Α. Χατζηττοφής: Έλλειψη επενδυτικών ευκαιριών σε ακίνητα εντός πόλεων

Ο τομέας των πολυτελών κατοικιών αναμένεται να επηρεαστεί από τον τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος εκτιμά ο Άλκης Χατζηττοφή, Εκτελεστικός Διευθυντής και Διαχειριστής Χαρτοφυλακίων της Resolute Investment Management (Cyprus) Ltd. Μάλιστα επισημαίνει πως η τοπική εμπορική αγορά ακινήτων θα βιώσει τις επιπτώσεις του COVID-19 το 2021 οπόταν και θα πρέπει να αναμένεται διόρθωση τιμών προς τα κάτω.

Διαβάστε ακόμα:
REMU: Εννέα διαμερίσματα και σπίτια από €59.000
Δέκα έργα άνω του €1 εκατ. που προκηρύχθηκαν το 2020

Σε συνέντευξή του στο InBusinessNews, o κ. Χατζηττοφή τονίζει πως παρατηρείται έλλειψη προσιτών κατοικιών εντός των πόλεων, με στόχο τοπικούς αγοραστές, ενώ σε ό,τι αφορά την προσέλκυση ξένων εταιρειών υψηλής ποιότητας για εγκατάσταση της έδρας τους στην Κύπρο απαιτείται η ανέγερση γραφειακών κτηρίων υψηλών προδιαγραφών στις κύριες πόλεις μας.

Παράλληλα, επισημαίνει πως η Κύπρος κατάφερε να προσελκύσει επενδύσεις από ταμεία κολοσσούς του εξωτερικού σε διάφορους τομείς, ενώ εκφράζει την πεποίθηση πως με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον κλάδο των Συλλογικών Επενδύσεων θα δούμε περισσότερους διεθνείς παίκτες όπως οι Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ) και οι Θεματοφύλακες να εισέρχονται στην αγορά.

Σε ποιους τομείς βλέπετε ευκαιρίες για επενδύσεις στην Κύπρο; Με ποιους τομείς στο νησί μας «φλερτάρουν» τα διάφορα επενδυτικά ταμεία;
Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα επενδυτικών ευκαιριών στην Κύπρο, ωστόσο, καθώς ασχολούμαι κυρίως με τον τομέα των εναλλακτικών επενδύσεων, θα αναφέρω μόνο αυτά που έχω δει από πρώτο χέρι.

Οι επενδύσεις σε ακίνητα είτε μέσω κατασκευής προσιτών κατοικιών, είτε μέσω ανάπτυξης εμπορικών ακινήτων υψηλής ποιότητας ή διαφόρων έργων υποδομής θα πρέπει να συνεχίσουν ανεξάρτητα από τις πρόσφατες εξελίξεις.

Επιπλέον, υπάρχει αυξανόμενη ευαισθητοποίηση όσο αφορά τις επενδύσεις με βάση το Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Διακυβέρνηση (ESG), οι οποίες σε συνδυασμό με την απορρύθμιση των αγορών ενέργειας, οδήγησαν σε αυξημένο ενδιαφέρον για έργα ανανεώσιμης ενέργειας από τοπικές εταιρείες αλλά και διεθνείς επενδυτές.

Τέλος, παραμένουν ευκαιρίες στον χώρο των ιδιωτικών ιδίων κεφαλαίων, μέσω επενδύσεων σε κερδοφόρες ιδιωτικές επιχειρήσεις όπως η υγεία ή η εκπαίδευση, η απόκτηση υποτιμημένων ή κακώς διαχειριζόμενων ιδιωτικών επιχειρήσεων από μεγαλύτερους διεθνείς ομίλους ή συναρπαστικές προοπτικές επιχειρηματικών κεφαλαίων όπως τοπικές νεοσύστατες επιχειρήσεις τεχνολογίας.

Οι Οργανισμοί Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ) που έχουν συσταθεί στην Κύπρο απευθύνονται συνήθως σε επαγγελματίες ή καλά ενημερωμένους επενδυτές. Οι οργανισμοί αυτοί επενδύουν συνήθως σε Ιδιωτικά Ίδια Κεφάλαια ή σε Ακίνητα, και σε μικρότερο βαθμό σε Σταθερό Εισόδημα ή Ίδια Κεφάλαια, αν και υπάρχουν πολλοί Οργανισμοί Συλλογικής Επένδυσης σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ) που είναι διαθέσιμοι σε επενδυτές λιανικής που επενδύουν σε αυτά τα χρηματοοικονομικά μέσα.

Ένα μεγάλο κομμάτι των επενδύσεων στο νησί αφορά τον τομέα των ακινήτων. Πως  θα επηρεαστεί ο τομέας μετά τον τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Σχεδίου;
Ένα μεγάλο μέρος των επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν μέσω του ΚΕΠ κατέληξαν σε μεγάλες οικιστικές αναπτύξεις, και σε πολύ μικρότερο βαθμό σε άλλες επενδύσεις που πληρούσαν τις προϋποθέσεις το Προγράμματος. Επομένως, είναι οι πολυτελείς κατοικίες που θα επηρεαστούν κυρίως από τον τερματισμό του ΚΕΠ.

