Δρ. Ν. Μαστρογιαννόπουλος: Έρευνα και καινοτομία χωρίς εκπτώσεις

Ευρισκόμενος από το 2020 στη θέση του Επικεφαλής Επιστήμονα για Έρευνα και Καινοτομία, και κατέχοντας παράλληλα την προεδρία του Δ.Σ. του ΙδΕΚ, είναι ο άνθρωπος που, κατά πολλούς, άλλαξε το... παιχνίδι και επανατοποθέτησε την Κύπρο στον διεθνή χάρτη της έρευνας και της καινοτομίας.

Ωστόσο, ο ίδιος δεν αποδέχεται πως ισχύει κάτι τέτοιο, ούτε και επιχειρεί να οικειοποιηθεί τα αναμφιβόλως τεράστια βήματα που έκανε η Κύπρος σε ό,τι αφορά την έρευνα και την καινοτομία, τονίζοντας πως η επιτυχία της χώρας μας είναι αποτέλεσμα της ομαδικής δουλειάς που γίνεται.

Ο Επικεφαλής Επιστήμονας για Έρευνα και Καινοτομία Δρ. Νικόλας Π. Μαστρογιαννόπουλος, είναι ξεκάθαρος: «Ο τομέας της Ε&Κ υπηρετείται καλύτερα με συλλογική προσπάθεια… Όλοι μας, αποτελούμε μέρος της ίδιας εξίσωσης, συνεπώς δεν θα έλεγα ότι είμαι ο άνθρωπος που άλλαξε το παιχνίδι, αλλά ένας άνθρωπος που εργάστηκε για την υλοποίηση των στρατηγικών στόχων χωρίς εκπτώσεις…»

 

Διαβάστε ακόμα:

Βερεγγάρια: Έτσι θα είναι το αναγεννημένο θρυλικό ξενοδοχείο (pics)

Οι δημοτικές αγορές της Κύπρου-Το εμπόριο συνδέεται με την ιστορία

Σε συνέντευξή του στο InBusinessNews ενόψει της ολοκλήρωσης της θητείας του, ο κ. Μαστρογιαννόπουλος συνοψίζει σε τρεις λέξεις όσα έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας της Κύπρου. Πρόοδος, ανάπτυξη, δυναμική.

Όπως υπογραμμίζει, είναι εμφανές ότι η Κύπρος έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προς τα εμπρός, βήματα που έγιναν σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, οι οποίες ωστόσο λειτούργησαν ως ευκαιρία και ως αφετηρία για επαναστατικές αλλαγές. Όμως, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν χωρεί εφησυχασμός...

«Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στις δύσκολες αυτές συνθήκες, η Κύπρος έχει ανάγκη από ένα οικονομικό μοντέλο με κινητήρια δύναμη το τρίπτυχο Έρευνα-Καινοτομία-Τεχνολογία. Ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και της χώρας μας, συμβάλλοντας στον γρήγορο εκσυγχρονισμό της και αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών, απαντάμε στις προκλήσεις της εποχής και παράγουμε άμεσα, χειροπιαστά αποτελέσματα», επισημαίνει.

Ο Νικόλας Μαστρογιαννόπουλος εκφράζει την εκτίμηση πως με τη δρομολόγηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων και την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής, ήδη επιτυγχάνεται ο στόχος μετατροπής της Κύπρου σε έναν δυναμικά αναπτυσσόμενο περιφερειακό κόμβο τεχνολογίας και καινοτομίας.

Άλλωστε, όπως υποδεικνύει, για μία μικρή χώρα όπως είναι η Κύπρος, η προσέλκυση ξένων εταιρειών αποτελεί «κλειδί» για μεγέθυνση της οικονομίας της και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της.

