Μ. Κεραυνός: Ο βασικός γνώμονας και οι βασικοί στόχοι του προϋπολογισμού για το 2024

Βασικός γνώμονας του προϋπολογισμού του κράτους για το 2024 είναι η διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας, ενώ βασικοί στόχοι είναι η προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού για να μπούμε σε μια νέα εποχή, μιας πιο σύγχρονης οικονομίας, τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός κατά την έναρξη στην Επιτροπή Οικονομικών της συζήτησης του προϋπολογισμού του κράτους για το 2024.

«Ο προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός, ακριβώς γιατί ζούμε σε μια περίοδο συνεχών αρνητικών εξελίξεων και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίζουμε κάθε εξέλιξη, πέραν από το γεγονός ότι είναι πλεονασματικός για να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις όσον αφορά τους στόχους του δημόσιου χρέους και άλλες υποχρεώσεις», υπογράμμισε.

Επικαλούμενος το μακροοικονομικό σενάριο, ο κ. Κεραυνός τόνισε πως «οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές με σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας, ιδιαίτερα μετά την κρίση στο Ισραήλ».

Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, «ο προϋπολογισμός έχει καταρτιστεί σε μια περίοδο πολύ σοβαρής οικονομικής αβεβαιότητας λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και πριν από την κρίση στο Ισραήλ και επομένως οι επιπτώσεις αυτές δεν έχουν σταθμιστεί στον παρόντα προϋπολογισμό, όπως επίσης δεν έχει σταθμιστεί και η οικονομική μεταρρύθμιση η οποία είναι υπό διαμόρφωση και δημοσιονομικά ουδέτερη».

Ανέφερε επίσης ότι στον προϋπολογισμό δεν είναι σταθμισμένα και τα πρόσφατα μέτρα για την ακρίβεια που έχουν ανακοινωθεί καθώς και η ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2026.

Ο κ. Κεραυνός είπε ακόμη ότι ο προϋπολογισμός του 2024 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2024 – 2026 ετοιμάστηκε «έχοντας ως βασικές προτεραιότητες» το δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι πλεονασματικό, την συγκράτηση της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, τη μείωση του δημόσιου χρέους μεσοπρόθεσμα, την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής «με προστιθέμενη αξία ώστε να δοθεί έμφαση σε κάποια σχέδια και συγχρηματοδοτούμενα έργα για να διατηρήσουμε την αναπτυξιακή πορεία της οικονομία μας».

Ειδικότερα, ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας προβλέπεται να ανέλθει γύρω στο 2,9% το 2024 σε σύγκριση με την αναθεωρημένη πρόβλεψη για ανάπτυξη (λόγω των εξελίξεων) 2,4% το 2023, και για το 2025 και 2026 στο 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα.

Ανέφερε επίσης ότι «είναι σημαντικό να διατηρήσουμε αυτό τον ρυθμό ανάπτυξης», ο οποίος είναι υπερδιπλάσιος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι 0,8%.

Πρόσθεσε ότι ο πληθωρισμός προβλέπεται να περιοριστεί το 2024 στο 2,5% και να ακολουθήσει μια καθοδική πορεία, προσθέτοντας ότι αυτή την περίοδο ο πληθωρισμός έχει ανέλθει στο 4,1%, «λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων» και της συνεχής αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ, ενώ για το ποσοστό ανεργίας ανέφερε πως αναμένεται να μειωθεί στο 5,8% του εργατικού δυναμικού το 2024.

Είπε ακόμη ότι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να βελτιωθεί στο 9,2% του ΑΕΠ σημειώνοντας ότι «αυτό είναι ένα θέμα το οποίο μας ανησυχεί» και για αυτό το Υπουργείο Οικονομικών, όπως είπε, «επεξεργάζεται προτάσεις για βελτίωσης του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών».

Αναφερόμενος σε μακροοικονομικούς δημοσιονομικούς κινδύνους, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι αυτοί περιλαμβάνουν την σημαντική αύξηση του πληθωρισμού που διαβρώνει το πραγματικό εισόδημα των πολιτών με αρνητικές επιπτώσεις στην κατανάλωση και κατ΄ επέκταση στα έσοδα του κράτους, την περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων που οδηγεί σε επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης, την επιβάρυνση των δημοσίων οικονομικών από το ΓεΣΥ κυρίως μέσω μεταφοράς υποχρεώσεων του ΓεΣΥ στον κρατικό προϋπολογισμό ή και η μη ανάληψη υποχρεώσεων που προβλέπεται από το ΓεΣΥ από τον σφαιρικό προϋπολογισμό του ΟΑΥ, τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε βάρος της Δημοκρατίας που δύναται να προκύψουν από δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της δικαιοσύνης και αφορούν υποθέσεις της Αρχής Εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων και όχι μόνο, όπως είναι η μη υλοποίηση σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων σε αριθμό κοινοτήτων, θέμα στο οποίο «η ΕΕ μας πήρε στο δικαστήριο».

