Όλες οι προτάσεις της E.E. για μείωση των λογαριασμών των Ευρωπαίων

Τις προτάσεις της για την αντιμετώπιση του ράλι των τιμών στην αγορά ενέργειας της Ευρώπης μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνέχεια της ομιλίας της προέδρου της Κομισιόν για την κατάσταση της Ένωσης το 2022 και την κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στην ενεργειακή κρίση.

Ειδικότερα, η Κομισιόν προτείνει έκτακτα μέτρα μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία θα συμβάλουν στη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές, καθώς και μέτρα για την ανακατανομή των πλεονασματικών εσόδων του ενεργειακού τομέα στους τελικούς καταναλωτές. 

Αυτό αποτελεί συνέχεια των προηγουμένως συμφωνηθέντων μέτρων για την πλήρωση των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων αερίου και τη μείωση της ζήτησης αερίου ενόψει του προσεχούς χειμώνα.

Η Επιτροπή συνεχίζει επίσης τις προσπάθειές της για τη βελτίωση της ρευστότητας των φορέων της αγοράς, τη μείωση της τιμής του αερίου και τη μακροπρόθεσμη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. 

Μείωση της ζήτησης

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών είναι η μείωση της ζήτησης, αναφέρει η Επιτροπή και προσθέτει: 

Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και να επιφέρει μια συνολικότερη ηρεμία στην αγορά. Για την εστίαση στις ακριβότερες ώρες κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, όταν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο έχει σημαντικό αντίκτυπο στην τιμή, η Επιτροπή προτείνει την υποχρέωση μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τουλάχιστον 5% κατά τη διάρκεια επιλεγμένων ωρών αιχμής με τις υψηλότερες τιμές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσδιορίσουν το 10 % των ωρών με την υψηλότερη αναμενόμενη τιμή και να μειώσουν τη ζήτηση κατά τις ώρες αιχμής.

Η Επιτροπή προτείνει επίσης στα κράτη μέλη να επιδιώξουν τη μείωση της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τουλάχιστον 10% έως τις 31 Μαρτίου 2023. Μπορούν να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για την επίτευξη αυτής της μείωσης της ζήτησης, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν οικονομική αντιστάθμιση. Η μείωση της ζήτησης σε περιόδους αιχμής θα οδηγούσε σε μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 1,2 bcm τον χειμώνα. Η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί επίσης βασικό μέρος της εκπλήρωσης των κλιματικών δεσμεύσεών μας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Ανώτατο όριο εσόδων για παραγωγούς

Η Επιτροπή προτείνει επίσης προσωρινό ανώτατο όριο εσόδων για τους "υπο-οριακούς" παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας (κάτω από το οριακό κόστος), δηλαδή τεχνολογίες με χαμηλότερο κόστος, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η πυρηνική ενέργεια και ο λιγνίτης, οι οποίες παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο με κόστος χαμηλότερο από το επίπεδο τιμών που καθορίζουν οι ακριβότεροι "οριακοί" παραγωγοί.

Οι εν λόγω υπο-οριακοί παραγωγοί πραγματοποιούν έκτακτα έσοδα, με σχετικά σταθερό λειτουργικό κόστος, καθώς οι δαπανηροί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με αέριο έχουν αυξήσει την τιμή χονδρικής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν.

Η Επιτροπή προτείνει να καθοριστεί το υπο-οριακό ανώτατο επίπεδο εσόδου σε 180 EUR/MWh. Αυτό θα επιτρέψει στους παραγωγούς να καλύψουν τις επενδυτικές και λειτουργικές δαπάνες τους χωρίς να υπονομευθούν οι επενδύσεις σε νέες δυναμικότητες σύμφωνα με τους στόχους μας το 2030 και το 2050 για την ενέργεια και το κλίμα. Τα έσοδα που υπερβαίνουν το ανώτατο όριο θα εισπράττονται από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και θα χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν τους καταναλωτές ενέργειας να μειώσουν τους λογαριασμούς τους.

