Εκτόνωση πληθωριστικών πιέσεων την επόμενη τριετία, με άνοδο του ΑΕΠ και πτώση της ανεργίας

Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2023 αναμένεται να ανέλθει στο 2,2%, ενώ για τα έτη 2024-2026 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 2,6%, 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα, σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, που ολοκλήρωσε τις προβλέψεις Δεκεμβρίου 2023 για τα κύρια μακροοικονομικά μεγέθη της Κύπρου για τα έτη 2023-2026.

Επισημαίνει ότι τα έτη 2024-2026 προβλέπεται συνεχιζόμενη πτωτική πορεία της ανεργίας και ότι περαιτέρω εκτόνωση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται για τα έτη 2024, 2025 και 2026.

Οπως αναφέρει σε ανακοίνωση, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2023 αναμένεται να ανέλθει στο 2,2%, σε σχέση με μεγέθυνση 5,1% το 2022. Τα έτη 2024-2026 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 2,6%, 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα.

Σε σχέση με το 2022, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2023-2026 είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, αναφέρει, προσθέτοντας ότι σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, οφείλεται σε επίδραση βάσης (base effect) από το γρηγορότερα από το αναμενόμενο άνοιγμα της οικονομίας μετά και τους αποκλεισμούς (lockdowns) του 2021 λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.

Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, οφείλεται στον αντίκτυπο από τον ρώσο-ουκρανικό πόλεμο και τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Στο παρόν στάδιο επικρατεί αβεβαιότητα για τις οικονομικές συνέπειες της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, αφού οι τελικές επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια και πιθανή επέκτασή της.

Αναλυτικότερα, για τα έτη 2023-2026, η αναμενόμενη εξέλιξη του ΑΕΠ βασίζεται κυρίως στην πορεία της εγχώριας ζήτησης. Η ΚΤΚ αναφέρει ότι σημαντική συνεισφορά αναμένεται κυρίως από μεγάλες υπό εξέλιξη ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς επίσης από έργα για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης και άλλα μεταρρυθμιστικά έργα στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

"Στις προβλέψεις υιοθετήθηκε αρνητικός αντίκτυπος από αναμενόμενη μείωση της ζήτησης και πιθανή καθυστέρηση στην υλοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων από ισραηλινά συμφέροντα λόγω της έκρυθμης κατάστασης στην περιοχή", αναφέρει.

Προσθέτει ότι η ιδιωτική κατανάλωση, αν και προβλέπεται να επιβραδυνθεί, αναμένεται να παραμείνει σημαντικός μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης τα επόμενα έτη.

Σημειώνεται ότι οι καθαρές εξαγωγές για τα έτη 2023-2024 συνεισφέρουν αρνητικά στο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, λόγω των επιπτώσεων του συνεχιζόμενου ρώσο-ουκρανικού πολέμου στον κύκλο εργασιών των επαγγελματικών υπηρεσιών και από την αναμενόμενη απώλεια Ισραηλινών τουριστών, επιπτώσεις που αντισταθμίζονται σε μικρότερο βαθμό από την επέκταση του κύκλου εργασιών ξένων εταιρειών του τομέα της τεχνολογίας και από την αναμενόμενη διόρθωση των τουριστικών εσόδων μετά και τον αρνητικό αντίκτυπο που αναμένεται το 2024 λόγω της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, στο πλαίσιο της διαποικίλησης των τουριστικών αγορών.

Σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2023, η ΚΤΚ αναφέρει ότι καταγράφεται μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 και κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα το 2024.

Αυτό οφείλεται, σημειώνει, στην προς τα κάτω αναθεώρηση των καθαρών εξαγωγών υπηρεσιών κατά τα εν λόγω έτη (λιγότερο ευνοϊκές προοπτικές για τον τουρισμό και χαμηλότερες εξαγωγές επαγγελματικών και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών λόγω του ευθραύστου εξωτερικού περιβάλλοντος), η οποία υπερέχει της προς τα πάνω αναθεώρησης της εγχώριας ζήτησης, ειδικά για το 2023 (καλύτερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις στην ιδιωτική κατανάλωση).

Η ΚΤΚ αναφέρει ότι η αγορά εργασίας συνεχίζει να στηρίζει την κυπριακή οικονομία και ότι η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 6,4% του εργατικού δυναμικού το 2023 σε σχέση με 6,8% το 2022.

"Παρά τον αντίκτυπο από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, καταγράφηκε πτώση στην ανεργία το δεύτερο τρίμηνο του έτους στο 5,9%, σε σύγκριση με ποσοστό 6,8% το πρώτο τρίμηνο του 2023. Στην ίδια κατεύθυνση δείχνουν και τα πιο πρόσφατα στοιχεία των μηνιαίων ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που καταγράφουν θετικότερες προσδοκίες για την απασχόληση κατά τους επόμενους τρεις μήνες, παρά τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή".

