Ν. Πηλείδου: Πιθανές περαιτέρω αυξήσεις στο κόστος της ενέργειας

Το 2023 θα είναι αναμφίβολα μία πολύ δύσκολη χρονιά για την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, δηλώνει η υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Νατάσα Πηλείδου, η οποία αναφέρει πως το κόστος της ενέργειας δεν αναμένεται να μειωθεί, αντιθέτως, πιέσεις στη ζήτηση και στην επάρκεια πιθανόν να προκαλέσουν περαιτέρω αυξήσεις, οι οποίες αλυσιδωτά θα έχουν αντίκτυπο και σε άλλα αγαθά και προϊόντα.

Σε συνέντευξή της στο InBusinessNews, στο πλαίσιο του «IN Business Forecasting 2023», η Νατάσα Πηλείδου υποδεικνύει πως για να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις ως Κύπρος, χρειάζεται προσεκτικός χειρισμός μέσα από μία ολοκληρωμένη στρατηγική για την οικονομία, την ενέργεια, το εμπόριο και τη βιομηχανία, με έμφαση στη θωράκιση της οικονομίας, αλλά και την παροχή χρηματοδοτικών εργαλείων που στοχεύουν στη σταθερή και αειφόρο ανάπτυξη. 

Αναφερόμενη στο γεωτρητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η κ. Πηλείδου υποδεικνύει πως αυτό που σίγουρα αναμένεται το 2023 είναι μία νέα γεώτρηση από την κοινοπραξία Chevron, αλλά και η οριστικοποίηση και εφαρμογή του πλάνου ανάπτυξης για το κοίτασμα «Αφροδίτη». Αναμένεται επίσης, σύμφωνα με την ίδια, ότι η Κοινοπραξία ΕΝΙ Cyprus/TotalEnergies, μετά και τις ανακαλύψεις στο Ερευνητικό Τεμάχιο 6, θα επισπεύσει το πρόγραμμά της για την τάχιστη εκμετάλλευση των πόρων αυτών.  

Ιδιαίτερης αξίας είναι η αναφορά της υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, ότι τον τελευταίο χρόνο η Μονάδα Διευκόλυνσης Εταιρειών που εδρεύει στο Υπουργείο διεκπεραίωσε πέραν των 1300 εταιρειών ξένων συμφερόντων που αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην Κύπρο, με χιλιάδες άτομα υψηλό καταρτισμένο προσωπικό από την Κύπρο και το εξωτερικό, ενώ η ροή των αιτημάτων συνεχίζει να είναι ενθαρρυντική και φέτος. 

Διαβάστε ακόμη: 

• «Ξεπούλησαν» τα ακίνητα το 2022, ανεβασμένες 30% οι πωλήσεις
• Εστίαση: Καλοί τζίροι, αλλά η ακρίβεια «έφαγε» το κέρδος
• Πώς αποτιμούν το ευρώ οι Κύπριοι 15 χρόνια μετά την έλευσή του

Πώς αναμένετε να κινηθεί η οικονομία το 2023 σε ό,τι αφορά τους τομείς, οι οποίοι εμπίπτουν στο χαρτοφυλάκιό σας;

Παρά την αβεβαιότητα που επικρατεί στη διεθνή αγορά λόγω της πρωτοφανούς ενεργειακής κρίσης, η κυπριακή βιομηχανία, οι εξαγωγές ντόπιων προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν να έχουν ανοδική πορεία συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της χώρας μας.

Η υπεύθυνη πολιτική που ακολούθησε το Υπουργείο μας τα τελευταία δύο χρόνια, δίνοντας έμφαση σε μεταρρυθμίσεις, δράσεις και οικονομικά κίνητρα για τη στήριξη των πιο πάνω τομέων, με την παράλληλη έγκαιρη λήψη από την Κυβέρνηση έκτακτων μέτρων εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για αντιμετώπιση των προκλήσεων της υγειονομικής και ενεργειακής κρίσης, έχουν δημιουργήσει μία ασπίδα προστασίας για τις επιχειρήσεις. Πιστεύω στην ανθεκτικότητα και τις προοπτικές των κυπριακών επιχειρήσεων, οι οποίες απέδειξαν για άλλη μία φορά ότι έχουν ευελιξία, έχουν αντοχή και μπορούν να μετατρέψουν τις κρίσεις σε ευκαιρία.

Εάν πάρουμε για παράδειγμα τον τομέα της βιομηχανίας, από το 2020 μέχρι το 2022 αύξησε το ποσοστό του στο ΑΕΠ, συνεισφέροντας πλέον το 8,5%.  Άλλος ένας δείκτης που παρουσιάζει άνοδο είναι και η απασχόληση στη βιομηχανία που έφτασε το 2022 στο 9% του εργατικού δυναμικού από 8,1% το 2020. Είναι πολύ ενθαρρυντικό το ότι βλέπουμε πλέον να δημιουργούνται συνέργειες μεταξύ ερευνητικών κέντρων και βιομηχανιών για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών ψηλής προστιθέμενης αξίας, κάτι που ανοίγει ακόμη περισσότερες προοπτικές ανάπτυξης.