Αναφέρθηκε επίσης «σε σοβαρό δημοσιονομικό κίνδυνο» σε σχέση με επιπτώσεις από την αύξηση των μεταναστευτικών ροών και την ενδεχόμενη επιβάρυνση των δημοσίων δαπανών λόγω των κλιματικών αλλαγών.

Μόνο αιτήματα για κλίμακες Α2-5-7

Απαντώντας σε σειρά ερωτήσεων Βουλευτών, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «η αύξηση δαπανών προσωπικού είναι κάτι που μας ανησυχεί για αυτό γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια που θα είναι συνεχής», προσθέτοντας ότι οι δαπάνες έχουν ανέλθει στα 3,7 δισεκατομμύρια και «δεν μπορεί να συνεχίσει αυτή η τάση», διαφορετικά θα υπάρξουν προβλήματα.

«Δεν έχω δεχθεί και δεν θα δεχθώ πρόσθετα αιτήματα από τις συντεχνίες των δημοσίων υπαλλήλων, πέραν από τις κλίμακες Α2-Α5-Α7 όπου είναι κάποιοι άνθρωποι με πολύ χαμηλές αμοιβές», ανέφερε και πρόσθεσε ότι αυτό «θα το μελετούμε, θα το κοστολογήσουμε και θα δούμε πως μπορεί να υλοποιηθεί και από πότε με ένα τρόπο που δεν θα δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις».

Πρόθεση για ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης

Σε σχέση με τις αμυντικές δαπάνες, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «η αύξηση είναι συγκριτικά μικρή», αλλά «βρισκόμαστε στο 2% (του ΑΕΠ) και αυτό δεν σημαίνει πως σχετίζεται με το ποσοστό που αφορά τους εξοπλισμούς».

«Είναι έγνοια μας η αύξηση των αμυντικών δαπανών, μελετούμε διάφορες προτάσεις που δεν μπορούμε να αναφερθούμε δημόσια και υπάρχει η πρόθεση να ενισχύσουμε την αμυντική προσπάθεια», πρόσθεσε.

Είπε ακόμη ότι το δημοσιονομικό συμβούλιο έχει εκφράσει την άποψη του και ότι συμφωνεί με τις κατευθύνσεις που δίδει ο προϋπολογισμός, ενώ σε σχέση με την υλοποίηση έργων, ο Υπουργός Οικονομικών ανέφερε πως αυτά είναι έργα τα οποία έχουν ενσωματωθεί στο σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης και έχουν αρχίσει να υλοποιούνται από την προηγούμενη Κυβέρνηση.  

Αναφορικά με το τέλος των 350 ευρώ για εταιρείες, ο κ. Κεραυνός είπε ότι σε αυτή την σημερινή «δύσκολη συγκυρία δεν είναι εύκολο να απωλέσουμε εισοδήματα», προσθέτοντας ότι «είναι κατανοητή η προσπάθεια οι μικρές επιχειρήσεις ή εκείνες που δεν δραστηριοποιούνται να μην πληρώσουν αυτό το τέλος».

Ανέφερε πως οι σκέψεις είναι «να υπάρξει μια κλιμάκωση που δεν θα επηρεάσει πολύ μεγάλες επιχειρήσεις και η απώλεια εσόδων να είναι όσο το δυνατό λιγότερη».

Σε σχέση με την ΑΤΑ, ο κ. Κεραυνός είπε ότι το θέμα απασχολεί το Υπουργείο Εργασίας και «η κατεύθυνση είναι στα επόμενα στάδια πρέπει η ΑΤΑ να είναι συνδεδεμένη με την παραγωγικότητα και με άλλες παραμέτρους για να είναι περισσότερο αποτελεσματική, παρά να συμβάλει στις πληθωριστικές πιέσεις».

Αναφορικά με την πράσινη φορολογία, ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι αν και πρέπει να πάμε στην πράσινη μετάβαση, «από την άλλη είναι παρανοϊκό την ώρα που υπάρχει ακρίβεια και αύξηση τιμών στα καύσιμα και η Κυβέρνηση εφαρμόζει μέτρα αντιμετώπισης της αύξησης των τιμών, να μπαίνουν και επιπρόσθετες φορολογίες».

«Ο προγραμματισμός σε συνέχεια μελετών εμπειρογνωμόνων που είχε προσφύγει το ΥΠΟΙΚ ήταν αυτές οι φορολογίες να μπουν από τον Δεκέμβριο και το έχουμε μεταφέρει για αρχές του 2024 και οι προσπάθειες συνεχίζονται για να δούμε πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το θέμα» και «να μην προκύψουν πρόσθετα βάρη», κυρίως στα μεσαία νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ανέφερε.

Σε σχέση με το ΓεΣΥ, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «ένα πρόβλημα υπαρκτό, πραγματικό», καθώς «τον ερχόμενο Μάιο του 2024 ολοκληρώνονται τα πέντε χρόνια, όπου με βάση σχετική νομοθεσία, πρέπει να σταματήσει το κράτος να επιχορηγεί τον ΟΚΥπΥ», ενώ ο οργανισμός «έχει ζητήσει παράταση για τρία χρόνια».

