Μαρκ Ραχωβίδης: Η Κύπρος διαθέτει σημαντικά αποθέματα χαλκού

Στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής κρίσιμων πρώτων υλών στοχεύει η Ε.Ε. καθώς και στην απεξάρτησή της από τρίτες χώρες, μετά και από τις τελευταίες διαταραχές στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, οι οποίες έχουν εγείρει ανησυχίες σχετικά με την υλοποίηση της πράσινης μετάβασης.

Η ανακύκλωση υλικών και η επεξεργασία παλαιότερων εξορυκτικών καταλοίπων, μπορούν να ενισχύσουν αυτή την προσπάθεια, ωστόσο η εκμετάλλευση νέων αποθεμάτων πρώτων υλών είναι απαραίτητη ώστε η Ε.Ε. να καταφέρει να μειώσει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις από τρίτες χώρες.

Διαβάστε ακόμα: 

• Neon Mall: Πότε ανοίγει και τα καταστήματα στο νέο εμπορικό κέντρο
• Stasikratous Residences: Έτσι θα είναι η πολυώροφη ανάπτυξη (photos)

Ο Μαρκ Ραχωβίδης, πρόεδρος της Venus Minerals, κυπριακής εταιρείας που επικεντρώνεται στην έρευνα και ανάπτυξη κοιτασμάτων χαλκού-χρυσού, αναφέρει πως η Κύπρος μπορεί να συμβάλει σε αυτή την προσπάθεια, καθώς διαθέτει σημαντικά αποθέματα χαλκού, αλλά και εξορυκτικά κατάλοιπα, ως αποτέλεσμα της μακραίωνης μεταλλευτικής δραστηριότητας στη χώρα.

Πιστεύετε ότι η πανδημία και οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν δώσει αρκετή ώθηση στην Ευρώπη ώστε να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή πρώτων υλών;

Λόγω της πανδημίας, η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα δέχεται μεγάλες πιέσεις, εντείνοντας την ανησυχία κατά πόσο η Ευρώπη θα μπορέσει να επιταχύνει τη μετάβασή της στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέσα από την ανάπτυξη αιολικών και φωτοβολταϊκών συστημάτων, τα οποία απαιτούν σημαντικές ποσότητες πρώτων υλών.

Οι πιέσεις αυτές έχουν ενταθεί, μεταξύ άλλων, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, ο οποίος ώθησε την Ευρώπη στη διερεύνηση τρόπων μείωσης της εξάρτησής της από τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων, μέσα από την προώθηση της στρατηγικής της για αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Ωστόσο για να πετύχει αυτή η μετάβαση, η ΕΕ θα πρέπει πρώτα να διασφαλίσει την πρόσβασή της σε κρίσιμα μέταλλα.

Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό του συνδέσμου των ευρωπαϊκών βιομηχανιών μη σιδηρούχων μετάλλων, Eurometaux, για να πετύχει τον στόχο της για μηδενικές εκπομπές αερίων έως το 2050, η ΕΕ θα πρέπει να εξασφαλίσει κατά 35% περισσότερες ποσότητες χαλκού και αλουμινίου από ό,τι καταναλώνει σήμερα, ενώ η ζήτηση λιθίου θα πρέπει να πολλαπλασιαστεί έως και 35 φορές. Επιπλέον, η Ευρώπη θα χρειαστεί 26 φορές περισσότερες ποσότητες σπάνιων γαιών, ενώ η ζήτηση για κοβάλτιο και νικέλιο αναμένεται να αυξηθεί κατά 330% και 100%, αντίστοιχα.

Η εγχώρια παραγωγή πρώτων υλών της ΕΕ είναι εξαιρετικά περιορισμένη, καθώς ως επί το πλείστον, η Ευρώπη βασίζεται σε εισαγωγές από τρίτες χώρες. Ενδεικτικά, οι 19 από τις 30 πρώτες ύλες που η ΕΕ χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας, εισάγονται κυρίως από την Κίνα.

Αντιμέτωπη με την πραγματικότητα, η ΕΕ έχει αρχίσει να αναγνωρίζει ότι η ήπειρος θα πρέπει να βελτιώσει την πρόσβασή της σε πρώτες ύλες, ώστε να παραμείνει ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που δίνει ώθηση στην προώθηση της εγχώριας παραγωγής μεταλλευμάτων.

Μπορεί η βιώσιμη εξόρυξη-η οποία συμπεριλαμβάνει την εκμετάλλευση εξορυκτικών καταλοίπων, αποβλήτων και εγκαταλελειμμένων μεταλλείων-να βοηθήσει την Ευρώπη να μειώσει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις;

Οι σύγχρονες τεχνολογίες μας επιτρέπουν να ανακτήσουμε κρίσιμα ορυκτά και μέταλλα υψηλής ποιότητας από εξορυκτικά απόβλητα που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν, επιτρέποντας την αποδοτικότερη αξιοποίηση των πόρων και συμβάλλοντας στη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, στηρίζοντας παράλληλα την προσπάθεια αποκατάστασης των εγκαταλελειμμένων μεταλλευτικών χώρων.