Ενδεικτική της αναβάθμισης των προϊόντων και υπηρεσιών μας είναι και η άνοδος των εξαγωγών. Όσον αφορά στις εξαγωγές εγχώριων προϊόντων αυτές αυξήθηκαν κατά 50% την περίοδο 2016 – 2021, και συγκεκριμένα από €960 εκατομμύρια σε €1,5 δισεκατομμύριο. Οι εξαγωγές κυπριακών προϊόντων συνεχίζουν να παρουσιάζουν σημαντική άνοδο, με αύξηση ύψους 20% τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022. Οι εξαγωγές υπηρεσιών ανέβηκαν από τα €9.7 δις το 2015 στα €15.4 δις το 2021, με μια σημαντική αύξηση της τάξης του 63%.

Στην ανάπτυξη αυτή έχουν συμβάλει τα Σχέδια Χορηγιών του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, τα οποία έχουν ανέλθει στα €160 εκατ. μέχρι σήμερα, ενώ θα αγγίξουν τα €200 εκατ. τέλη του 2023, αλλά και οι δράσεις που κάναμε σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις για ανάπτυξη της βιομηχανίας και του εμπορίου.

Όσον αφορά στις ΑΠΕ θεωρώ δεδομένη την ανάπτυξή τους, καθώς η χώρα μας έχει αυξήσει κατακόρυφα τα κίνητρα για πράσινες επενδύσεις. Κατά τη διάρκεια του 2023 θα συνεχίσει να τρέχει το Σχέδιο Χορηγιών για θερμομόνωση οροφής και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ύψους €70 εκατ., θα προκηρυχθεί νέο Σχέδιο για εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων με προϋπολογισμό €1 εκατ., θα αρχίσουμε να δεχόμαστε αιτήσεις για το Σχέδιο Ενεργειακής Αναβάθμισης Κατοικιών, ενώ θα προχωρήσουμε και με τις διαδικασίες για δημιουργία μεγάλων έργων αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με ΑΠΕ ένα έργο για το οποίο έχουμε εξασφαλίσει €80 εκατ.

Ωστόσο, το 2023 θα είναι αναμφίβολα μία πολύ δύσκολη χρονιά για την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου. Το κόστος της ενέργειας δεν αναμένεται να μειωθεί, αντιθέτως πιέσεις στη ζήτηση και στην επάρκεια πιθανόν να προκαλέσουν περαιτέρω αυξήσεις, οι οποίες αλυσιδωτά θα έχουν αντίκτυπο και σε άλλα αγαθά και προϊόντα.

Για να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις χρειάζεται προσεκτικός χειρισμός μέσα από μία ολοκληρωμένη στρατηγική για την οικονομία, την ενέργεια, το εμπόριο και τη βιομηχανία, με έμφαση στη θωράκιση της οικονομίας αλλά και την παροχή χρηματοδοτικών εργαλείων που στοχεύουν στη σταθερή και αειφόρο ανάπτυξη. 

Ανθεκτική η κυπριακή οικονομία

Το 2022 υπήρξε ομολογουμένως μια δύσκολη χρονιά, τόσο σε ό,τι αφορά την ενέργεια, όσο και σε σχέση με το εμπόριο. Αντιλαμβανόμαστε, βάσει των όσων μας είπατε πιο πάνω, πως τουλάχιστον σε σχέση με την ενέργεια, το 2023 θα είναι ακόμη πιο δύσκολο... 

Το μόνο σίγουρο είναι πως ακόμη δεν έχουν αρθεί οι λόγοι για τους οποίους η Ευρώπη και ολόκληρη η παγκόσμια κοινότητα έχουμε οδηγηθεί στην ενεργειακή κρίση. Συνεπώς, η κατάσταση παραμένει εύθραυστη και οι προκλήσεις θα αυξηθούν το 2023.

Παρόλα αυτά, δεδομένου ότι η κυπριακή οικονομία διατηρεί, σύμφωνα και με τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας, ο προϋπολογισμός για το 2023 είναι πλεονασματικός, οι προβλέψεις για ανάπτυξη είναι θετικές, η ανεργία είναι σε χαμηλά επίπεδα, πιστεύω πως με τη συνέχιση της συνετής πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνησή μας τα τελευταία 10 χρόνια, έχουμε τις βάσεις για να ανταπεξέλθουμε.

Να σημειώσω εδώ ότι ένας σημαντικός δείκτης εμπιστοσύνης για τη χώρα μας αποτελούν οι ξένες επενδύσεις. Δεν είναι τυχαίο που στον δείκτη Greenfield FDI performance index, ο οποίος καταγράφει τις επιδόσεις των χωρών στην προσέλκυση επενδύσεων, η Κύπρος ανέβηκε από την 68η θέση στην 18η το 2022, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη άνοδο από όλες τις χώρες.

