επίσης να αντιμετωπίσουμε και αποφάσεις που προκαλούν δυσκολίες στον μακροχρόνιο προγραμματισμό του οργανισμού. Η Αρχή έχει την ικανότητα και τη θέληση να αυξήσει ουσιαστικά τη συμμετοχή της στις ΑΠΕ, κάτι που θα συμβάλει στη μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας. Ευελπιστούμε πως θα γίνουν οι κατάλληλες ρυθμιστικές αλλαγές, που θα διασφαλίζουν την ισότιμη συμμετοχή της στην εγκατάσταση έργων ΑΠΕ και τεχνολογιών αποθήκευσης.

Πότε να αναμένουμε πλήρη φιλελευθεροποίηση της αγοράς και την είσοδο σε αυτήν ιδιωτών παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας στα πρότυπα των χωρών του εξωτερικού; Η ΑΗΚ είναι προετοιμασμένη για τον ανταγωνισμό;

Στην Κύπρο διανύουμε μια μεταβατική περίοδο, όπου ιδιώτες παράγουν και προμηθεύουν ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, έχοντας όλοι πρόσβαση στην υποδομή της ΑΗΚ. Για μας ο υγιής ανταγωνισμός είναι ένα κίνητρο εξέλιξης υποδομών, συνεχούς αναβάθμισης της ποιότητας εξυπηρέτησης και προσφοράς νέων ψηφιακών υπηρεσιών στους καταναλωτές.

Αναλάβατε την προεδρία σε μια εποχή δύσκολη τόσο ενεργειακά όσο και οικονομικά. Φεύγοντας από τον οργανισμό, ποιο έργο θέλετε να αφήσετε πίσω σας;

Με το Δ.Σ. αναλάβαμε σε μια δύσκολη περίοδο, κυρίως λόγω του ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και της ενεργειακής κρίσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Δεσμευτήκαμε πως θα αγωνιστούμε για την εξέλιξη και την περαιτέρω ενδυνάμωση του οργανισμού.

Γι’ αυτό με την έναρξη της θητείας μας, σχεδιάσαμε μία στρατηγική με στόχο την αύξηση της αξίας της ΑΗΚ, τη βελτίωση της απόδοσης, τη μείωση του λειτουργικού κόστους και την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών. Σίγουρα λάβαμε δύσκολες αποφάσεις. Πάντοτε, όμως, με υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα, γιατί η Αρχή αποτελεί σημαντικότατο περιουσιακό στοιχείο του κυπριακού λαού.

Όταν η Tototheo πάντρεψε ναυτιλία με τεχνολογία

Πέρα από πρόεδρος της ΑΗΚ, αυτό για το οποίο έχετε ξεχωρίσει, είναι ο ρόλος σας ως Co-CEO μιας εκ των σημαντικότερων παγκοσμίως εταιρειών στον τομέα της επικοινωνίας για τον ναυτιλιακό τομέα, της Tototheo Maritime. Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με το πεδίο αυτό;

Σπούδασα οικονομικά όμως πάντα ήμουν κοντά στην τεχνολογία και πίστευα στις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει στην καθημερινότητά μας. Η ναυτιλία ήταν ένας τομέας που στην αρχή έδειχνε επιφύλαξη έναντι της τεχνολογίας. Πλέον, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η Tototheo Maritime ειδικεύεται σε καινοτόμες, αποδοτικές και λειτουργικές λύσεις στους τομείς της ψηφιοποίησης, της δορυφορικής και ραδιοεπικοινωνίας, της αυτοματοποίησης και των συστημάτων πλοήγησης.

Με έδρα την Κύπρο, έχουμε γραφεία σε Ελλάδα και Γερμανία και συνεργαζόμενα γραφεία σε άλλα μεγάλα ναυτιλιακά κέντρα. Η εμπειρία μας στον ναυτιλιακό τομέα μας προσφέρει το μοναδικό πλεονέκτημα της εις βάθος κατανόησης των αναγκών των πελατών μας, σε συνδυασμό με μια δυναμική προσέγγιση προς τις καινοτόμες τεχνολογίες.