Βρίσκεστε από το 2020 στη θέση του Επικεφαλής Επιστήμονα για Έρευνα και Καινοτομία, κατέχοντας παράλληλα την προεδρία του ΔΣ του ΙδΕΚ. Πόσο έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια η Κύπρος σε ό,τι αφορά την Έρευνα και Καινοτομία (Ε&Κ);

Αν έπρεπε να συνοψίσω σε τρεις μόνο λέξεις όσα έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στον τομέα της Ε&Κ της Κύπρου, αυτές θα ήταν πρόοδος, ανάπτυξη, δυναμική. Η χρονική περίοδος που αφήνουμε πίσω μας, αποτέλεσε σταθμό για τον τομέα της Ε&Κ στην Κύπρο, ο οποίος έγινε δέκτης σημαντικών αλλαγών που συνέβαλαν τα μέγιστα στην ενίσχυσή του. Και όχι τυχαία, αφού βρίσκεται στις προτεραιότητες της Πολιτείας, γεγονός που αντικατοπτρίζεται και στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), «Κύπρος_το αύριο».

Η προσπάθεια από όλους τους φορείς του οικοσυστήματος Ε&Κ της Κύπρου υπήρξε συλλογική και αποτυπώνεται πλέον στους διεθνείς δείκτες. Σύμφωνα με το European Innovation Scoreboard 2022, για πρώτη φορά η Κύπρος εντάσσεται στην κατηγορία των Strong Innovators, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πρόοδο συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Αξιοσημείωτα είναι επίσης τα αποτελέσματα που καταγράφονται στο Global Innovation Index, με την Κύπρο να βρίσκεται στην 27η θέση ανάμεσα σε 132 οικονομίες, παρουσιάζοντας σταθερή βελτίωση χρόνο με το χρόνο.

Ολιστική προσέγγιση 

Πού οφείλεται αυτή η μεγάλη πρόοδος;

Οι επιτυχίες οφείλονται σε μια σειρά από παράγοντες, ακριβώς επειδή η προσέγγισή μας είναι πλέον ολιστική. Από νωρίς εντοπίσαμε τις αδυναμίες που παρουσίαζε η χώρα μας, όπως η διασύνδεση της έρευνας με τη βιομηχανία, η ανάγκη για ενδυνάμωση των συνεργασιών μεταξύ της ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας και η καλλιέργεια κουλτούρας Ε&Κ σε όλα τα επίπεδα.

Υιοθετώντας στοχευμένες επενδύσεις και χρηματοδοτικά προγράμματα, όχι μόνο πετύχαμε να τις αντιμετωπίσουμε, αλλά και να τις μετατρέψουμε σε δυνατά σημεία που χαρακτηρίζουν τον τομέα Ε&Κ της Κύπρου. Πλέον, η χώρα μας κατέχει ηγετική θέση στις συνέργειες σε καινοτόμες δραστηριότητες, στις υψηλές επιδόσεις στους δείκτες διεθνών επιστημονικών δημοσιεύσεων, αλλά και στη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, με τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ) που επενδύουν σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες να αποτελούν κινητήριο μοχλό της προσπάθειας.

Η χώρα μας πιστώνεται επίσης την ύπαρξη ενός εξαιρετικά φιλικού προς την καινοτομία, την αγορά και τις νεοφυείς επιχειρήσεις, ερευνητικού και πανεπιστημιακού περιβάλλοντος. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για το ταλαντούχο και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό της Κύπρου, το οποίο στελεχώνει παγκοσμίου φήμης ερευνητικά κέντρα, ανάμεσά τους και τα 7 Κέντρα Αριστείας που λειτουργούν στο νησί και τα οποία κατάφεραν να λάβουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, έπειτα από μία ιδιαίτερα ανταγωνιστική διαδικασία.

Είναι εμφανές ότι η Κύπρος έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα προς τα εμπρός. Βήματα που έγιναν σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, οι οποίες ωστόσο λειτούργησαν ως ευκαιρία και ως αφετηρία για επαναστατικές αλλαγές. Ωστόσο, δεν εφησυχαζόμαστε. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στις δύσκολες αυτές συνθήκες, η Κύπρος έχει ανάγκη από ένα οικονομικό μοντέλο με κινητήρια δύναμη το τρίπτυχο Έρευνα-Καινοτομία-Τεχνολογία. Ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και της χώρας μας, συμβάλλοντας στον γρήγορο εκσυγχρονισμό της και αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών, απαντάμε στις προκλήσεις της εποχής και παράγουμε άμεσα, χειροπιαστά αποτελέσματα.

