Διψά για φτηνό ρεύμα ο καταναλωτής

Αφορμή για αυτή την αρθρογραφία είναι οι δικαιολογημένες αντιδράσεις για την  αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο , αλλά και οι τοποθετήσεις προσκεκλημένων, μεταξύ αυτών και η Υπουργός Ενέργειας, σε σχετική  ενημερωτική εκπομπή  ΑΙΧΜΕΣ με ημερομηνία 2/9/2021 του τηλεοπτικού σταθμού ΟMEGA .

Και τέθηκαν τα ερωτήματα το πώς θα μειωθούν οι τιμές του ηλεκτρισμού και τί  προσπάθειες έγιναν ή  γίνονται από τους αρμόδιους φορείς  προς επίτευξη αυτής της προσπάθειας.

Το Κράτος και οι καθ΄ ύλην αρμόδιοι φορείς του  Υπουργείου Ενέργειας και  ΡΑΕΚ  στην προσπάθεια τους να δημιουργήσουν αγορά δυστυχώς  δεν έχουν φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν το μοντέλο  αγοράς που επιλέξαμε (υπήρχε και άλλη επιλογή από την ΕΕ ) είναι λανθασμένο ή όχι δεν είμαι ειδικός στο να το αναλύσω.

Γιατί λοιπόν δεν φέραμε το επιθυμητό αποτέλεσμα;

Στον τόπο μας η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος αυξομειώνεται με μεγάλες διακυμάνσεις, αφού είναι άμεσα  συνδεδεμένη με τη διεθνή τιμή των υγρών καυσίμων. Αυτή τη διακύμανση της τιμής του ηλεκτρισμού  θα μπορούσαμε  να την περιορίσουμε και παράλληλα να τη  συγκρατήσουμε   σε χαμηλότερα επίπεδα και εξηγούμαι:

Σε περιόδους με χαμηλή ζήτηση ενέργειας η ημερήσια   διείσδυση  των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό μας σύστημα  φτάνει μέχρι και  το ποσοστό του 40% από το σύνολο των ημερήσιων  παραγόμενων κιλοβατώρων. Αναλόγως λοιπόν της ζήτησης   και του κόστους παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ αυτό το κυμαινόμενο ποσοστό  διείσδυσης   θα μπορούσε ανάλογα να επηρεάζει ως ένα βαθμό και  την τελική  τιμή της κιλοβατώρας, εφόσον αυτή  δεν θα βασιζόταν  μόνο  στις τιμές των υγρών  καύσιμων.   

Δυστυχώς  η διείσδυση των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό μας σύστημα θεωρώ ότι όχι μόνο  δεν έχει γίνει με τον οικονομικότερο τρόπο, αλλά επιφέρει και στρεβλώσεις.

Για να τα καταφέρουμε δυστυχώς   καταγράψαμε  κάποια  παγκόσμια ρεκόρ!!

 Μερικά από τα Ρεκόρ αυτά αναφέρονται πιο κάτω:

1ον. Την πιο φτηνή εναλλακτική πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τον ήλιο, να την πληρώνει σήμερα ο καταναλωτής γύρω στα 11 σεντς την κιλοβατώρα, που είναι και η τιμή παραγωγής της ΑΗΚ με τις τρέχουσες τιμές καυσίμου. Το πώς; Ρωτάτε τη ΡΑΕΚ και το Υπουργείο Ενέργειας.

2ον. Την εναλλακτική πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αέρα την πληρώνει ο καταναλωτής  1,5 φορές περισσότερο από ό,τι στοιχίζει στην ΑΗΚ η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με μαζούτ ή πετρέλαιο. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι σε άλλες χώρες οι καταναλωτές αυτού του είδους ενέργεια την πληρώνουν κοντά στα 7 σεντς. Tο Κράτος μας,  συμφώνησε - αποφάσισε,   αυτή την ενέργεια να την πληρώνουμε γύρω στα 16 σεντς με ισχύ της συμφωνίας με ιδιώτες , αν δεν κάνω λάθος, από το έτος 2008 μέχρι και τα επόμενα 20 έτη.  Η όλη φιλοσοφία της τότε  συμφωνίας,  που ετοιμάστηκε από τεχνοκράτες, αλλοιώθηκε  αφαιρώντας από αυτή τρείς γραμμές. Αν ρωτήσετε το περιεχόμενο αυτών των τριών γραμμών της συμφωνίας, που χάθηκαν από το κείμενο και  οδήγησαν στη  αυτοδέσμευση μας  για 20 χρόνια με αυτή την τιμή, τούτο γνωρίζουν όλοι οι αρμόδιοι φορείς. Καταγράφεται ρεκόρ πληρωμής αυτής της  ψηλής  εγγυημένης τιμής κιλοβατώρας για 20 έτη.

