Ο πακτωλός των ρωσικών δισεκατομμυρίων στη Δύση και μια σταγόνα στον ωκεανό

Δεν υπάρχει κανείς που να αρνείται ότι η Κύπρος ανέπτυξε εδώ και πάρα πολλά χρόνια σημαντικές οικονομικές και επιχειρηματικές σχέσεις με την Ρωσία, υπήρξαν οι οικονομικοί και επιχειρηματικοί δεσμοί των δύο χωρών ιδιαιτέρως στενοί.

Το γεγονός αυτό ουδόλως ή σε μικρό απασχολούσε τη διεθνή κοινότητα, τους διαφόρους θεσμούς και οργανισμούς εντός και εκτός Ε.Ε., καθότι ο γεωπολιτικός προσανατολισμός της Κύπρου ανέκαθεν ή σχεδόν ανέκαθεν ήταν, αποδεδειγμένα, δυτικός.

Φθάσαμε έτσι στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και στις κυρώσεις που ακολουθήσαν, για να θέσουν κάποιοι την Κύπρο στο μάτι του κυκλώνα, να την στοχοποιήσουν και να την κατηγορήσουν σε βαθμό κακουργήματος για τις οικονομικές της σχέσεις με την Ρωσία.

Με χαρακτηρισμούς που της αποδόθηκαν κατά καιρούς, όπως για παράδειγμα «Μόσχα της Μεσογείου», «πλυντήριο των Ρώσων ολιγαρχών» και άλλα σχετικά, εντέχνως δημιουργήθηκε και προβλήθηκε για την Κύπρο η εικόνα μιας χώρας που, λίγο ή πολύ, το μονό που κάνει είναι να εξυπηρετεί ρωσικά οικονομικά συμφέροντα, που παρακάμπτει τις κυρώσεις, που δεν συμμορφώνεται με τους διεθνείς κανονισμούς συμμόρφωσης για χάρη των…συντρόφων.

Ότι αποτελεί ουσιαστικά η Κύπρος, το όχημα της Ρωσίας και των ολιγαρχών της χώρας να κάνουν τις δουλειές τους απερίσπαστοι, παρά τους όποιους περιορισμούς στους οποίους υπόκεινται.

Την κορυφή του παγόβουνου όλης αυτής της προσπάθειας για καλλιέργεια μιας τέτοιας δυσφημιστικής εικόνας για την Κύπρο, αποτέλεσε η έρευνα «Cyprus Confidential» που είδε προσφάτως το φως της δημοσιότητας, και το περιεχόμενο της οποίας ωστόσο, όπως αποδείχθηκε, σε καμία περίπτωση δεν ήταν τέτοιο που να αποδεικνύει τις αρνητικές εντυπώσεις τις οποίες στόχευε να δημιουργήσει για το νησί μας και την συμπεριφορά του ως χρηματοοικονομικό και κέντρο παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών.

Ως InBusinessNews, αναπτύξαμε και αναδείξαμε με σειρά αρθρογραφίας μας το τελευταίο διάστημα τους λόγους για τους οποίους τα παρουσιαζόμενα ως ευρήματα του «Cyprus Confidential» πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα, τους λόγους για τους οποίους θεωρούμε πως η εν λόγω έρευνα δεν κατέληξε σε τίποτα περισσότερο από ανυπόστατους ισχυρισμούς και ατεκμηρίωτες κατηγορίες.

Πως ήταν εν τέλει μια ξαναζεσταμένη νερόβραστη σούπα, στην οποία η Κύπρος ως σημείο αναφοράς, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούσε τον σάλο που οι εμπνευστές της έρευνας θέλησαν και προσπάθησαν να δημιουργήσουν γύρω από το όνομα της χώρας.

Πάμε λοιπόν πιο κάτω να δούμε το γιατί, πάμε να τεκμηριώσουμε με στοιχεία και αριθμούς, δημοσιευμένων σε διεθνούς εμβέλειας ιστοσελίδες και εκθέσεις, κατά πόσο όντως η Κύπρος είναι ή όχι η «Μόσχα της Μεσογείου» όπως κάποιοι αρέσκονται να ισχυρίζονται, κατά πόσο όντως αποτελεί ή όχι, το «πλυντήριο των Ρώσων ολιγαρχών».