Τα σημαντικότερα βήματα

Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, ποια θα χαρακτηρίζατε ως τα σημαντικότερα βήματα που έχουν γίνει και καταδεικνύουν ακριβώς την πρόοδο της Κύπρου στην Ε&Κ;

Η Πολιτεία έθεσε στην κορυφή της μεταρρυθμιστικής ατζέντας της, πολιτικές για την Ε&Κ και στρατηγικές για στοχευμένες επενδύσεις, με τα αποτελέσματα σε πολλούς τομείς να είναι εμφανή. Ιδιωτικοί και δημόσιοι οργανισμοί διασυνδέονται, πλέον, μέσω προγραμμάτων Ε&Κ για επίλυση προκλήσεων που αφορούν στην κλιματική αλλαγή, στον τομέα της υγείας (π.χ. καρκίνος και σπάνιες παθήσεις) και της ενέργειας.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η προσθήκη κριτηρίων στα στοχευμένα, πλέον, χρηματοδοτικά προγράμματα του ΙδΕΚ, τα οποία συνέβαλαν στην απεξάρτηση των επενδύσεων από δημόσιους πόρους, αυξάνοντας την ιδιωτική επένδυση. Επιπλέον, με στοχευμένη χρηματοδότηση δημιουργούμε κρίσιμες υποδομές που θα ενισχύουν το οικοσύστημα Ε&Κ και θα εντείνουν τις συνέργειες μεταξύ των μελών του, αφού θα είναι προσβάσιμες σε όλους. Κομβική είναι και η λειτουργία του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης, μέσω του οποίου θα αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι αδυναμίες που παρουσιάζει η Κύπρος σε θέματα μεταφοράς και εμπορικής αξιοποίησης γνώσης, ενισχύοντας την εμπορευματοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Ταυτόχρονα, μέσω των χρηματοδοτικών προγραμμάτων του ΙδΕΚ, παρέχεται συνεχής στήριξη στην καινοτόμο επιχειρηματικότητα, ενώ ειδικές προσκλήσεις για έρευνα βοηθούν νέες και νέους ερευνητές/τριες να ηγηθούν ερευνητικών προγραμμάτων. Την ίδια ώρα, η καλλιέργεια κουλτούρας Ε&Κ σε όλα τα επίπεδα και κυρίως στους μαθητές/τριες, αποτελεί έναν από τους κορυφαίους στόχους μας. Προς αυτή την κατεύθυνση, έχουμε υιοθετήσει ένα ευρύ φάσμα δράσεων, όπως η διοργάνωση της πανευρωπαϊκής εκδήλωσης European Researchers’ Night και οι μαθητικοί διαγωνισμοί IN-U: Inspire Uniqueness (σε συνεργασία με το Υπ. Παιδείας) και INNOVA Challenge και Science Unfold.

Αξιολογούμε συνεχώς τους στρατηγικούς μας σχεδιασμούς και θέτουμε νέους στόχους, όπως η αναβάθμιση εξειδικευμένων υποδομών, η εντατικοποίηση των συνεργασιών μεταξύ της ερευνητικής κοινότητας και της βιομηχανίας, η μεταφορά γνώσης και τεχνολογίας, η περαιτέρω αύξηση της ιδιωτικής επένδυσης σε Έρευνα & Ανάπτυξη (Ε&Α) και η παροχή ευκαιριών στο ανθρώπινο δυναμικό της Κύπρου ώστε να αποκτήσει νέες δεξιότητες. Όλα αυτά θα βοηθήσουν το εγχώριο οικοσύστημα Ε&Κ να καταστεί πιο ανταγωνιστικό, με τρόπο που να συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας μας. 