3ον. Όλες οι χώρες, βλέποντας και την πτωτική πορεία του κόστους των φωτοβολταϊκών πάνελ,   έχουν προχωρήσει κατά καιρούς σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς ,  εξασφαλίζοντας όλο και φτηνότερη  παραγωγή ενέργειας  για τους καταναλωτές τους. Ως αποτέλεσμα  τα Κράτη  διαχρονικά εξασφάλισαν τιμή από 6 σεντς την κιλοβατώρα μέχρι και 2 σεντς στο σήμερα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το Κράτος μας, μόνο μία φορά, προχώρησε σε μειοδοτικό διαγωνισμό το έτος 2012 και εξασφάλισε την πιο χαμηλή τιμή παραγωγής από φωτοβολταϊκά πάρκα  που υπάρχει σήμερα  με τιμή 0,0863 σεντς την κιλοβατώρα. Και σήμερα αυτός που την προσφέρει στον καταναλωτή είναι η ΑΗΚ. Οι υπόλοιποι αδειοδοτημένοι  ιδιώτες παραγωγοί από ΑΠΕ, που συμμετείχαν στον τότε  διαγωνισμό, υλοποίησαν  τα έργα τους μετά από 6 χρόνια, με σημαντικό μειωμένο κόστος, εφόσον  οι τιμές των φωτοβολταϊκών πάνελ μειώθηκαν πέραν του 40% και ως επακόλουθο μειώθηκε το κόστος του όλου έργου τους.  Όμως τους δόθηκε εγγυημένη τιμή παραγωγής με βάση το  κόστος παραγωγής της ΑΗΚ με τις τότε τρέχουσες τιμές καυσίμου   που ήταν   γύρω στα 9 σεντς την κιλοβατώρα.

Και εδώ καταγράφεται διπλό παγκόσμιο ρεκόρ!! Και εξηγούμαι:

Πρώτο:  H υλοποίηση έργου  με φωτοβολταϊκό πάρκο το έτος 2012 να πληρώνεται με τιμή χαμηλότερη από αντίστοιχα  έργα που έγιναν μετά από 6 χρόνια, με δεδομένο τα μειωμένα κόστη. Δεύτερο: Tο εργαλείο του μειοδοτικού διαγωνισμού, που χρησιμοποίησαν όλα τα Κράτη για διείσδυση φτηνής ηλεκτρικής ενέργειας στο σύστημα τους, να μην τύχει ανάλογης εκμετάλλευσης στην Κύπρο. Θέση την οποία υποστήριξε δημόσια και  επανειλημμένως  και  πρώην Πρόεδρος της ΡΑΕΚ.

4ον. Δημιουργήσαμε ανταγωνιστική αγορά για να σπάσουμε δήθεν το μονοπώλιο της ΑΗΚ. Όμως δημιουργήσαμε ιδιωτικό ολιγοπώλιο. Το είπε και χθες η Υπουργός μας στο πρόγραμμα Aιχμές. Μας είπε δηλαδή ότι πλέον δραστηριοποιούνται 2 παραγωγοί που είναι και προμηθευτές, πέραν της ΑΗΚ, που πουλούν ενέργεια αποκλειστικά και  μόνο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

 Και διερωτώμαι,  αντί  οι ΑΠΕ να ανταγωνίζονται μεταξύ τους που πιθανόν να φέρει μειώσεις, η προμήθεια τους ανταγωνίζεται με την προμήθεια της ΑΗΚ, η οποία αντλεί μόνο την ακριβή ενέργεια από τα υγρά καύσιμα. Αυτή είναι η περιβόητη μας αγορά, έστω και αν βρίσκεται ακόμη  σε μεταβατικό στάδιο; Και δεν δημιουργούνται στρεβλώσεις και υπερκέρδη σε κάποιους;  Αν λοιπόν το κόστος παραγωγής τους από ΑΠΕ είναι π.χ 7 σεντς, οι ιδιώτες προμηθευτές, ναι μπορούν να προμηθεύουν με χαμηλότερη τιμή από αυτή της ΑΗΚ, τους επιλεγμένους συνεργάτες -πελάτες  τους.