Πρόσφατα, η Tototheo Maritime συνήψε συμφωνία με τη Starlink, γεγονός που την καθιστά έναν από τους λίγους παρόχους τεχνολογίας και λύσεων συνδεσιμότητας για τη ναυτιλία. Ποια η σημασία της εν λόγω συνέργειας για την εταιρεία σας αλλά και για τον κλάδο γενικότερα;

Η νέα υπηρεσία ευρυζωνικής πρόσβασης στο διαδίκτυο μέσω δορυφόρων Starlink, που έχει αναπτύξει και προσφέρει η SpaceX, προστέθηκε στο χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών της Tototheo Maritime τον Δεκέμβριο του 2022. Η υπηρεσία Starlink υπόσχεται αρκετά ψηλότερες ταχύτητες από τις μέχρι τώρα διαθέσιμες λύσεις δορυφορικής συνδεσιμότητας, καθώς και χαμηλές ταχύτητες λήψης δεδομένων, φέρνοντας έτσι τις δορυφορικές επικοινωνίες σε μια νέα εποχή.

Πράγματι, η προσθήκη της Starlink καθιστά την Tototheo Maritime έναν από τους λίγους παρόχους τεχνολογίας με πλήρες φάσμα ανταγωνιστικών και αξιόπιστων επιλογών συνδεσιμότητας. Η νέα μας συνεργασία διευρύνει την ευελιξία της επιλογής που προσφέρουμε στους πελάτες μας.

Η εταιρεία σας συνδυάζει τη ναυτιλία με την τεχνολογία. Πόσο την ευνόησε η ψηφιακή επανάσταση και ποια η άποψη σας για τον μετασχηματισμό των κυπριακών επιχειρήσεων;

Η Tototheo δεν συνδυάζει απλώς τη ναυτιλία με την τεχνολογία, αλλά έχει… παντρέψει με επιτυχία τους δύο τομείς. Με την ψηφιακή επανάσταση πλέον ο κόσμος βλέπει με άλλα μάτια την τεχνολογία, έχει πάψει να θεωρείται προνόμιο των λίγων και δεν φοβάται να την εμπιστευθεί στην καθημερινότητά.

Πώς επηρέασε τις δραστηριότητες της εταιρείας σας η μακρά περίοδος της πανδημίας και η οικονομική αβεβαιότητα στην παγκόσμια αγορά, η οποία ενισχύθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία;

Οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και στην απώλεια ζωής είναι μακράν σημαντικότερα. Σε επίπεδο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, υπήρξε αύξηση στις τηλεπικοινωνίες. Οπότε, η επιχειρηματική δραστηριότητα της εταιρείας μας δεν θίχθηκε, όμως επιτελείτο σε ειδικές συνθήκες.

Σε γενικές γραμμές, η πανδημία επιτάχυνε την υιοθέτηση της τεχνολογίας από όλους τους επιχειρηματικούς τομείς. Βεβαίως, κι εμείς βελτιώσαμε διαδικασίες και στρατηγικές. Ο πόλεμος μας επηρεάζει κυρίως λόγω των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα, την αύξηση των τιμών αλλά και της ανασφάλειας που υπάρχει σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στο παρελθόν αναφέρατε πως εταιρείες με ESG πρακτικές και στρατηγικές βιώσιμης ανάπτυξης είναι πιο ευέλικτες ως προς την αντιμετώπιση κινδύνων και προκλήσεων. Εσείς ακολουθείτε τα κριτήρια αυτά;

Βεβαίως και τα ακολουθούμε. Επιβάλλεται. Δεν υπάρχει βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς την πλήρη υιοθέτηση των αρχών της εταιρικής υπευθυνότητας στις λειτουργίες, τις στρατηγικές και τις διαδικασίες των εταιρειών. Σεβασμός στο περιβάλλον, υποστήριξη της κοινωνίας και χρηστή διακυβέρνηση είναι προϋποθέσεις όχι μόνον ανάπτυξης αλλά και βιωσιμότητας.