Η προσέλκυση ξένων εταιρειών

Είναι καθολικά παραδεκτός ο στόχος για προσέλκυση ξένων IT εταιρειών και μετατροπή της Κύπρου σε διεθνή τεχνολογικό κόμβο. Πόσο κοντά βρισκόμαστε στην επίτευξή του;

Για μία μικρή χώρα όπως η Κύπρος, η προσέλκυση ξένων εταιρειών αποτελεί «κλειδί» για μεγέθυνση της οικονομίας της και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της. Η παρουσία διεθνών επιχειρήσεων και ειδικότερα όσων δραστηριοποιούνται στον τομέα της υψηλής Τεχνολογίας και Πληροφορικής, προσφέρει ήδη πολλαπλά οφέλη στον τόπο, αφού δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, προστίθεται αξία στην οικονομία και διευρύνεται η παραγωγική βάση.

Με τη δρομολόγηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων και την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής, θεωρώ ότι ήδη πετυχαίνουμε αυτό τον στόχο, με την Κύπρο να μετατρέπεται σε έναν δυναμικά αναπτυσσόμενο περιφερειακό κόμβο τεχνολογίας και καινοτομίας. Προς ενίσχυση αυτής της προσπάθειας, υποβάλαμε-σε συνεργασία με το Υπ. Οικονομικών και το Υφυπουργείο ΕΚΨΠ- εισηγήσεις για διαμόρφωση νέων κινήτρων που αποσκοπούν στην προέλκυση επιχειρήσεων για δραστηριοποίηση ή/και επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Κύπρο.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η νέα Στρατηγική Προσέλκυσης Επενδύσεων που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα χορήγησης Digital Nomad Visa, τη δημιουργία του Business Facilitation Unit και άλλα πρόσθετα φορολογικά κίνητρα. Τέλος, μεγάλες είναι οι προσδοκίες που έχουμε από το Cyprus Equity Fund, στη σύσταση του οποίου ο Θεσμός του Επικεφαλής Επιστήμονα συμμετέχει ενεργά. Πρόκειται για ένα εργαλείο που θα δώσει νέα ώθηση στην επιχειρηματικότητα της Κύπρου και θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις υψηλού ρίσκου σε startups και scaleups.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το ζήτημα των υποδομών, θα λέγατε ότι το κράτος αποδίδει την δέουσα σημασία ή χρειάζεται να κάνει ακόμη περισσότερα; Ποιος είναι ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα;

Στο επίπεδο πολιτικών έχουν γίνει πολλά, αλλά πάντα υπάρχουν περιθώρια για να γίνουν ακόμα περισσότερα. Εκτιμώ πως ένα κρίσιμο επόμενο βήμα είναι να δημιουργήσουμε τεχνολογικά πάρκα και ζώνες καινοτομίας, που θα λειτουργήσουν ως φυτώρια τεχνολογικής ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Προς αυτή την κατεύθυνση, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εγκρίνει τη δημιουργία Ζώνης Καινοτομίας στη Λευκωσία. Το έργο στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη δημιουργία περιβάλλοντος που ενισχύει την κουλτούρα της καινοτομίας, της συνεργασίας, της μεταφοράς γνώσης και της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, και στη διευκόλυνση της επικοινωνίας και διασύνδεσης μεταξύ εταιρειών, επιχειρηματιών και επιστημόνων.

Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει και η δημιουργία Τεχνολογικού Πάρκου στο Πεντάκωμο, μέσα από την υλοποίηση ενός σχεδιασμού που θα είναι βασισμένος σε εξειδικευμένες μελέτες και θα εφαρμόζει ολιστικές προτάσεις με ξεκάθαρες στοχεύσεις, κίνητρα και χρονοδιαγράμματα. Επιπρόσθετα, ως ΙδΕΚ ανακοινώσαμε πρόσφατα ένα νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, ύψους €17,5 εκατ., που στοχεύει ακριβώς στην ανάπτυξη νέων, εξειδικευμένων ανοικτών υποδομών - προσβάσιμων σε όλους - σε τομείς στρατηγικής προτεραιότητας. Το πρόγραμμα αναμένεται ότι θα ενισχύσει περαιτέρω τις συνεργασίες μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, εντείνοντας τη μεταφοράς τεχνογνωσίας και επιστημονικής γνώσης. Δίνουμε περαιτέρω ώθηση στη μεγάλη πρόοδο που ήδη καταγράφεται, ωστόσο πρέπει να κατανοήσουμε ότι για να γίνει πιο ανταγωνιστική η κυπριακή οικονομία, είναι αναγκαία η εντατικοποίηση της ιδιωτικής επένδυσης σε Ε&Α.