Ωστόσο, η τοπική εμπορική αγορά πιθανότατα θα βιώσει τις επιπτώσεις του COVID-19 το 2021, οπότε και αναμένουμε μια διόρθωση των τιμών προς τα κάτω.

Στην περίπτωση επενδυτικών ευκαιριών για επενδυτές ακινήτων, υπάρχει σίγουρα έλλειψη προσιτών κατοικιών εντός των πόλεων, με στόχο τοπικούς αγοραστές. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια  οι Κυβερνητικοί Οργανισμοί μας προωθούν σε μεγάλο βαθμό το "Head Quartering". Προκειμένου να προσελκύσουμε ξένες εταιρείες υψηλής ποιότητας χρειαζόμαστε γραφειακά κτίρια υψηλών προδιαγραφών στις κύριες πόλεις μας, με χωρητικότητα άνω των 250 ατόμων.

Κατά πόσον το νησί μας προσελκύει επενδύσεις από επενδυτικά ταμεία; Σε ποιο βαθμό και τι μπορούμε να αλλάξουμε; Πως επηρεάζει τις επενδύσεις η επέλαση του κορωνοϊού;
Το νησί μας έχει επιτύχει να προσελκύσει επενδύσεις από ταμεία κολοσσούς σε διάφορους τομείς, κυρίως στην απόκτηση μη εξυπηρετούμενων δάνειων (NPL) και ακινήτων, και σε ελαφρώς μικρότερο βαθμό ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Διεθνώς γνωστά επενδυτικά ταμεία όπως η Apollo Global Management και η PIMCO έχουν ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ για την απόκτηση τοπικών χαρτοφυλακίων NPL, ενώ η Invel έχει ξοδέψει εκατοντάδες εκατομμύρια για να αποκτήσει μερίδιο πλειοψηφίας σε ένα τοπικό ΟΕΕ που επενδύει σε ακίνητα.

Πιστεύω ότι με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον κλάδο των Συλλογικών Επενδύσεων θα δούμε περισσότερους διεθνείς παίκτες όπως οι Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ) και οι Θεματοφύλακες να εισέρχονται στην αγορά, κάτι που θα βοηθήσει να φέρει περαιτέρω διεθνή τεχνογνωσία και αξιοπιστία στον κλάδο μας. Οι ΔΟΕΕ που λειτουργούν στην Κύπρο ή μέσω του Κυπριακού ΟΕΕ μπορούν να επενδύσουν διεθνώς, κάτι που θα ωφελήσει περαιτέρω την Κύπρο μέσω των ευκαιριών απασχόλησης που δημιουργούνται από τους ΔΟΕΕ, τις τοπικές τους δαπάνες και φόρους που θα εισπράττει η Δημοκρατία από τις δραστηριότητες τους.Πιστεύω ότι απαιτούνται σημαντικές αλλαγές για να τοποθετηθούν οι κατάλληλες επενδύσεις μέσω ρυθμιζόμενων επενδυτικών οχημάτων σε ίσους όρους ανταγωνισμού με τα υπάρχοντα προϊόντα, όπως τα συνταξιοδοτικά προγράμματα που προσφέρονται μέσω Εταιρειών Ασφάλισης Ζωής. Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση των επενδυτών για τα οφέλη του διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου (με τα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία να βρίσκονται σε όλες τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων από ρευστά χρηματοοικονομικά μέσα όπως ομόλογα ή μετοχές, σε εναλλακτικές λύσεις όπως ακίνητα ή ιδιωτικά κεφάλαια κ.λπ.) διαθέσιμα μέσω επενδύσεων σε ΟΕΕ ή ΟΣΕΚΑ.

Επιπλέον, θα θέλαμε να δούμε ορισμένες φορολογικές μεταρρυθμίσεις που ενθαρρύνουν το επενδυτικό κοινό να πραγματοποιεί επενδύσεις μέσω ΟΕΕ ή ΟΣΕΚΑ.

Ποια θεωρείτε ότι πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά του νέου επενδυτικού σχεδίου που θα επαναφέρει στο μέλλον η Κυβέρνηση; Πού θα πρέπει να εστιάζει;
Πιστεύω ότι ένα νέο επενδυτικό σχέδιο θα πρέπει να επικεντρώνεται στην παροχή βιώσιμων μακροπρόθεσμων οφελών στο νησί μας. Οι επενδύσεις σε υποδομές, γραφειακούς χώρους υψηλών προδιαγραφών για την προσέλκυση μεγάλων ξένων εταιρειών, προσιτή στέγαση για όλους, ανανεώσιμες πηγές και τοπικές επιχειρήσεις, θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα.