Τα κράτη μέλη που εμπορεύονται ηλεκτρική ενέργεια ενθαρρύνονται, σε πνεύμα αλληλεγγύης, να συνάπτουν διμερείς συμφωνίες για τον επιμερισμό μέρους των υπο-οριακών εσόδων που εισπράττονται από το κράτος παραγωγής προς όφελος των τελικών χρηστών στο κράτος μέλος με χαμηλή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι συμφωνίες αυτές συνάπτονται έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 όταν οι καθαρές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας ενός κράτους μέλους από γειτονική χώρα είναι τουλάχιστον 100%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, τα κράτη μέλη θα μπορέσουν να συγκεντρώσουν έως και 117 δισ. ευρώ από το προτεινόμενο προσωρινό ανώτατο όριο εσόδων για τους "υποοριακούς" παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, σε ετήσια βάση.

Προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης

Τρίτον, η Επιτροπή προτείνει επίσης προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης πάνω στα υπερκέρδη που παράγονται από δραστηριότητες στους κλάδους του πετρελαίου, του αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων τα οποία δεν καλύπτονται από την εφαρμογή ανωτάτου ορίου τα υπο-οριακά έσοδα.

Η εν λόγω χρονικά περιορισμένη εισφορά θα συντηρήσει τα επενδυτικά κίνητρα για την πράσινη μετάβαση. Θα εισπραχθεί από τα κράτη μέλη επί των κερδών του 2022 τα οποία υπερβαίνουν μια κατά 20% αύξηση του μέσου όρου των κερδών των τριών προηγούμενων ετών.

Τα έσοδα θα εισπράττονται από τα κράτη μέλη και θα ανακατευθύνονται σε καταναλωτές ενέργειας, ιδίως σε ευάλωτα νοικοκυριάν, σοβαρά πληγείσες επιχειρήσεις και ενεργοβόρες βιομηχανίες. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χρηματοδοτούν διασυνοριακά έργα σύμφωνα με τους στόχους REPowerEU ή να χρησιμοποιούν μέρος των εσόδων για την κοινή χρηματοδότηση μέτρων για την προστασία της απασχόλησης ή την προώθηση επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή απόδοση.

Η προσωρινή συνεισφορά αλληλεγγύης θα μπορούσε να αποφέρει κατ' εκτίμηση δημόσια έσοδα ύψους 25 δισ. ευρώ, όπως εκτιμά η Κομισιόν.

Περαιτέρω παρεμβάσεις

Σε μια περαιτέρω παρέμβαση στους κανόνες της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η Επιτροπή προτείνει επίσης την επέκταση της εργαλειοθήκης για τις τιμές της ενέργειας που είναι διαθέσιμη για την παροχή βοήθειας προς τους καταναλωτές. Οι προτάσεις θα επιτρέψουν για πρώτη φορά ρυθμιζόμενες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κάτω του κόστους και θα επεκτείνουν τις ρυθμιζόμενες τιμές ώστε να καλύπτουν και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. 

Όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος της Επιτροπής κ. φον ντερ Λάιεν την Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να επιδιώκει και άλλους τρόπους μείωσης των τιμών για τους ευρωπαίους καταναλωτές και την ευρωπαϊκή βιομηχανία και χαλάρωσης της πίεσης στην αγορά.

Συνεχίζονται οι συζητήσεις για το φυσικό αέριο

Η Επιτροπή θα εμβαθύνει τις συζητήσεις της με τα κράτη μέλη σχετικά με τους καλύτερους τρόπους μείωσης των τιμών του φυσικού αερίου, αναλύοντας επίσης διάφορες ιδέες για ανώτατα όρια τιμών και ενισχύοντας τον ρόλο της ενεργειακής πλατφόρμας της ΕΕ στη διευκόλυνση σύναψης συμφωνιών για χαμηλότερες τιμές με προμηθευτές μέσω εθελοντικών από κοινού αγορών.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να αναζητεί εργαλεία για τη βελτίωση της ρευστότητας στην αγορά για τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας στον τομέα της ενέργειας και θα επανεξετάσει το προσωρινό πλαίσιο κρίσης για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι εξακολουθεί να δίνεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη να παρέχουν την αναγκαία και αναλογική στήριξη στην οικονομία, διασφαλίζοντας παράλληλα ισότιμους όρους ανταγωνισμού. Κατά το έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας της 9ης Σεπτεμβρίου, οι Υπουργοί Ενέργειας των κρατών μελών ενέκριναν τις υπό εξέλιξη προσπάθειες της Επιτροπής στους τομείς αυτούς.

