Πρακτικές που προωθούν την πράσινη βιωσιμότητα, προστασία του περιβάλλοντος και υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά

Η περιβαλλοντική ή πράσινη βιωσιμότητα αναφέρεται στην υπεύθυνη και ισορροπημένη χρήση των φυσικών πόρων, με σκοπό τη διαφύλαξη τους για τις μελλοντικές γενιές και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στα οικοσυστήματα και στο περιβάλλον. Για τις επιχειρήσεις, αυτό συνεπάγεται δέσμευση για υιοθέτηση περιβαλλοντικά βιώσιμων πρακτικών που μειώνουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός οργανισμού αποτελεί μια μέτρηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων, υπηρεσιών και δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας υπόψη τους φυσικούς πόρους που απαιτούνται, τις συνεπαγόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τα παραγόμενα απόβλητα.

Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα από πρακτικές που μπορούν να υιοθετήσουν εμπορικές και βιομηχανικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) για να μειώσουν σημαντικά το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, όπως παρατίθενται πιο κάτω.

Κατανάλωση ενέργειας και ενεργειακή απόδοση
Η σημαντικότερη αλλαγή που μπορούν να κάνουν οι ΜμΕ είναι η μετάβαση σε καθαρές/ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επιπλέον, τα ενεργειακά αποδοτικά συστήματα και ο εξοπλισμός κτηρίων έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα ενεργειακά αποδοτικά συστήματα θέρμανσης, εξαερισμού, κλιματισμού και φωτισμού, συστήματα πολλαπλών ζωνών για έλεγχο του φωτισμού, αισθητήρες φωτός, ανιχνευτές κίνησης και συσκευές υψηλής ενεργειακής κλάσης ή/και με ενεργειακά αποδοτικά χαρακτηριστικά.

Εξοικονόμηση νερού
Για σκοπούς εξοικονόμησης νερού και μείωση του υδατικού αποτυπώματος, προτείνονται συστήματα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων βιομηχανιών με επαναχρησιμοποίηση του επεξεργασμένου νερού στην παραγωγική διαδικασία, και συστήματα επεξεργασίας γκρίζων νερών (grey waters) και επαναχρησιμοποίησή τους (π.χ. στην άρδευση). Άλλες καλές πρακτικές είναι η εγκατάσταση συστημάτων μετρητών για έλεγχο της κατανάλωσης νερού και του εντοπισμού διαρροών, καθώς και η εγκατάσταση ειδών υγιεινής με τεχνικές προδιαγραφές για εξοικονόμηση νερού.

Ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και μείωση του αποτυπώματος άνθρακα
Παραδείγματα σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό βιομηχανικών διεργασιών έτσι ώστε οι παραγόμενες εκπομπές να είναι εντός των αποδεκτών ορίων, και όπου αυτό δεν είναι εφικτό, η υιοθέτηση βέλτιστων τεχνικών για την πρόληψη και έλεγχο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Όσον αφορά τις κτηριακές εγκαταστάσεις, καλό θα ήταν να επιλέγονται συστήματα θέρμανσης κτηρίων και ζεστού νερού χρήσης με τις χαμηλότερες δυνατές εκπομπές οξειδίων του αζώτου, ή εναλλακτικές τεχνολογίες, όπως αντλίες θερμότητας και ηλεκτρικοί λέβητες. Επίσης, καλό είναι να επιλέγονται συστήματα θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού, καθώς και ψυκτικός εξοπλισμός που να λειτουργούν με ψυκτικά χαμηλής δυναμικότητας υπερθέρμανσης του πλανήτη (Global Warming Potential). Σημειώνεται ότι, ο αντίκτυπος των ψυκτικών μέσων μετριέται σε ισοδύναμα διοξειδίου του άνθρακα, αποτελώντας επίσης μέρος του συνολικού αποτυπώματος άνθρακα.

Τέλος, τα βιώσιμα μέσα μεταφοράς και μοτίβα διακίνησης μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από τη χρήση υβριδικών ή ηλεκτρικών εταιρικών οχημάτων με χαμηλές ή/και μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, την ενθάρρυνση και παροχή κινήτρων στους εργαζόμενους για χρήση βιώσιμων μέσων μεταφοράς (όπως ποδήλατα, μέσα μαζικής μεταφοράς, και συνεπιβατισμό) και με ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας (τηλεργασία ή υβριδική εργασία).