Θα ήθελα να σταθώ σε αυτό, τονίζοντας ότι ο δείκτης επένδυσης στην Ε&Κ δεν αφορά μόνο στη δημόσια επένδυση. Τουναντίον, επιβάλλεται να αυξηθεί και η ιδιωτική επένδυση, η οποία βρίσκεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Σε αυτή την κατεύθυνση, τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΣΑΑ αλλά και οι στοχευμένες επενδύσεις των χρηματοδοτικών προγραμμάτων του ΙδΕΚ αποσκοπούν στη μόχλευση ιδιωτικών και ιδίων κεφαλαίων, σε συνάρτηση με την αξιοσημείωτη στήριξη και χρηματοδότηση από το κράτος.

Το εξειδικευμένο έμψυχο δυναμικό

Κατά τη δική σας εκτίμηση, ως χώρα διαθέτουμε το εξειδικευμένο έμψυχο δυναμικό που είναι απαραίτητο για να υποστηρίξει ένα καινοτόμο κράτος;

Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για το ανθρώπινο δυναμικό της Κύπρου, πρωτίστως για τις νέες γενιές οι οποίες ήδη αφήνουν με δυναμισμό το αποτύπωμά τους στην Ε&Κ. Διαθέτουμε μία υψηλού επιπέδου ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα. Δεν είναι τυχαίες, άλλωστε, οι επιτυχίες κυπριακών φορέων στο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζοντας 2020».

Συγκεκριμένα, το οικοσύστημα πέτυχε να αντλήσει χρηματοδότηση συνολικού ύψους €320 εκατ., δημιουργώντας σημαντικές υποδομές για τη χώρα μας καθώς και δεκάδες νέες θέσεις εργασίας. Επιπρόσθετα, στο νέο πρόγραμμα πλαίσιο «Ορίζοντας Ευρώπη» για την περίοδο 2021 – 2027 κυπριακοί φορείς εξασφάλισαν, μέχρι στιγμής και βάσει αποτελεσμάτων, χρηματοδότηση που ξεπερνά τα €130 εκατ. Οι νέες και οι νέοι μας καταγράφουν σημαντικές επιτυχίες και στην επιχειρηματικότητα. Έχουμε αρκετά παραδείγματα εταιρειών που έχουν λάβει χρηματοδότηση μέσω του ΙδΕΚ και ήδη δραστηριοποιούνται με επιτυχία σε ξένες αγορές ή κατάφεραν να εξασφαλίσουν επένδυση, ή ακόμη και να εξαγοραστούν από διεθνείς κολοσσούς του τομέα τους. Βρισκόμαστε λοιπόν σε καλό δρόμο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

Η περαιτέρω ενίσχυση της Κύπρου με εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και η δραστηριοποίηση μεγαλύτερου αριθμού γυναικών στους τομείς της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας, αποτελεί για εμάς μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Είναι κρίσιμη, λοιπόν, η συνολική ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, κατά τρόπο που να εξάπτει την περιέργεια, να ξυπνά τη δημιουργικότητα και να ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και τις συνέργειες. Θέλουμε ένα σύστημα που θα εφοδιάζει τη νέα γενιά με τις απαραίτητες δεξιότητες ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες προκλήσεις και να δουν την Ε&Κ ως επιλογή καριέρας.