Τον τελευταίο χρόνο η Μονάδα Διευκόλυνσης Εταιρειών που εδρεύει στο Υπουργείο μας διεκπεραίωσε πέραν των 1300 εταιρειών ξένων συμφερόντων που αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην Κύπρο, με χιλιάδες άτομα υψηλό καταρτισμένο προσωπικό από την Κύπρο και το εξωτερικό, ενώ η ροή των αιτημάτων συνεχίζει να είναι ενθαρρυντική και φέτος. 

Νέα γεώτρηση στο πρώτο εξάμηνο

Θα υπάρξουν εξελίξεις σε ό,τι αφορά στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου και της αξιοποίησης του φυσικού αερίου;

Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εντείνει τον τελευταίο χρόνο τις προσπάθειές της για εξαγωγές φυσικού αερίου το συντομότερο δυνατό, και βάσει του σχεδιασμού μέχρι το 2027. Τον τελευταίο χρόνο έγιναν τρεις γεωτρήσεις και δύο ανακαλύψεις, ενώ προγραμματίζεται και νέα γεώτρηση εντός του πρώτου εξαμήνου του 2023. Οι νέες ανακαλύψεις κοιτασμάτων, τόσο στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου αλλά και του Ισραήλ, έχουν δημιουργήσει μία περαιτέρω κινητικότητα για χάραξη μίας εναλλακτικής οδού προμήθειας της Ευρώπης για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο μέχρι το 2027-2030.

Οι συγκυρίες είναι σίγουρα ευνοϊκές και είναι για αυτό το λόγο που σε συνεργασία με τους στρατηγικούς μας εταίρους όπως την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, αλλά και μέσα από το EMGF, εργαζόμαστε από κοινού ώστε η Ανατολική Μεσόγειος να αποτελέσει το συντομότερο δυνατόν μία εναλλακτική, ασφαλή πηγή ενεργειακού ανεφοδιασμού της Ε.Ε.

Σε αυτό τον διάλογο η Ε.Ε. δεν είναι απούσα, καθώς η Επίτροπος Ενέργειας είχε η ίδια επαφές με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ κατά την επίσκεψή της στην Κύπρο τον περασμένο Οκτώβριο. Αυτό που σίγουρα αναμένουμε το 2023 είναι μία νέα γεώτρηση από την κοινοπραξία Chevron, αλλά και την οριστικοποίηση και εφαρμογή του πλάνου ανάπτυξης για το κοίτασμα «Αφροδίτη».

Αναμένουμε επίσης ότι η Κοινοπραξία ΕΝΙ Cyprus/TotalEnergies, μετά και τις ανακαλύψεις στο Ερευνητικό Τεμάχιο 6, θα επισπεύσει το πρόγραμμά της για την τάχιστη εκμετάλλευση των πόρων αυτών.  

Η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού

Τι να αναμένουμε αναφορικά με το άνοιγμα της αγοράς του ηλεκτρισμού; Πού βρισκόμαστε σήμερα και ποια τα επόμενα βήματα;

Καταρχάς βρισκόμαστε εν αναμονή της ενημέρωσής μας από τη ΡΑΕΚ και τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς των αποτελεσμάτων της δεύτερης δοκιμαστικής περιόδου της αγοράς, μετά τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν κατά την πρώτη δοκιμαστική περίοδο.

Παράλληλα το Υπουργείο μας, μετά από διαβουλεύσεις με εταίρους όπως το ΕΤΕΚ, έχει υποβάλει γραπτώς τις εισηγήσεις του προς τη ΡΑΕΚ για πιθανές τροποποιήσεις στη λειτουργία, τόσο της μεταβατικής όσο και της τελικής ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, ώστε να συγκρατηθεί ή και να μειωθεί το κόστος του ηλεκτρισμού για τον καταναλωτή, πράγμα που δεν θα συμβεί εάν η ανταγωνιστική αγορά λειτουργήσει με το υφιστάμενο μοντέλο.

Ταυτόχρονα, επισπεύδουμε τις διαδικασίες για προκήρυξη μειοδοτικού διαγωνισμού για αποθήκευση ενέργειας σε συνδυασμό με ΑΠΕ, σε μία προσπάθεια μείωσης του κόστους προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της περαιτέρω διείσδυσης των ΑΠΕ.

Μία σημαντική μεταρρύθμιση αφορά και την τροποποίηση του Σχεδίου Στήριξης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για αυτοκαταναλωτές. Με το νέο Σχέδιο που έχει σταλεί για απόψεις στη ΡΑΕΚ, προτείνεται μεταξύ άλλων προώθηση του virtual net billing για όλους τους εμπορικούς καταναλωτές, κάτι που αποτελούσε πάγιο αίτημα των επιχειρήσεων ώστε να μειωθεί το κόστος του ηλεκτρισμού που πληρώνουν και να γίνουν πιο ανταγωνιστικές.