Cyprus Confidential: Οι ενοχές που μας κατατρέχουν και το περιβόητο οικονομικό μοντέλο της Κύπρου

Ως «ενοχή» ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης προσδιορίζει, μεταξύ άλλων, «το δυσάρεστο συναίσθημα που βιώνει όποιος έχει συνείδηση ότι έχει διαπράξει κάτι κακό».

Βεβαίως, σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί κανείς να βιώνει το δυσάρεστο συναίσθημα της ενοχής, όχι γιατί είναι πραγματικά ένοχος, αλλά γιατί ως αποτέλεσμα μιας περιρρέουσας ατμόσφαιρας που για διάφορους λόγους δημιουργείται γύρω από το πρόσωπό του, καταλήγει εν τέλει να αισθάνεται ένοχος, ακόμη και αν οι πράξεις του δεν είναι τέτοιες που να τον καθιστούν ως τέτοιο.

Ή καμιά φορά γιατί για κάποιους, η αυτοενοχοποίηση αποτελεί, για λόγους προφανώς γενετικούς, υπαρξιακούς ή άλλους, μέρος του DNA, της ιδιοσυγκρασίας και των λοιπών συναφών εν γένει χαρακτηριστικών τους.

Οι πιο πάνω αναφορές προφανώς και δεν αποτελούν μέρος οποιασδήποτε κοινωνιολογικής ή άλλης σχετικής με την επιστήμη ανάλυσης, αλλά είναι η αποτύπωση του πώς μια σημαντική μερίδα της κυπριακής κοινωνίας τείνει να προσεγγίζει, να αντιμετωπίζει και να βιώνει μεγάλα κατά καιρούς πολιτικοοικονομικά γεγονότα και καταστάσεις που αφορούν την χώρα μας, η εξέλιξη ή η κατάληξη των οποίων την φέρουν στο τέλος της ημέρας να τίθεται στις συνειδήσεις της διεθνούς κοινής γνώμης στο εδώλιο του κατηγορουμένου.

Και με την μερίδα αυτή της κυπριακής κοινωνίας να την καταδικάζει με περισσή ευκολία, όχι στη βάση αποδεικτικών στοιχείων, αλλά στην λογική της περιρρέουσας, στη βάση ισχυρισμών και υιοθετώντας αφηγήματα που τίποτα, ή σχεδόν τίποτα, δεν τα τεκμηριώνει.

Τα παραδείγματα στην ιστορία πολλά, με πιο πρόσφατο αυτό των περιβόητων «αποκαλύψεων της έρευνας «Cyprus Confidential». Μιας έρευνας που προαναγγέλθηκε, διαφημίστηκε και παρουσιάστηκε από τους συντελεστές της-την Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων-, ως να επρόκειτο να γυρίσει με τα ευρήματά της την Κύπρο ανάποδα, ως να επρόκειτο να προβεί στις «αποκαλύψεις» του…αιώνα.

Τέτοιες… αποκαλύψεις όμως, ούτε είδαμε ούτε διαβάσαμε, κάτι περισσότερο από μία εβδομάδα μετά ακόμη προσπαθούμε να αντιληφθούμε και να κατανοήσουμε γιατί ονομάστηκε η έρευνα «Cyprus Confidential».

Με τις πλείστες «αποκαλύψεις» στις οποίες προέβη να μην έχουν καμία απολύτως σχέση με την Κύπρο, μια κάποια λογική θα είχε να την ονόμαζαν, και θα μπορούσαμε σαφώς πιο εύκολα να το δεχθούμε, «Abramovich Papers» ας πούμε, ή γιατί όχι, «Russian Oligarchs Papers». Πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα θα ήταν, πολύ πιο εύστοχα το περιεχόμενό της θα αντανακλούσαν...

«...Πώς η Κύπρος έγινε η καρδιά του σκιώδους χρηματοπιστωτικού συστήματος του καθεστώτος του Πούτιν...», υπήρξε η βαρύγδουπη, μεταξύ άλλων, αναφορά στο συνοδευτικό εισαγωγικό κείμενο των προαναγγελθέντων «αποκαλύψεων», με το περιεχόμενο τους ωστόσο, έγγραφα, άρθρα και αναλύσεις που δημοσιεύτηκαν, σε καμία περίπτωση να μην δικαιολογούν ή αποδεικνύουν τον πιο πάνω, αρκούντως εντυπωσιακό πλην όμως, άκρως παραπλανητικό ισχυρισμό.

Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που ακόμη και η «Guardian» σε ένα από τα άρθρα της παραδέχθηκε ωμά την απουσία οποιουδήποτε στοιχείου που να αποδεικνύει πρόθεση παραβίασης των κανόνων από μέρους της Κύπρου και των επαγγελματικών υπηρεσιών της. «… (they) have seen no evidence showing any intention to break the rules…», έγραψε η βρετανική εφημερίδα, δημοσιογράφοι της οποίας αποτέλεσαν μέρος της έρευνας, με τα συμπεράσματα να αφήνονται από εμάς προς εξαγωγή από τους εντός συνόρων κινδυνολόγους.