Διψούν είπε επίσης η κυρία Υπουργός οι καταναλωτές για αυτή την ενέργεια και συμφωνώ. Ο μέσος και φτωχός πολίτης του τόπου μας ως  καταναλωτής πώς θα ξεδιψάσει με αυτήν; Υπάρχει απάντηση, αλλά  είναι καλά να γνωρίζουμε ότι  απαγορεύεται στην ΑΗΚ να δημιουργήσει παραγωγή -προμήθεια εξολοκλήρου από  φωτοβολταϊκά  πάρκα.  Θα μπορούσε όμως να υλοποιήσει πάρκα αντλώντας από αυτά φτηνή ηλεκτρική ενέργεια, που η ίδια  έχει την δυνατότητα να παράγει με κόστος γύρω στα 5 σεντς, με στόχο να τα προσθέσει στο νέο   φθηνότερο ενεργειακό της μείγμα , που θα είναι πλέον τα υγρά καύσιμα και οι  ΑΠΕ. Αυτό σίγουρα  θα οδηγήσει σε χαμηλότερη τιμή κιλοβατώρας. Όμως δυστυχώς δεν την άφησαν να υλοποιήσει φωτοβολταϊκά πάρκα. Καταγράφεται  και αυτό το Ρεκόρ!!Το σπάσιμο δημόσιου μονοπωλίου για δημιουργία ιδιωτικού ολιγοπωλίου.

5ον. Οι ανοικτές αγορές ανά το παγκόσμιο ηχούν επενδυτικά σινιάλα. Στην Κύπρο κωφεύσαμε; Δεν νομίζω και εξηγούμαι: Κατηγορείται η ΑΗΚ δικαιολογημένα η αδικαιολόγητα ως μονοπώλιο με ακριβή τιμή κιλοβατώρας. Αυτό αν αληθεύει, σημαίνει ότι «ο κρότος»  των επενδυτικών σινιάλων είναι μεγάλος. Και ο ιδιώτης, υπάρχουν αρκετοί αδειοδοτημένοι, που θα  προχωρήσει σε εγκατάσταση μονάδας παραγωγής ενέργειας με συμβατικά καύσιμα ,   θα κάνει υπερκέρδη.

Γιατί λοιπόν δεν προχωρούν στην υλοποίηση των αδειοδοτημένων τους έργων; Μήπως περιμένουν να μοσχοπουλήσουν τις άδειες τους , όπως συμβαίνει με κάποιους ιδιώτες  κατόχους αδειών  ΑΠΕ,  ή μήπως αναμένουν να  υλοποιήσουν  τις μονάδες,  όταν κάποιοι θα αποφασίσουν να τους πληρώνουν, ασχέτως αν δουλεύουν οι μηχανές τους ή όχι; Καταγράψτε και αυτό το Ρεκόρ αν όπως λένε η ΑΗΚ είναι ακριβή. Δεν ηχούν τα επενδυτικά σινιάλα στην Κύπρο!!

6ον Το παγκόσμιο  βρέθηκε αντιμέτωπο με  μία παγκόσμια επιδημιολογική και οικονομική κρίση . Στον τόπο μας καλέστηκε η ΑΗΚ να συμβάλει στην αντιμετώπιση της, με  μείωση 10% της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, το οποίο μεταφράζεται σε 50 εκατομμύρια ευρώ επιστροφή στους καταναλωτές,  μέσω του λογαριασμού ρεύματος.

Θα ήταν καλά να γνωρίζει ο Κύπριος καταναλωτής ότι την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από ιδιώτες  ΑΠΕ , που  όπως αναφέρεται  ορισμένες μέρες το έτος  έχει διείσδυση στο ηλεκτρικό σύστημα με ποσοστό 40% , την πλήρωσε σε κανονική  τιμή δηλαδή  ωσάν να μην είχε έκπτωση. Γιατί άραγε; Μήπως θα είχαν ζημιά αν  έπεφτε το ποσοστό απόδοσης κεφαλαίου τους από το 40% στο 30% συμβάλλοντας και αυτοί στην περαιτέρω μείωση της κιλοβατώρας ; Aς σημειωθεί ότι  άλλες χώρες χρησιμοποίησαν και το δικαίωμα αναθεώρησης εγγυημένης   τιμής,  εφόσον είναι και δικαιολογημένη, βλέπε, 

https://energypress.gr/news/gnomodotisi-vomva-pros-eyrodikastirio-krinei-nomimes-tis-anadromikes-meioseis-stis-tarifes-ton .