Προς αυτή την κατεύθυνση, όπως ανέφερα και προηγουμένως, έχουμε υιοθετήσει ένα ευρύ φάσμα δράσεων που συμβάλλουν καταλυτικά (εκδηλώσεις, διαγωνισμοί, προγράμματα κ.ά.), ενώ ψηλά στις προτεραιότητές μας βρίσκεται και η ενίσχυση του ενδιαφέροντος μαθητών και μαθητριών για τα πεδία STEM.

Σε συνέχεια της προηγούμενης ερώτησης, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα «μεγάλα μυαλά» που βγάζει η Κύπρος;

Μία από τις προκλήσεις είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες και τα εχέγγυα εκείνα που θα βοηθήσουν στην αξιοποίηση και εν τέλει δραστηριοποίηση των «μεγάλων μυαλών» στη χώρα μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσελκύσουμε τα ταλέντα του τόπου μας που σήμερα διαπρέπουν στο εξωτερικό, ανοίγοντας νέες θέσεις εργασίας και προοπτικές για Κύπριους φοιτητές και επιστήμονες.

Με γνώμονα αυτή την ανάγκη, άλλωστε, είναι που ανακοινώσαμε το πρόγραμμα «PhD in Industry» (ύψους €1 εκατ.) που στόχο έχει να εφοδιάσει νέες και νέους επιστήμονες με δεξιότητες και ικανότητες Ε&Κ, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αποκτήσουν διδακτορικό τίτλο και ταυτόχρονα να εργάζονται στη βιομηχανία της χώρας.

Εξίσου σημαντική είναι και η δράση «R&I Internships», στο πλαίσιο της οποίας το ΙδΕΚ δίνει την ευκαιρία σε φοιτήτριες/τές να απασχοληθούν κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών σε καινοτόμες επιχειρήσεις του νησιού, συμβάλλοντας στη δημιουργία μίας νέας γενιάς ερευνητών/τριών και καινοτόμων επιχειρηματιών. Το Πρόγραμμα προκηρύχθηκε για πρώτη φορά το 2022 και θα συνεχιστεί και φέτος.

Ο ρόλος του ΙδΕΚ και των προγραμμάτων του

Ποιος ο ρόλος του ΙδΕΚ σε αυτή την προσπάθεια; Ποιος ο αντίκτυπος των χρηματοδοτικών προγραμμάτων του;

Το ΙδΕΚ είναι ο φορέας που υλοποιεί την εθνική στρατηγική μέσα από ένα ευρύ φάσμα στοχευμένων χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Την περίοδο 2020 – 2023, το ΙδΕΚ προκήρυξε €85 εκατ. για νέα χρηματοδοτικά προγράμματα και διέθεσε χρηματοδότηση πέραν των €73 εκατ. για έρευνα και καινοτόμο επιχειρηματικότητα, δημιουργώντας εκατοντάδες θέσεις εργασίας σε τομείς αιχμής. Ενδεικτικά, μόνο εντός του 2022 δόθηκε στο οικοσύστημα, ποσό €32.7 εκατ., που αποτελεί ετήσιο ρεκόρ.

Για την περίοδο 2021 - 2027, ο προϋπολογισμός που θα διατεθεί ανταγωνιστικά σε στοχευμένες επενδύσεις που καλύπτουν όλο το φάσμα δραστηριοτήτων Ε&Κ ξεπερνά τα €150 εκατ. και σε αυτόν περιλαμβάνονται πόροι από το ΣΑΑ, το πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ» καθώς και τον εθνικό προϋπολογισμό. Να σημειώσω δε ότι η νέα προγραμματική περίοδος σχεδιάστηκε στη βάση της επικαιροποιημένης Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης, η οποία καθορίζει την τομεακή και θεματική κατεύθυνση και στόχευση.

Οι πιο πάνω αριθμοί, καταδεικνύουν το μέγεθος της επένδυσης σε Ε&Κ και την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων του ΙδΕΚ. Θέτοντας συγκεκριμένες στρατηγικές κατευθύνσεις, το οικοσύστημα μπορεί να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που παρέχονται και να συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια για δημιουργία μακροπρόθεσμων κοινωνικοοικονομικών οφελών για τον τόπο.