Υλικά και βιώσιμη προμήθεια
Οι πρακτικές για βιώσιμες προμήθειες στοχεύουν στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα από τις διεθνείς μεταφορές, και στην προμήθεια βιώσιμων υλικών όσον το δυνατό από την εγχώρια αγορά. Βιώσιμα υλικά περιλαμβάνουν υλικά από προμηθευτές που εφαρμόζουν συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης (ISO 14001, EMAS), νόμιμα υλοτομημένη ξυλεία ή προϊόντα ξυλείας με πιστοποίηση FSC ή/και PEFC, και υλικά με χαμηλές εκπομπές πτητικών οργανικών ενώσεων. Προτείνεται επίσης η συνεργασία των ΜμΕ με τους προμηθευτές τους, με σκοπό τη μείωση των εκπομπών που συνδέονται με τις δραστηριότητες τους, μέσω της ανταλλαγής ιδεών και βέλτιστων πρακτικών, μειώνοντας έτσι τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου πεδίου εφαρμογής 3 (Scope 3 emissions).

Άλλες σημαντικές πρακτικές σχετίζονται με την αποτελεσματική διαχείριση των υλικών/προμηθειών προς αποφυγή της σπατάλης τους και περιλαμβάνουν την πρακτική για παραγγελίες αποθεμάτων Just-In-Time (JIT), προσεκτικό χειρισμό κατά τη μεταφορά και αποθήκευση, αλλά και χρήση υλικών με βάση τη μέθοδο First-In, First-Out (FIFO).

Διαχείριση αποβλήτων
Η ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/98/ΕΚ, θεσπίζει την ιεράρχηση αποβλήτων σε πρόληψη/μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση (περιλαμβανομένης και της κομποστοποίησης), ανάκτηση και διάθεση. Στο ελάχιστο, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διαχειρίζονται τα απόβλητα τους στην 3η βαθμίδα της ιεραρχίας, δηλαδή της ανακύκλωσης. Αυτό προϋποθέτει τον επί τόπου διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων αποβλήτων που παράγονται σε μεγάλους όγκους, τόσο των επικίνδυνων (όπως μπαταρίες, απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού), όσο και των μη επικίνδυνων (όπως PMD, χαρτί, γυαλί, και απόβλητα τροφίμων), καθώς και τη σύναψη συμφωνιών με αδειοδοτημένους διαχειριστές αποβλήτων για την περισυλλογή και επεξεργασία τους (ανάκτηση υλικών). Οι πρέσες και οι συμπιεστές απορριμμάτων είναι παραδείγματα εξοπλισμού που δύναται να διευκολύνουν το διαχωρισμό των αποβλήτων και την προσωρινή αποθήκευση τους από τις επιχειρήσεις.

Η εφαρμογή περιβαλλοντικά βιώσιμων πρακτικών συνεπάγεται μακροχρόνια οφέλη τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις
Είναι σημαντικό για τις επιχειρήσεις να αναγνωρίσουν ότι τα λειτουργικά οφέλη (μείωση των λειτουργικών δαπανών, αποφυγή καταβολής προστίμων λόγω μη συμμόρφωσης με τη σχετική νομοθεσία και η προσέλκυση περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων καταναλωτών, επιχειρηματικών συνεργατών και επενδυτών), υπερτερούν των κεφαλαιουχικών δαπανών και της πρόσθετης προσπάθειας που απαιτεί η μετάβασή τους σε περιβαλλοντικά υπεύθυνες επιχειρήσεις.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η εφαρμογή ενός Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (Environmental Management System) συμβάλλει στον καθορισμό ενός πλαισίου, εντός του οποίου οι διάφορες πρακτικές περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και προστασίας του περιβάλλοντος εφαρμόζονται ως τυποποιημένες διαδικασίες λειτουργίας. Το εν λόγω Σύστημα αποτελεί ταυτόχρονα και εργαλείο για τον έλεγχο, παρακολούθηση, αναθεώρηση και βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης των επιχειρήσεων με συνεπακόλουθη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.

*Διευθύντρια, ESG & Sustainability, Deloitte

• Cyta Business

Η Cyta Business, αντιλαμβανομένη τις σύγχρονες απαιτήσεις και τις αυξημένες ανάγκες των ΜμΕ για αναβάθμισή τους στην ψηφιακή εποχή, συμβάλλει στην ανάπτυξή τους παρέχοντας λύσεις στα πρακτικά ζητήματα και τις προκλήσεις που τις απασχολούν και ταυτόχρονα αναδεικνύει τις ευκαιρίες που προκύπτουν με τη δύναμη της τεχνολογίας.