Η… διασπορά στην Δύση

Στην μεγάλη συζήτηση που γίνεται αναφορικά με την διασπορά ρωσικών κεφαλαίων και ρωσικού πλούτου στη Δύση, είτε αυτά αφορούν περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας είτε Ρώσων ολιγαρχών, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει να δούμε πού και ποια είναι η θέση της Κύπρου στην όλη εξίσωση.

Δεν είναι λοιπόν μυστικό και ούτε από πλευράς των αρμόδιων Αρχών της χώρας μας αποκρύφτηκε ποτέ, πως ρωσικά κεφάλαια κάποιων δεκάδων εκατομμυρίων υπήρχαν κατατεθειμένα και στο τραπεζικό σύστημα της Κύπρου, τα οποία ασφαλώς και πάγωσαν με την επιβολή των κυρώσεων.

Ποια είναι η ουσία; Το γεγονός ότι μπροστά στα δισεκατομμύρια ρωσικά κεφάλαια που βρίσκονταν σε πολλές άλλες χώρες της Δύσης, οι μερικές δεκάδες εκατομμυρίων στην Κύπρο κάτι σαν αμελητέα ποσότητα μοιάζουν, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν την προσπάθεια στησίματος του νησιού μας στον τοίχο και την απόδοση των όσων του αποδίδονται.

Και γινόμαστε συγκεκριμένοι: Η εικόνα σε σχέση με το πού βρίσκονταν-για παράδειγμα-τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στην έκθεση του Renew Democratic Initiative(RDI) με τίτλο «The legal, practical, and moral case for transferring Russian sovereign assets to Ukraine»-ημερομηνίας 17/9/2023-, όπου βάσει στοιχείων και αριθμών από σχετικές εκθέσεις της ίδιας της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας δίνεται η επακριβής διάσταση των πραγμάτων.

Συγκεκριμένα, έκθεση την οποία δημοσιοποίησε η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, κατεδείκνυε το πού στο κόσμο βρίσκονταν τα 585 δισεκατομμύρια δολάρια που είχε τότε, μέχρι τον Ιούνιο του 2021, σε ξένο συνάλλαγμα και χρυσό.

Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, την περίοδο εκείνη χώρες των G7 και της Ε.Ε. είχαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία. Ειδικότερα, από αυτά τα αποθεματικά, η Ρωσική Κεντρική Τράπεζα είχε φυλαγμένα:

• 127 δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία (σε χρυσό),
• 80 δισεκατομμύρια στην Κίνα,
• 71 δισεκατομμύρια στη Γαλλία,
• 58 δισεκατομμύρια στην Ιαπωνία,
• 55 δισεκατομμύρια στη Γερμανία,
• 38 δισεκατομμύρια στις ΗΠΑ,
• 26 δισεκατομμύρια στο Ηνωμένο Βασίλειο,
• 17 δισεκατομμύρια στην Αυστρία,
• 16 δισεκατομμύρια στον Καναδά,
• 29 δισεκατομμύρια σε «διεθνείς θεσμούς»,
• 62 δισεκατομμύρια σε άλλες χώρες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εν συνεχεία, και μέχρι την στιγμή που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, η Κεντρική της Τράπεζα είχε στην κατοχή της περισσότερα από 630 δισεκατομμύρια σε διεθνή αποθέματα, αυξημένα κατά 45 δισεκατομμύρια από τον Ιούνιο του 2021. Ενώ στην ετήσια έκθεσή της για το 2021, που εξέδωσε τον Απρίλιο του 2022, παρείχε επικαιροποιημένη ανάλυση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που ήταν σε ξένο συνάλλαγμα ή χρυσό.

Αυτό που ως συμπέρασμα προέκυψε και προκύπτει από τα πιο πάνω είναι πως οι χώρες των G7, της Ε.Ε. και άλλες, έχουν συνολικά στην κατοχή τους και έχουν παγώσει περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια σε περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας.

Πρόκειται για ποσό το οποίο και η «Russian Elites, Proxies, and Oligarchs (REPO) Task Force», η ομάδα δράσης-αποτελούμενη από τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Γαλλία, την Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή- που συστάθηκε τον Μάρτιο του 2022 με αποστολή και στόχο τον εντοπισμό, πάγωμα και κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων νομικών ή φυσικών προσώπων που τέθηκαν σε κυρώσεις, επιβεβαίωσε στις 29 Ιουνίου 2022, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Financial Crime News», ημερομηνίας 23 Φεβρουαρίου 2023.