"Η ρωσική επίθεση και χειραγώγηση επηρεάζουν τις παγκόσμιες και ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας και πρέπει να είμαστε αποφασιστικοί στην αντίδρασή μας", δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και πρόσθεσε: "Η Επιτροπή υποβάλλει σήμερα περαιτέρω προτάσεις τις οποίες τα κράτη μέλη μπορούν να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν ταχέως, ώστε να χαλαρώσει η πίεση που ασκείται στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Συνεχίσουμε να παραμένουμε ενωμένοι απέναντι στην εργαλειοποίηση του φυσικού αερίου από τον Πούτιν και να διασφαλίσουμε την ελαχιστοποίηση του αντίκτυπο των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας μας σε αυτούς τις έκτακτες περιστάσεις.

Από την πλευρά του, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος, κ. Φρανς Τίμερμανς, δήλωσε: "Αυτά τα άνευ προηγουμένου μέτρα αποτελούν αναγκαία απάντηση στις ελλείψεις ενεργειακού εφοδιασμού και στις υψηλές τιμές ενέργειας που πλήττουν την Ευρώπη.

Η μείωση της ζήτησης είναι θεμελιώδους σημασίας για τη συνολική επιτυχία αυτών των μέτρων: μειώνει τους λογαριασμούς ενέργειας, τερματίζει την ικανότητα του Putin να χρησιμοποιεί αθέμιτα τους ενεργειακούς του πόρους, περιοιρίζει τις εκπομπές και συμβάλλει στην επανεξισορρόπηση της αγοράς ενέργειας. Η επιβολή ανώτατου ορίου στα υπερβολικά έσοδα θα αποτελέσει πράξη αλληλεγγύης από τις εταιρείες ενέργειας με ασυνήθιστα υψηλά κέρδη προς τους πελάτες τους που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Πάνω απ' όλα, ωστόσο, η κρίση αυτή υπογραμμίζει ότι η εποχή των φθηνών ορυκτών καυσίμων έχει τελειώσει και ότι πρέπει να επιταχύνουμε τη μετάβαση προς τις εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας."

Η Κάντρι Σίμσον, επίτροπος Ενέργειας, δήλωσε σχετικά: "Προβαίνουμε σήμερα σε μια επείγουσα παρέμβαση στον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, θέτοντας ανώτατα όρια στα έσοδα για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλότερο κόστος και επιτρέποντας τη λήψη έκτακτων μέτρων για τη ρύθμιση των τιμών για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αντλήσουν και να ανακατευθύνουν έσοδα σε όσους τη δύσκολη αυτή περίοδο έχουν ανάγκη, χωρίς να υπονομεύεται η μακροπρόθεσμη λειτουργία της αγοράς".

Τέλος, ο επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι, δήλωσε: "Η πρότασή μας για εισφορά αλληλεγγύης από τις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων θα διασφαλίσει ότι θα αντιμετωπίσουμε την τρέχουσα ενεργειακή κρίση με πνεύμα δικαιοσύνης. Σε αυτούς τους εξαιρετικά δύσκολους καιρούς για τόσους πολλούς πολίτες και τομείς της οικονομίας, οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων απολαμβάνουν ασυνήθιστα υψηλά έσοδα.

Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συνεισφέρουν το μερίδιο που τους αναλογεί για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και των τομέων που έχουν πληγεί σοβαρά, καθώς και για τη στήριξη των επενδύσεων που έχουν γίνει μέχρι σήμερα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και για την ενεργειακή απόδοση. Απέναντι στην εργαλειοποίηση της ενέργειας από τον Πούτιν, χρειαζόμαστε μια συλλογική προσπάθεια αλληλεγγύης προκειμένου να οικοδομήσουμε μια ασφαλέστερη και πιο βιώσιμη Ευρώπη"