Εκτός από χρηματοδοτικά προγράμματα, με ποιους άλλους τρόπους στηρίζετε το εγχώριο οικοσύστημα Ε&Κ;

Παρέχονται πλέον στο οικοσύστημα Ε&Κ της χώρας ισχυρά κίνητρα για δραστηριοποίηση και επένδυση στο χώρο, καθώς επίσης υποστηρικτικές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Καθοριστική είναι η έναρξη λειτουργίας του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης εντός του ΙδΕΚ, με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων μεταφοράς γνώσης σε ερευνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις και τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου της επένδυσης σε Ε&Κ.

Εξίσου σημαντικό είναι και το Innovation Factory το οποίο παρέχει υπηρεσίες τομεακής εξειδίκευσης σε καινοτόμες επιχειρήσεις. Επιπλέον, πριν από μερικές μέρες ανακοινώσαμε, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο ΕΚΨΠ, τη λειτουργία του ηλεκτρονικού εργαλείου «Ignite Cyprus» (www.ignite.cy). Προσδοκούμε ότι η πλατφόρμα αυτή θα αποτελέσει μία χρήσιμη ψηφιακή πύλη για τις κυπριακές πιστοποιημένες καινοτόμες επιχειρήσεις. Μεγάλης σημασίας είναι και οι συνεργασίες που έχουμε συνάψει με κοινωνικούς και επιχειρηματικούς εταίρους μας, καθώς και με κρατικούς και επιχειρηματικούς φορείς, όπως Υπουργεία, ο Invest Cyprus, η Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας, κ.ά.. Ενδεικτικά, συνεργαζόμαστε στενά με το Υπουργείο Ενέργειας για θέματα έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας, ενώ ανακοινώσαμε και στοχευμένα προγράμματα για την κυκλική οικονομία. Παράλληλα, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, στηρίζουμε τη στρατηγική προσήλωσή του για Ε&Κ στον τομέα της Ναυτιλίας καθώς και την υλοποίηση ερευνητικών και καινοτόμων έργων που συμβάλλουν στον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου.

Επιπλέον, στο πλαίσιο της συνεργασίας μας με το Υπουργείο Άμυνας, έχουν ήδη ολοκληρωθεί δύο χρηματοδοτικά προγράμματα που στόχο είχαν την προώθηση τεχνολογιών διττής χρήσης μέσω Ε&Α, ενώ πρόσφατα υπογράψαμε μνημόνιο με την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) για συνεργασία σε θέματα που άπτονται της καινοτομίας στον τομέα της Ενέργειας. Επιπρόσθετα, με στόχο την ανάπτυξη της εξωστρέφειας του οικοσυστήματος και τη συνεργασία της Κύπρου με άλλες χώρες σε θέματα έρευνας και καινοτόμου επιχειρηματικότητας, προχώρησα εκ μέρους του θεσμού που εκπροσωπώ, στη διενέργεια διευρυμένων επαφών με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και χώρες όπως η Ελλάδα, η Γαλλία, η Φινλανδία, το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Πράξαμε και πράττουμε το καλύτερο δυνατό

Σε ό,τι αφορά εσάς προσωπικά, θεωρείτε ότι έχετε υλοποιήσει το όραμα και τους στόχους που θέσατε αναλαμβάνοντας ως Επικεφαλής Επιστήμονας πριν από περίπου τρία χρόνια;

Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα, πρώτη προτεραιότητά μου ήταν-και συνεχίζει να είναι-η υλοποίηση των στρατηγικών σχεδιασμών της κυβέρνησης ως Επικεφαλής Επιστήμονας, αλλά και του ΙδΕΚ, με την ιδιότητά μου ως Προέδρου του Δ.Σ. του οργανισμού. Μέτρο της επιτυχίας μας είναι η πραγμάτωση των στόχων μας μέσα στο χρονικό πλαίσιο που έχει τεθεί. Για αυτό τον λόγο, αξιολογούμε συστηματικά τις ενέργειές μας προς καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων που είναι αναμενόμενες σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον.