Για εμάς, αυτό που εν τέλει υπήρξε το «Cyprus Confidential» και οι δήθεν αποκαλύψεις της έρευνας, δεν ήταν παρά μόνο μια άθλια, κακεντρεχής και αθέμιτη προσπάθεια να πληγούν η Κύπρος και οι επαγγελματικές της υπηρεσίες, ένα πισώπλατο κτύπημα και μια πισώπλατη μαχαιριά για την χώρα μας και την προσπάθειά της να εξελιχθεί σε ένα διεθνές επιχειρηματικό κέντρο.

Στοχοποιώντας την Κύπρο, την PwC και άλλους πάροχους επαγγελματικών υπηρεσιών, μέσα από μια φθηνή, μονοδιάστατη, κίτρινη δημοσιογραφία χειρίστου είδους, η ομάδα της ICIJ απέτυχε όχι μόνο να αποδείξει τους ισχυρισμούς της, αλλά και κάτι άλλο πολύ σημαντικό. Να τηρήσει τα προσχήματα, να μην είναι τόσο εκκωφαντικά ηχηρές οι κακοπροαίρετες για την Κύπρο προθέσεις της…

Οι… ενοχικοί Κύπριοι και το νέο οικονομικό μοντέλο

Αν είναι κάτι που, από την άλλη, σίγουρα κατάφερε το «Cyprus Confidential», είναι εκείνο ακριβώς το οποίο στην αρχή του παρόντος άρθρου αναφερθήκαμε.

Η κυρίευση του συναισθήματος της ενοχής σε πολλούς εντός Κύπρου, οι οποίοι υιοθετώντας χωρίς δεύτερες σκέψεις το αφήγημα των… ερευνητικών δημοσιογράφων, έσπευσαν από την πρώτη κι’ όλας στιγμή να αποδοθούν στην προσφιλή πρακτική τους.

Αυτή του αυτομαστιγώματος, της κινδυνολογίας, της εκούσιας ή ακούσιας συμμετοχής τους στο παιχνίδι των ξένων και των σκοπιμοτήτων που εξυπηρετούν.

Βρήκαν οι συντελεστές της έρευνας-και όχι μόνο- συμμάχους, όχι φυσικά για τους ίδιους ανέλπιστους. Όχι ανέλπιστους, γιατί είναι καλά γνωστά σ’ αυτούς τα ενοχικά σύνδρομα που μας διακατέχουν ως λαό, γιατί ξέρουν πολύ καλά ότι μπορούν να ποντάρουν σε αυτά και πώς να τα αξιοποιούν.

Άδραξαν αμέσως την ευκαιρία οι γνωστοί θεωρητικοί της οικονομίας να αρχίσουν εκ νέου τις θεωρίες περί αναγκαιότητας αλλαγής του οικονομικού μοντέλου της Κύπρου, για επικέντρωση στην πράσινη ανάπτυξη και άλλα πράσινα άλογα, να προβάλλουν την θέση ότι θα πρέπει να εγκαταλείψουμε το μοντέλο των υπηρεσιών.

Παραγνωρίζοντας φυσικά από την όλη εξίσωση της επιχειρηματολογίας τους την πραγματικότητα ότι η Κύπρος και τα γραφεία επαγγελματικών υπηρεσιών της χώρας έπαψαν να εξυπηρετούν Ρώσους ολιγάρχες αφότου μπήκαν οι κυρώσεις το 2022, ότι η Κύπρος και οι επαγγελματικές υπηρεσίες του νησιού έχουν ήδη αλλάξει προ πολλού το οικονομικό μοντέλο.

Αλλάξαν το οικονομικό μοντέλο από πολύ προηγουμένως, υιοθετώντας και ακολουθώντας αρκετά πριν από το 2022 τα διεθνή πρότυπα σε ζωτικές κανονιστικές παραμέτρους όπως το KYC(Know Your Customer), το anti-money laundering(ΑΜL), το substance requirements κτλ, ενώ οι παρόχοι επαγγελματικών υπηρεσιών μιλούν εδώ και χρόνια για ξένες εγνωσμένου κύρους και υπόστασης εταιρείες, δεν υπάρχουν πλέον στο πελατολόγιο τους εταιρείες-κέλυφος.

Όπως δεν υπάρχουν βεβαίως στην Κύπρο πελάτες και ολιγάρχες που βρίσκονται σε κυρώσεις, με τις τράπεζες να κλείνουν χιλιάδες λογαριασμούς Ρώσων και άλλων ξένων πελατών που δεν γνώριζαν την πηγή των χρημάτων τους.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, από τα τέλη του 2018 μέχρι σήμερα τα πιστωτικά ιδρύματα τερμάτισαν επιχειρηματικές σχέσεις με συνολικά 42.728 εταιρείες-κέλυφος και έκλεισαν 125.782 τραπεζικούς λογαριασμούς.