Από την Κύπρο στις διεθνείς κορυφές

Ο ευρύτερος τομέας της ναυτιλίας αποτελεί ένα ανδροκρατούμενο industry ή τουλάχιστον έτσι θεωρείται. Πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να εδραιωθεί;

Η ναυτιλία ήταν πλήρως ανδροκρατούμενος τομέας. Οι γυναίκες είχαν ρόλο ως μητέρες, σύζυγοι και κόρες ναυτικών. Στην πορεία διείσδυσαν κυρίως σε βοηθητικές θέσεις στα γραφεία. Συνέχισαν με πείσμα, αποφασιστικότητα και αφοσίωση και ανελίχθηκαν πλέον στις ανώτερες και ανώτατες βαθμίδες.

Σήμερα, έχουν κερδίσει αδιαμφισβήτητα τη θέση τους στη ναυτιλία. Στα πλοία, το ποσοστό των γυναικών είναι ακόμη πολύ χαμηλό και πρέπει να γίνουν πολλά σε επίπεδο νομοθεσίας και κανονισμών. Η πορεία αυτή ήταν και παραμένει ένα δύσκολο έργο.

Συγκαταλέγεστε από το 2017 στον διεθνή κατάλογο της Lloyd’s με τις 100 σημαντικότερες προσωπικότητες της ναυτιλίας παγκοσμίως. Πόσο σημαντική είναι για σας αυτή η διάκριση;

Οι διακρίσεις για μένα πάντα έχουν δύο αναγνώσεις. Λειτουργούν ως αναγνώριση και επιβράβευση των προσπαθειών που καταβάλλει κάποιος αλλά και ως ανάληψη ευθύνης να αποδεικνύει ανά πάσα στιγμή ότι ήταν και παραμένει αντάξιος αυτής της τιμής.

Σίγουρα η συγκεκριμένη διάκριση, για τόσα συνεχόμενα χρόνια, είναι πολύ σημαντική για μένα, αφενός, λόγω της αξιοπιστίας της Lloyd’s και, αφετέρου, λόγω του ρόλου που μου αποδίδει εμμέσως πλην σαφώς. Να λειτουργώ ως πρεσβευτής των αρχών της ναυτιλίας στη χώρα μου αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Υπήρξατε και πρόεδρος της WISTA International, της ένωσης των γυναικών στη ναυτιλία. Πώς συμβάλλετε στην εδραίωση του φύλου σας στη ναυτιλία και ποια θέματα προωθείτε;

Είχα την τιμή να υπηρετήσω τη WISTA, η οποία σήμερα μετρά πάνω από 4.000 μέλη σε 56 κράτη, μια περίοδος η οποία υπήρξε για μένα σταθμός στην επαγγελματική και προσωπική πορεία μου. Είχα την ευκαιρία να κατανοήσω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στη ναυτιλία σε διαφορετικά κράτη και διαφορετικές ηπείρους, με διαφορετικές κουλτούρες, διαφορετικούς τρόπους εκπαίδευσης και διαφορετικά στερεότυπα.

Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά το ίδιο ακριβώς πρόβλημα μπορεί να έχει διαφορετικές αιτίες και να απαιτεί διαφορετικές λύσεις, όταν εμφανίζεται σε διαφορετικά κράτη. Αυτά που αξιολογώ ως πιο σημαντικά επιτεύγματα της WISTA κατά τη διάρκεια της προεδρίας μου, ήταν η αύξηση της αναγνωρισιμότητας του οργανισμού παγκοσμίως και η ισότιμη πλέον συμμετοχή του στα διεθνή φόρα. Ιδιαίτερη μνεία θα ήθελα να κάνω στη συνεργασία μας με τον International Maritime Organization (ΙΜΟ) για την οποία προσπαθήσαμε πολύ και απέφερε καρπούς το 2018, οπότε ο ΙΜΟ ενέκρινε το αίτημά μας να αποδοθεί στη WISTA International το consultative status.

Αλήθεια, ποιο ποσοστό του προσωπικού της Tototheo Maritime είναι γυναίκες;

Όσον αφορά την Tototheo, θα ήθελα να πω ότι προωθούμε τη συμμετοχή των γυναικών σε όλα τα επίπεδα ιεραρχίας. Έχουμε 40% γυναίκες στο εργατικό δυναμικό μας. Δίνουμε τις ίδιες ευκαιρίες αλλά συγχρόνως αξιολογούμε και με τα ίδια κριτήρια.