Θεωρώ ότι πράξαμε και πράττουμε το καλύτερο δυνατό, με τα αποτελέσματα να είναι μετρήσιμα. Στηρίξαμε το εγχώριο οικοσύστημα και κατ’ επέκταση την κυπριακή οικονομία με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, αναδείξαμε στις ξένες αγορές το σπουδαίο έργο των Κυπρίων ερευνητών/τριών και καινοτόμων επιχειρήσεων, δημιουργήσαμε νέες συνέργειες με χώρες που διαθέτουν ανεπτυγμένα οικοσυστήματα Ε&Κ, εντείναμε τη συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα χτίζοντας γέφυρες μεταξύ της ερευνητικής κοινότητας και της βιομηχανίας. Όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατό να επιτευχθούν χωρίς τη στήριξη των συνεργατών μου και όλων των φορέων του Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης για Ε&Κ. Μαζί θέσαμε γερές βάσεις για το μέλλον και τους ευχαριστώ θερμά.

Διαρκής ευθύνη μας παραμένει η αξιολόγηση και επικαιροποίηση του στρατηγικού μας σχεδιασμού, ώστε να διασφαλιστεί η περαιτέρω ενίσχυση της Ε&Κ και της εξωστρέφειας του οικονομικού μας μοντέλου. Το όραμά μου παραμένει η ολοκληρωμένη ενδυνάμωση της νέας γενιάς από την Πολιτεία. Στα χέρια των νέων, άλλωστε, βρίσκεται το μέλλον του τόπου μας.

Συλλογική προσπάθεια

Πάντως, κατά γενική ομολογία, θεωρείστε ο άνθρωπος που άλλαξε το… παιχνίδι και επανατοποθέτησε την Κύπρο στον διεθνή χάρτη της Ε&Κ. Πώς εισπράττετε αυτή την αναγνώριση;

Ο τομέας της Ε&Κ υπηρετείται καλύτερα με συλλογική προσπάθεια. Αυτό πίστευα πάντοτε, γι’ αυτό θα συνεχίσω να εργάζομαι στην κατεύθυνση των συνεργειών με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Η επιτυχία της Κύπρου είναι αποτέλεσμα της ομαδικής δουλειάς που γίνεται-τόσο σε επίπεδο Κυβέρνησης και Υπουργείων, όσο και από πλευράς Διοικητικού Συμβουλίου και προσωπικού του ΙδΕΚ, κρατικών και επιχειρηματικών συνόλων και φορέων του Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης Ε&Κ-αλλά και κυρίως λόγω του έργου που παράγουν οι επιστήμονες και τα καινοτόμα και ερευνητικά μυαλά του τόπου μας.

Όλοι μας, αποτελούμε μέρος της ίδιας εξίσωσης, συνεπώς δεν θα έλεγα ότι είμαι ο άνθρωπος που άλλαξε το παιχνίδι, αλλά ένας άνθρωπος που εργάστηκε για την υλοποίηση των στρατηγικών στόχων χωρίς εκπτώσεις, με γνώμονα να παρέχουμε στο οικοσύστημά μας τις μεταρρυθμίσεις, τα κίνητρα και τα εχέγγυα που χρειάζονται ώστε να προχωρήσει μπροστά και να είναι ανταγωνιστικό σε διεθνές επίπεδο. Και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό.

Μαζί, εργαζόμαστε για δημιουργία ενός δυναμικού και εξωστρεφούς οικοσυστήματος, που θα μετατρέπει ιδέες σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας με παγκόσμια προοπτική. Ενός οικοσυστήματος που θα διαμορφώσει μία ευέλικτη, ανταγωνιστική και ανεπτυγμένη χώρα με ένα νέο οικονομικό μοντέλο που θα μετουσιώνει την επιστημονική έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία, σε θεμέλιο λίθο υγιούς και βιώσιμης ανάπτυξης, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και τη δημιουργία μίας ευημερούσας κοινωνίας.