«Πρόθεση μου είναι να δώσω παράταση ένα χρόνο, νοουμένου ότι γίνουν οι ενέργειες εκείνες που πρέπει για να συμμαζευτούν και να νοικοκυρευτούν όλα τα προβλήματα που απασχολούν τον ΟΚΥπΥ», ανέφερε, προσθέτοντας ότι η χορηγία είναι πέραν των 100 εκατομμυρίων ευρώ, ετησίως.

Αναφορικά με την επικείμενη λήξη της περιόδου για αναστολή των εκποιήσεων πρώτης κατοικίας, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι η Κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει πακέτο μέτρων και «έχουμε προχωρήσει σε ένα νέο νομοσχέδιο για διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου», προσθέτοντας ότι «παραμένουν να γίνουν κάποιες διαβουλεύσεις και θα είμαστε έτοιμοι πριν εκπνεύσει η προθεσμία μη εκποίησης πρώτης κατοικίας να κατατεθούν στην Βουλή».

«Το νομοσχέδιο θα συνάδει με όσα συνταγματικά, νομικά και θεσμικά επιτρέπεται», ενώ «έχουν ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη οι απόψεις από όπου και αν έχουν εκφραστεί», πρόσθεσε.

Αναφορικά με το Ταμείο Αλληλεγγύης, ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι έχει διπλασιαστεί το ποσό και από 25 εκ. ευρώ έχουν κατατεθεί στο Ταμείο 50 εκ. ευρώ όπως ήταν η δέσμευση του Προέδρου Χριστοδουλίδη, αυξάνοντας το συνολικό ποσό στα 200 εκ. ευρώ, ενώ η ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία θα γίνονται αιτήσεις «θα είναι έτοιμη τέλος του έτους».

Σε σχέση με τον προϋπολογισμό του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, ο κ. Κεραυνός είπε ότι ο προϋπολογισμός του Φορέα έχει εγκριθεί όπως είχε σταλεί με την διαφορά όσον αφορά το 0,4% και τα έσοδα που προκύπτουν (από την πώληση ακινήτων από πολιτογραφήσεις) αυτά θα είναι κάτω από την διάκριση του Υπουργείου Οικονομικών διότι δεν έχουμε καταλήξει ακόμη με τον Φορέα σε συγκεκριμένη συμφωνία».

«Εμείς και πολλοί άλλοι δεν επιθυμούμε να γίνεται εξαγορά περιουσιών στα κατεχόμενα», πρόσθεσε.

Εξάλλου, ερωτηθείς μετά τη συνεδρία κατά πόσον υπάρχει «μαξιλαράκι» σε περίπτωση που υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «είναι πλεονασματικός ο προϋπολογισμός, υπάρχει το ‘μαξιλαράκι’ 2,2% του ΑΕΠ και το πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ για να αντιμετωπίζουμε απρόβλεπτες αρνητικές καταστάσεις και για να μπορούμε να εφαρμόζουμε κοινωνική πολιτική και να ικανοποιούμε τους δείκτες χρέους που πρέπει να μειωθούν μεσοπρόθεσμα στο 60%».

Αναφορικά με τα αυξημένα έσοδα των τραπεζών λόγω αύξησης των επιτοκίων, ο κ. Κεραυνός αφού είπε ότι η Κυβέρνηση δεν μπορεί να παρεμβαίνει σε ανεξάρτητους θεσμούς όπως είναι η Κεντρική Τράπεζα και οι εποπτευόμενες της τράπεζες, είπε ότι «η Κυβέρνηση έχει κάνει τις ενέργειες της και συνεχίζει να τις κάνει προς τις τράπεζες ώστε να εφαρμόσουν σχέδια και πιο γενναιόδωρα από αυτά που έχουν εφαρμόσει ώστε να συμβάλουν και αυτές στην ανακούφιση των κοινωνικών προβλημάτων που συγκυριακά αντιμετωπίζουμε τώρα», στα πλαίσια της κοινωνικής τους ευθύνης, «σταθμίζοντας και το γεγονός ότι οι τράπεζες μας στηρίχθηκαν την ώρα που έπρεπε από τον κυπριακό λαό».

Ερωτηθείς για τα χρέη των ποδοσφαιρικών ομάδων, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «για να μπορούν οι ομάδες να συμμετάσχουν σε ευρωπαϊκές ομάδες πρέπει να υπάρχει ένα πιστοποιητικό ότι δεν έχουν οφειλές στο δημόσιο και αλλού», προσθέτοντας ότι η Κυβέρνηση έχει κάνει σχέδιο δίδοντας τη δυνατότητα να γίνουν αποπληρωμές των οφειλόμενων».

«Αν αυτό δεν υλοποιηθεί, η Κυβέρνηση δεν μπορεί να δίδει πιστοποιητικά ότι δεν υπάρχουν οφειλές», ανέφερε.