Με τον μεγαλύτερο όγκο τους, όπως από τις εκθέσεις της ίδιας της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας «αποκαλύπτεται», και παρά την προκύπτουσα δυστοκία από μέρους της REPO να εντοπίσει ακριβείς τοποθεσίες και ποσά, να βρίσκεται σε ό,τι αφορά την Δύση, σε Γαλλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστρία, Καναδά και προφανώς όχι στην Κύπρο.

Επισημαίνεται πως στις αρχές του 2023, η σουηδική Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., διόρισε ομάδα εργασίας για να ανακαλύψει την κατοχή εντός της Ε.Ε. μεγάλων ρωσικών κυριαρχικών στοιχείων. Τον περασμένο Μάιο, περίπου 194 δισεκατομμύρια ευρώ ή 200 δισεκατομμύρια δολάρια, εντοπίστηκαν παγωμένα στο ευρωπαϊκό σύστημα εκκαθάρισης Euroclear, στο Βέλγιο.

Το εύλογο για εμάς ερώτημα που συνεπώς προκύπτει, είναι γιατί να αποτελεί η Κύπρος την «Μόσχα της Μεσογείου» και να μην είναι η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστρία η…«Μόσχα της Ευρώπης»;

Οι περιουσίες των Ρώσων ολιγαρχών

Είναι όμως και το άλλο… Κατηγορήθηκε και κατηγορείται η Κύπρος για σύνδεση και υπηρεσίες προς τους Ρώσους ολιγάρχες, οι περιουσίες των οποίων αξίας πολλών δισεκατομμυρίων, μόνο στην Κύπρο δεν είναι εγγεγραμμένες, μόνο στην Κύπρο δεν βρίσκονται και μόνο με την Κύπρο δεν σχετίζονται.

Πολυτελή σπίτια, γιοτ, αεροσκάφη ολιγαρχών κατασχέθηκαν σε χώρες όπως, όχι φυσικά η Κύπρος, αλλά οι ΗΠΑ, η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία κ.α. Σε δημοσίευμα του το «Forbes»-ημερομηνίας 14/04/2023-, υπολόγιζε ότι μέχρι τον περασμένο Απρίλιο δυτικές χώρες είχαν παγώσει ή κατασχέσει τουλάχιστον 15 γιοτ που ανήκουν σε δισεκατομμυριούχους, 11 τζετ και ελικόπτερα και 124 σπίτια, με συνολική αξία εννέα δισεκατομμύρια δολάρια.

Σύμφωνα επίσης με το «Forbes», πολλά γιοτ ιδιοκτησίας Ρώσων δισεκατομμυριούχων ή μελών των οικογενειών τους, όπως οι Roman Abramovic, Farkhad Akhmedov, Vagit Aelkperov, Andrei Guriev, Eduard Khudainatov, Andrei Kuzmichey, Igor Makarov, Andrey Melnichenko, Alexey Morashov, Dmitry Pumpyansky, Arkady Rotenberg, Gennady Timchenko, Eugene Shvidler, Alisher Usmanov και Viktor Vekselberg, εντοπίστηκαν για τελευταία φορά μετά τις κυρώσεις, όχι στην Κύπρο αλλά στις ΗΠΑ, την Ε.Ε. ή το Η.Β. και τα εδάφη τους, περιλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Γιβραλτάρ, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, του Πουέρτο Ρίκο και της Ισπανίας.

Αν και Ρώσοι χρησιμοποιούσαν τον τομέα των υπηρεσιών στην Κύπρο, είναι ξεκάθαρο από τα στοιχεία ότι δεν διατηρούσαν μέχρι και το σημείο επιβολής των κυρώσεων ιδιαίτερα περιουσιακά στοιχεία στο νησί μας, ούτε σε μορφή μετρητών σε κυπριακές τράπεζες ούτε σε κινητή και ακίνητη περιουσία, με αποτέλεσμα να μην προκύπτουν μεγάλα οφέλη, ούτε για το κράτος σε επίπεδο φορολογίας, ούτε για τομείς της πραγματικής οικονομίας που θα μπορούσαν να αναλάβουν τη διαχείριση και συντήρησή τους.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του ολιγάρχη Roman Abramovic, το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί με την Κύπρο. Σύμφωνα με το «Forbes» είχε στην κατοχή του μια σειρά από πολυτελή γιοτ, η συνολική αξία των οποίων υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια.