Επισημαίνει ότι τα έτη 2024-2026 προβλέπεται συνεχιζόμενη πτωτική πορεία της ανεργίας, σε συνάρτηση με την αναμενόμενη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Η ανεργία αναμένεται να ανέλθει στο 6% το 2024, στο 5,6% το 2025 και στο 5,3% το 2026, πλησιάζοντας συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Δεν υπάρχει ουσιαστική αναθεώρηση την περίοδο 2023-2025 σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2023.

Ο πληθωρισμός (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή, ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να υποχωρήσει σημαντικά στο 4% το 2023 από 8,1% το 2022, ως αποτέλεσμα της πορείας των τιμών του πετρελαίου σε σχέση με το υψηλό επίπεδο που καταγράφηκε κατά το 2022 σε συνδυασμό με τη σημαντική επίδραση της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της ζώνης του ευρώ.

Αναφέρει ότι τα κυβερνητικά μέτρα ανακούφισης που αφορούσαν σε μεγάλο βαθμό τις τιμές τροφίμων και ενέργειας συνείσφεραν επίσης στην επιβράδυνση του ΕνΔΤΚ κατά το 2023. Περαιτέρω εκτόνωση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται για τα έτη 2024, 2025 και 2026, στο 2,4%, 2% και 1,9% αντίστοιχα, λόγω κυρίως του αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, η οποία συνεχίζει να επιδρά κατασταλτικά με χρονική υστέρηση στη ζήτηση και στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, προκαλώντας έμμεσες καθοδικές πιέσεις στις κύριες υποκατηγορίες του πληθωρισμού.

Σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2023, η προς τα κάτω αναθεώρηση του ΕνΔΤΚ κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2024 οφείλεται κυρίως στις προβλεπόμενες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, οι οποίες αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω.

Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, αναμένεται να υποχωρήσει στο 3,9% το 2023 σε σχέση με 5% το 2022. Το 2024, 2025 και 2026 προβλέπεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω στο 2,6%, 2,4% και 2,2% αντίστοιχα, κυρίως λόγω του αναμενόμενου αντίκτυπου της ενιαίας νομισματικής πολιτικής της ζώνης του ευρώ η οποία επιδρά με χρονική υστέρηση και στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Σε σχέση με τις προβλέψεις Σεπτεμβρίου 2023, η προς τα πάνω αναθεώρηση του δομικού πληθωρισμού κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 και 0,1 ποσοστιαία μονάδα το 2024, οφείλεται κυρίως στα τελευταία μηνιαία στοιχεία, αλλά και στις προσδοκίες για αυξημένη ζήτηση για υπηρεσίες, που σχετίζονται κυρίως με τον τουρισμό.

Σε σχέση με τις πιθανότητες για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων, τείνουν να είναι συνολικά προς τα κάτω για το ΑΕΠ την περίοδο 2024-2026 και σχετίζονται κυρίως με τον αρνητικό αντίκτυπο από τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή σε σχέση με την πορεία των επενδύσεων και του τουρισμού, καθώς και τον συνεχιζόμενο ρώσο-ουκρανικό πόλεμο, ιδιαίτερα σε σχέση με την πορεία των μη τουριστικών υπηρεσιών λόγω των κυρώσεων.

Επίσης, η ΚΤΚ αναφέρει ότι αυστηρότερες από τις προβλεπόμενες συνθήκες χρηματοδότησης, ενδεχομένως να επηρεάσουν ανασταλτικά την εγχώρια ζήτηση. Ανοδικοί κίνδυνοι συνδέονται με υψηλότερη από την προβλεπόμενη πορεία στην ιδιωτική κατανάλωση, που απορρέει από ενδεχόμενο χαμηλότερο ποσοστό αποταμίευσης από τα νοικοκυριά σε σχέση με το βασικό σενάριο των προβλέψεων.   

"Σε σχέση με τον πληθωρισμό, οι κίνδυνοι για απόκλιση από το βασικό σενάριο των προβλέψεων για τα έτη 2024-2026 αξιολογούνται συνολικά ως ισορροπημένοι. Οι ανοδικοί κίνδυνοι προέρχονται κυρίως από πιθανές υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές ενέργειας καθώς επίσης και από επιπτώσεις που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (εφαρμογή σχετικών φορολογικών πολιτικών, ακραία καιρικά φαινόμενα)".

Ανοδικοί κίνδυνοι, αναφέρει, συνδέονται επίσης με την υλοποίηση ενδεχόμενων δευτερογενών επιπτώσεων, όπως του μηχανισμού ανατροφοδότησης μισθών-τιμών (wage-price spiral) και υψηλότερων των αναμενόμενων περιθωρίων κέρδους.

Από την άλλη υπάρχει πιθανότητα ο πληθωρισμός να είναι πιο κάτω από την εκτίμηση του βασικού σεναρίου λόγω μεγαλύτερης της αναμενόμενης μείωσης της εγχώριας ζήτησης στην περίπτωση που επικρατήσουν αυστηρότερες από τις αναμενόμενες συνθήκες χρηματοδότησης καθώς και αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, καταλήγει η ΚΤΚ.