Θα ήταν καλά να γνωρίζουμε ότι σε όλη την Ευρώπη το ποσοστό απόδοσης τέτοιων επενδύσεων στην ενέργεια  καθορίζεται στο 12%. 

Και εδώ καταγράφεται ακόμη ένα  διπλό ρεκόρ!! Στην μαρτυρική Κύπρο  οι αποδόσεις να βρίσκονται στο  40% και  η χρήση του δικαιώματος του Κράτους, έστω και την ώρα ανάγκης, αναθεώρησης των εγγυημένων τιμών που  παραχωρήθηκαν εκεί  και όπου αυτό  δικαιολογείται να μην γίνεται.

7ον. Μίλησαν όλοι, στο συγκεκριμένο ενημερωτικό πρόγραμμα Αιχμές , για εξεύρεση τρόπων μείωσης της τιμής του ηλεκτρισμού. Όλοι μα όλοι η Υπουργός Ενέργειας, οι καλεσμένοι στο πάνελ, η ΟΕΒ κατέθεσαν προτάσεις.

Προτάσεις όμως , στο πώς ο κυρίως παίχτης στην αγορά ,  δηλαδή η ΑΗΚ, που η τιμή της είναι ελεγχόμενη και  ρυθμιζόμενη,  θα γίνει φτηνότερη , μετά λύπης μου δεν άκουσα από την κυρία Υπουργό.  Αυτό διαφαίνεται και από τις δηλώσεις  της,  που ανέφερε στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ότι οι στόχοι του Υπουργείου Εμπορίου είναι να χάσει περισσότερο μερίδιο αγοράς η ΑΗΚ  και να λειτουργήσει η αγορά.

Όμως εάν οι αρμόδιοι φορείς θέλουν πραγματικά φτηνότερο ρεύμα, στην ΑΗΚ θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους.

Θα πρέπει να την αφήσουν,  ως βασικός συμμετέχοντας στην ανταγωνιστική αγορά, να προβεί σε εκείνες τις επενδύσεις και συμφωνίες  που θα την κάνουν περισσότερο ανταγωνιστική. Προτάσεις- λύσεις  υπάρχουν  βλέπε,

https://inbusinessnews.reporter.com.cy/opinions/article/247075/meros-a-yparchei-dynatotita-apo-tin-aik-na-meiosei-toys-logriasmoys-sto-revma,

Και εδώ καταγράφεται και αυτό το Ρεκόρ!! Δημιουργήσαμε τέτοια  αγορά, καθιστώντας το βασικό συμμετέχοντα μη ανταγωνιστικό,  που και αυτό οδηγεί σε φαινόμενα αισχροκέρδειας από τρίτους και  τη τιμή του ηλεκτρισμού στα ύψη .

Καταλήγοντας αναφέρεται και το Ρεκόρ του καρπαζοεισπράκτορα ,που  προσπαθεί ,παράγει -διανέμει , πιθανόν να κάνει και λάθη ,που ίσως και να ποδηγετείται , δένεται πισθάγκωνα   αλλά  είτε φταίει είτε δεν φταίει, αρπάζει  όλες τις κριτικές-καρπαζιές  και δημόσια δεν βγάζει  ΑΧΝΑ. Αυτός δεν είναι άλλος από την ΑΗΚ . 

Όμως εκείνος  που πραγματικά στο τέλος την πληρώνει και θα συνεχίζει να την πληρώνει δεν είναι άλλος από τον άμοιρο αφυδατωμένο καταναλωτή που ΔΙΨΑ, όπως σωστά λέει η Υπουργός μας ,για φτηνότερο ρεύμα.

Τα πιο πάνω για να γνωρίζει ο καταναλωτής όλη την αλήθεια και όχι τη μισή.

 

Ερωτόκριτος Κατελάρης

Απόφοιτος Ανώτερου Τεχνολογικού Ινστιτούτου

Μέλος Δ.Σ ΕΠΟΠΑΗ