Όχι απλώς ούτε ένα από αυτά δεν είναι εγγεγραμμένο στην Κύπρο, ούτε και ένα εξ’ αυτών είχε ως τελευταία καταγεγραμμένη τοποθεσία το νησί μας. Αντιθέτως, τα τέσσερα από τα οκτώ ήταν αγκυροβολημένα σε τουρκικά λιμάνια.

Για την ακρίβεια, ούτε και ένα από τα δεκάδες ρωσικά γιοτ που βρέθηκαν στο μικροσκόπιο μετά τις κυρώσεις δεν είναι εγγεγραμμένο στην Κύπρο, ούτε και ήταν αγκυροβολημένο σε κυπριακό λιμάνι, γι’ αυτό και δεν προέβησαν οι κυπριακές αρχές σε οποιεσδήποτε κατασχέσεις στο πλαίσιο της εφαρμογής των κυρώσεων, σε αντίθεση με τις αρχές άλλων χωρών.

Παρόμοια είναι η εικόνα και σε ό,τι αφορά τα ακίνητα. Σε δημοσίευμα του «Forbes» στις 5/3/2022, που ανανεώθηκε στις 14/9/2023, στο οποίο επιχειρείται μία καταγραφή μέρους των πολυτελών επαύλεων, διαμερισμάτων και σπιτιών που διαθέτουν οι ολιγάρχες, διαφαίνεται ότι ενώ αυτές οι περιουσίες υπολογίζονται συνολικά σε δισεκατομμύρια δολάρια, το μοναδικό ακίνητο που βρέθηκε στην Κύπρο ανήκει στον Oleg Deripaska και είναι μία έπαυλη με πισίνα στην Πάφο.

Αντιθέτως, πολύ πιο δημοφιλείς χώρες για αυτού του είδους τις επενδύσεις ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ιταλία, αλλά και οι ΗΠΑ. Στις προτιμήσεις των Ρώσων ολιγαρχών βρίσκονταν γνωστές ακριβές περιοχές, καθώς και σημεία που θεωρούνται τουριστικά θέρετρα για την παγκόσμια ελίτ.

Αν και ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό από αυτές τις συναλλαγές έγιναν μέσω Κύπρου σύμφωνα με το δημοσίευμα, είναι ξεκάθαρο πως ούτε καν ψίχουλα από τις αμύθητες αυτές περιουσίες δεν βρίσκονται στη…«Μόσχα της Μεσογείου».

Ο τεράστιος πλούτος που συσσώρευσαν οι Ρώσοι ολιγάρχες βρίσκεται διάσπαρτος σε διάφορα σημεία της Ευρώπης, αλλά και στις ΗΠΑ. Βρίσκεται στο Λονδίνο και τη Ρώμη, όχι στη Λευκωσία και τη Λεμεσό…

Γιατί να μην είναι όλες αυτές οι χώρες, στις οποίες είχαν και έχουν περιουσιακά στοιχεία δισεκατομμυρίων δολαρίων οι Ρώσοι ολιγάρχες, το «πλυντήριό» τους, και να είναι η Κύπρος;

Μια μικρή σταγόνα στον ωκεανό…

Δεν χρειάζεται λοιπόν και πολλά περισσότερα για να διαπιστώσει κανείς πως στην όλη ιστορία σύνδεσης των Ρώσων ολιγαρχών με την Δύση, η Κύπρος ουδόλως πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραμάτιζε.

Αλλά και να αντιληφθεί ότι η όποια προσπάθεια μεγιστοποίησης του ρόλου αυτού υπό την επίκληση μεμονωμένων περιπτώσεων σύνδεσης μέσω θυγατρικών των θυγατρικών με έδρα το νησί μας, μάλλον με κακοπροαίρετο, κακόγουστο αστείο, παρά με σοβαρή ανάλυση μοιάζει.

Και σίγουρα, μπορεί ναι, η Κύπρος να είχε στενές οικονομικές σχέσεις στο παρελθόν με την Ρωσία, όμως μπροστά στον πακτωλό των ρωσικών δισεκατομμυρίων που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο διακινούνταν στην υπόλοιπη Δύση, είτε αυτά αφορούν περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας είτε περιουσιακά στοιχεία Ρώσων ολιγαρχών, η σχέση αυτή του νησιού μας δεν ήταν παρά μόνο όπως η θέση του στον παγκόσμιο γεωγραφικό χάρτη.

Μια μικρή σταγόνα στον ωκεανό…!