Μεταξύ άλλων, μια ολιστική προσέγγιση μπορεί να συμβάλει στην ανάκτηση μετάλλων και άλλων χρήσιμων ορυκτών από εγκαταλελειμμένα μεταλλεία, εξορυκτικά κατάλοιπα και τέλματα, βοηθώντας έτσι στην κάλυψη της αυξημένης ζήτησης, στην επαναχρησιμοποίηση πολύτιμων πόρων, στην αύξηση της αξίας των αχρησιμοποίητων υλικών, στην εξάλειψη των περιβαλλοντικών κινδύνων και στην επαναχρησιμοποίηση της γης.

Η Κύπρος για παράδειγμα διαθέτει μια μακραίωνη ιστορία μεταλλευτικής δραστηριότητας τουλάχιστον 5 χιλιάδων χρόνων, έχοντας εκμεταλλευτεί μεταλλεύματα συνολικής αξίας πέραν των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε σημερινές τιμές.

Επιπρόσθετα, διαθέτει πλούσια ιστορία παραγωγής αδρανών υλικών με 25 λατομεία που είναι γνωστά για τα υψηλής ποιότητας υλικά τους, όπως τον διαβάση, τον ασβεστόλιθο, κ.α. Ως εκ τούτου, στην χώρα μας υπάρχουν πολλοί χώροι με εξορυκτικά απόβλητα, τα οποία προσφέρουν εξαιρετικές ευκαιρίες για την ανάκτηση κρίσιμων υλικών και ολιστική αποκατάσταση.

Τι κάνει τις κρίσιμες πρώτες ύλες τόσο σημαντικές;

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ζωής. Πρόκειται για στοιχεία τόσο βαθιά ριζωμένα στη ζωή μας, που τα συναντάμε σε καθημερινή βάση χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.

Ο χαλκός για παράδειγμα, εξαιτίας των ειδικών χαρακτηριστικών του καθίσταται βασικό βιομηχανικό μέταλλο με χιλιάδες χρήσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Πρόκειται για ένα εύπλαστο και σφυρηλατήσιμο μέταλλο με πολύ υψηλή θερμική και ηλεκτρική αγωγιμότητα, που το καθιστούν χρήσιμο για τη μεταποίηση, την υγεία, την τεχνολογία και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, μεταξύ άλλων.

Την ίδια ώρα, το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο, το μαγγάνιο, είναι απαραίτητα υλικά για την κατασκευή μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων, ενώ οι σπάνιες γαίες είναι αναγκαίες για τη κατασκευή των μόνιμων μαγνητών που χρησιμοποιούνται στα συστήματα παραγωγής αιολικής ενέργειας.

Ειδικότερα, παρότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία-η νομοθετική δέσμη που δρομολογήθηκε το 2019 με στόχο να καταστήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση «κλιματικά ουδέτερη» έως το 2050-βρίσκεται ήδη σε εφαρμογή, αυτό που ίσως δεν έχει γίνει ευρέως αντιληπτό, είναι ότι η επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας προϋποθέτει την πρόσβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μεγάλες ποσότητες κρίσιμων πρώτων υλών (ΚΠΥ).

Δεν μπορούμε να ανακυκλώσουμε τα υλικά που χρειαζόμαστε; Είναι απαραίτητη η εξόρυξη μεταλλευμάτων;

Ασφαλώς. Οι πρώτες ύλες πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο, ώστε να αποφευχθεί η εξάντληση των φυσικών πόρων του πλανήτη. Ωστόσο, παρόλο που τα ανακυκλωμένα απόβλητα μπορούν να επανεισαχθούν στην οικονομία ως δευτερογενή υλικά, η εκμετάλλευση πρωτογενών υλών είναι ακόμη απαραίτητη.

Η παραγωγή ενέργειας από απόβλητα αποτελεί μια βιώσιμη λύση για την ανάκτηση των μη ανακυκλώσιμων υλικών. Για παράδειγμα, τα κύρια στερεά υπολείμματα της διαδικασίας αποτέφρωσης, γνωστής ως τέφρας πυθμένα κλιβάνου αποτέφρωσης, περιέχουν διάφορα ορυκτά και σιδηρούχα και μη σιδηρούχα μέταλλα, καθώς και αδρανή υλικά, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις κατασκευές.

Παρότι η ανακύκλωση έχει πλέον καταστεί πιο αποτελεσματική, οι ορυκτές πρώτες ύλες αναμένεται να συνεχίσουν να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Αυτές θα πρέπει να εξορυχθούν, και η νομοθεσία της ΕΕ για τις εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τις εξορυκτικές δραστηριότητες μπορεί να διασφαλίσει ότι η έρευνα, η εξόρυξη, η παραγωγή και η διαχείριση των αποβλήτων αυτών των πρώτων υλών πραγματοποιούνται με βιώσιμο και διαφανή τρόπο.