Την ίδια ώρα, από το 2015, ως αποτέλεσμα των εποπτικών της ελέγχων για σκοπούς πρόληψης της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, η ΚΤΚ επέβαλε ποινές προστίμου σε 13 περιπτώσεις.

• Διαβάστε εδώ: Οι στοχευμένες εποπτικές δράσεις της ΚΤΚ-Έκλεισαν 125.782 τραπεζικούς λογαριασμούς οι τράπεζες
• Διαβάστε εδώ: Πώς έδρασαν για μαύρο χρήμα και κυρώσεις οι επόπτες-Οι έλεγχοι και τα πρόστιμα που επέβαλαν

Γίνεται λοιπόν ξεκάθαρο πως πλέον η Κύπρος και οι επαγγελματικές της υπηρεσίες επικεντρώνονται στην προσέλκυση εταιρειών που θα δημιουργήσουν βάση στην Κύπρο με γραφεία και προσωπικό, πράττοντάς το μάλιστα με μεγάλη επιτυχία.

Το οικονομικό μοντέλο της Κύπρου έχει επαναπροσδιοριστεί και η χώρα μας δείχνει την ικανότητά της να αναπτύσσεται ως ένα σημαντικό διεθνές επιχειρηματικό κέντρο, μέσα από την αδιαμφισβήτητη ανάπτυξη τομέων, όπως των επενδυτικών ταμείων, των εμπιστευμάτων, των family offices και του wealth management, κάτι βεβαίως που εξυπακούει και συνεπάγεται την προσφορά υψηλού επιπέδου επαγγελματικών υπηρεσιών σε ξένες εταιρείες και άτομα υψηλών εισοδημάτων (High Net Worth Individuals).

Ταυτοχρόνως, οι αναβαθμίσεις της οικονομίας και των τραπεζών της χώρας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, η κάθοδος εταιρειών κολοσσών, όπως για παράδειγμα η MUFG και η δημιουργία εκατοντάδων θέσεων εργασίας, η ενίσχυση του τομέα της ναυτιλίας, η δημιουργία και ανάπτυξη του τομέα της τεχνολογίας, αλλά και το γεγονός ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας είναι από τους καλύτερους στην Ευρώπη, είναι πραγματικότητες που επίσης πέραν πάσης αμφιβολίας επιβεβαιώνουν την ορθή κατεύθυνση προς την οποία κινείται το οικονομικό μοντέλο της Κύπρου.

Αναγνωρίζοντας συνεπώς την ανάγκη για υλοποίηση, με ταχύτητα και αποφασιστικότητα, θεσμικών, ρυθμιστικών και εποπτικών μεταρρυθμίσεων, την ίδια ώρα δεν πρέπει να υποτιμώνται οι τεράστιες θετικές αλλαγές τις οποίες ως κράτος και ως οικονομία έχουμε επιφέρει.

Είναι η ώρα να τερματιστεί το αναμάσημα της… άγευστης καραμέλας περί αλλαγής του οικονομικού μοντέλου της Κύπρου, καθότι η αλλαγή αυτή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και αποδίδει καρπούς, που μόνο σε όσους θέλουν να εθελοτυφλούν δεν είναι εμφανείς.

Είναι οι καρποί που αντικατοπτρίζονται στην ανάπτυξη και στους ρυθμούς της, είναι η ανάπτυξη από την οποία δεν επωφελούνται μόνοι οι λίγοι, όπως οι μονίμως απαισιόδοξοι, κινδυνολόγοι και μοιρολάτρες θέλουν προβάλλουν, αλλά η χώρα στην ολότητά της, το σύνολο της κοινωνίας.

Είναι καταληκτικά η ώρα, άπαντες να αντιληφθούν πως ο δρόμος για να επιτευχθεί το από μηδενός εξαιρούμενου ζητούμενο της βιώσιμης ανάπτυξης, είναι μόνο ένας. Η προσέλκυση από μέρους της Κύπρου ξένων εταιρειών και στελεχών, επιχειρηματιών με υψηλές απολαβές για να εγκατασταθούν και να δραστηριοποιηθούν στο νησί μας.

Και αντιλαμβανόμενοι τούτο, να προσμετρούν πρώτου πυροβολούν αδιακρίτως, πως χωρίς πάροχους επαγγελματικών υπηρεσιών που να προσφέρουν τις ανάλογες υπηρεσίες στους ξένους, η ικανότητα της Κύπρου να τους προσελκύσει σαφώς εκφυλίζεται, ίσως και να εκμηδενίζεται…