Γιατί η Venus Minerals έχει επιλέξει την Κύπρο για τις δραστηριότητές της; Υπάρχουν ακόμη σημαντικά αποθέματα μεταλλευμάτων στη χώρα;

Η Κύπρος διαθέτει μια μακρά και επιτυχημένη μεταλλευτική ιστορία πέραν των 4,000 ετών, ενώ συνεχίζει να έχει μεγάλες προοπτικές για εξόρυξη χαλκού. Συγκεκριμένα, το μεγαλύτερο μεταλλείο της χώρας, στο Μαυροβούνι, παρήγαγε - όσο ήταν σε λειτουργία - περισσότερους από 700,000 τόνους χαλκού συνολικής αξίας $6.4 δις. σε σημερινές τιμές. Ωστόσο, η μεταλλευτική δραστηριότητα διακόπηκε απότομα το 1974 και επομένως, σήμερα η κυβέρνηση τάσσεται υπέρ της ανάκαμψης του τομέα.

Η Κύπρος αποτελεί ελκυστικό προορισμό για τη μεταλλευτική βιομηχανία, καθώς είναι μέλος της ΕΕ, διαθέτει ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο, ενώ προσφέρει εξαιρετικές υποδομές, όπως επίσης και την κατάλληλη τεχνογνωσία. Επιπρόσθετα, διαθέτει σημαντικούς ανεκμετάλλευτους ορυκτούς πόρους, ενώ οι σύγχρονες τεχνολογίες μπορούν να επιβεβαιώσουν τα ιστορικά ευρήματα. Οι νέες τεχνολογικές καινοτομίες που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, και τις οποίες η Venus έχει φέρει στην Κύπρο, μπορούν να συμβάλουν στην εκμετάλλευση των παλαιότερων μεταλλείων της χώρας καθώς και την ανακάλυψη νέων αποθεμάτων ελαχιστοποιώντας τις επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Η Venus Minerals είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένη με την Κύπρο και τις μεταλλευτικές περιοχές της, με το χαρτοφυλάκιό της σήμερα να περιλαμβάνει διάφορα έργα στη βόρεια πλευρά του Τροόδους. Τα δύο βασικότερα είναι το Magellan Project, που περιλαμβάνει τις περιοχές Κοκκινόγια, Κλήρου και Νέα Σια, και το Mariner Project με ερευνητικές άδειες στην περιοχή Αβδελλερό και Τρούλλοι. Επιπρόσθετα, η εταιρεία έχει συνάψει συμφωνία με την Hellenic Copper Mines με στόχο την ανάπτυξη του μεταλλείου Απλικίου. Το έργο έχει ήδη λάβει τις απαραίτητες εγκρίσεις και είναι έτοιμο για ανάπτυξη.

Σε ποιο βαθμό έχουν υιοθετηθεί νέες τεχνολογίες και λύσεις που ενισχύουν την παραγωγικότητα και μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μεταλλευτικής βιομηχανίας;

Τα τελευταία 25 χρόνια η μεταλλευτική βιομηχανία έχει εξελιχθεί ραγδαία σε παγκόσμιο επίπεδο, εξαιτίας κυρίως της τεχνολογικής προόδου καθώς και των κανονισμών που έχουν θεσπιστεί από διεθνείς φορείς και συνδέσμους.

Οι εξελίξεις σε επίπεδο τεχνολογικής καινοτομίας έχουν αλλάξει δραστικά τον τρόπο λειτουργίας της μεταλλευτικής βιομηχανίας. Από την έρευνα έως την εξόρυξη και την εξαγωγή των μεταλλευμάτων στο εξωτερικό, οι νέες τεχνολογίες έχουν πλέον εισέλθει σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.

Για παράδειγμα, νέα εργαλεία και εξειδικευμένα λογισμικά χρησιμοποιούνται για τη χαρτογράφηση της επιφάνειας του εδάφους και του υπεδάφους, βοηθώντας τις εταιρείες να αξιολογήσουν εάν ένα απόθεμα είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμο, ώστε να προχωρήσει η διαδικασία της εξόρυξης, αποφεύγοντας αχρείαστα έξοδα και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Επιπλέον, η χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού επιτρέπει στις εταιρείες να λαμβάνουν άμεσα αποτελέσματα όσον αφορά την περιεκτικότητα ενός κοιτάσματος σε ορυκτά, με αποτέλεσμα την υλοποίηση μίας πιο στοχευμένης και αποδοτικής διαδικασίας έρευνας και εκμετάλλευσης. Σημαντικές τεχνολογικές αναβαθμίσεις σημειώθηκαν και ως προς τη βελτίωση της ανάκτησης μετάλλων από μεταλλεύματα, καθώς και από παλαιά μπάζα και χώρους εναπόθεσης τελμάτων.

Ειδικότερα, για χώρες όπως η Κύπρος, οι τεχνικές εξελίξεις αυτού του είδους μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από προηγούμενες εξορύξεις.