Έχουμε ακούσει επαγγελματίες του χώρου να αναφέρουν για ένα πιο εξέχων ρόλο για τα ΟΕΕ στο πλαίσιο ενός νέου επενδυτικού σχεδίου. Συμφωνώ, καθώς οι ΟΕΕ και οι ΔΟΕΕ είναι ρυθμιζόμενες οντότητες, εποπτευόμενες από την ΕΚΚ και έμμεσα από την ESMA και είναι διαφανείς στις συναλλαγές τους. Αυτό το επίπεδο εποπτείας και διαφάνειας, σε συνδυασμό με τις κανονιστικές απαιτήσεις και περιορισμούς, θα συμβάλει στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας στο σχέδιο, ενώ ταυτόχρονα προσδοκεί στη δημιουργία περισσότερων άμεσων ξένων επενδύσεων στη χωρά.
 
Η νέα τάση θέλει τους ξένους επενδυτές να επενδύουν σε πιο «βιώσιμες» επενδύσεις. Πως θα επηρεάσει αυτό την Κύπρο; Ποιοι τομείς στο νησί μας προφέρουν πιο βιώσιμες επενδύσεις;
Όπως ανέφερα προηγουμένως, η ESG ή η κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση αυξάνεται σε δημοτικότητα. Στην Ευρώπη είδαμε αύξηση στην έκδοση «πράσινων ομολόγων», μέσα σταθερού εισοδήματος που συγκεντρώνουν χρήματα για έργα για το κλίμα και το περιβάλλον. Θα ήταν επιθυμητό να δούμε τέτοιες πρωτοβουλίες να προωθούνται στην Κύπρο, ιδίως δεδομένης της δυνατότητας παραγωγής ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών πηγών.

Εκτός από τα παραπάνω θα ήταν επίσης επιθυμητό να δούμε περισσότερες επενδύσεις σε κοινωνικά έργα, όπως η κατασκευή προσιτής στέγασης για οικογένειες χαμηλού εισοδήματος. Τέτοια έργα συχνά δικαιούνται επιχορηγήσεις, οι οποίες θα επιτρέψουν στους επενδυτές να αυξήσουν τις αποδόσεις τους, ενώ ταυτόχρονα ωφελούν εκείνους που το έχουν ανάγκη.
 
Ποια θεωρείτε ότι θα είναι η επίδραση της πανδημίας στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του τόπου; Θα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση τυχόν  επέκταση της περιόδου αναστολής των εκποιήσεων;
Η κυβέρνηση δικαίως παρενέβη για να παράσχει διάφορα κίνητρα για την υποστήριξη τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών, μέσω, μεταξύ άλλων, προγραμμάτων όπως την αναστολή αποπληρωμών δανείων και επιδοτήσεις επιτοκίων για νέα δάνεια. Με βάση τα τελευταία στατιστικά που δημοσίευσε η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (στα τέλη Ιουνίου 2020), το ακαθάριστο ποσό των δανείων που ανεστάλησαν ήταν περίπου €11,75 εκατ., που αντιπροσωπεύει περίπου το 50% του συνόλου των εξυπηρετούμενων δανείων (€23,5 εκατ.).

Σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις, δεν φαίνεται ότι θα δοθεί παράταση, ωστόσο ελπίζουμε ότι η πλειονότητα των ατόμων και των επιχειρήσεων θα συνεχίσουν να εξυπηρετούν τα δάνεια τους. Δυστυχώς, είναι αναπόφευκτο ότι ορισμένα από αυτά τα δάνεια, ιδίως για επιχειρήσεις στον τομέα του τουρισμού και της φιλοξενίας, που έχουν πληγεί περισσότερο από το COVID 19, θα μετατραπούν σε μη εξυπηρετούμενα.

Η επανάληψη των εκποιήσεων είναι σημαντική για τους πιστωτές, όπως οι τράπεζες, για να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους και να απελευθερώσουν κεφάλαια που μπορούν να εισχωρήσουν στην οικονομία και να βοηθήσουν στη μελλοντική ανάπτυξη, κάτι το οποίο παρατηρείται και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Έχοντας υπόψη το καλό της ευρύτερης οικονομία θα ήταν ωφέλιμη η επανεκκίνηση των εκποιήσεων, διατηρώντας παράλληλα τις υφιστάμενες διασφαλίσεις της ιδιωτικής κατοικίας.

Η Resolute Investment Management (Cyprus) Ltd είναι αδειοδοτημένη από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου ως Διαχειριστής Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων και στην διαχείριση κεφαλαίων σε εναλλακτικά επενδυτικά ταμεία. Η Resolute Investment Management (Cyprus) Ltd είναι μέλος του ομίλου Resolute Asset Management ενός κορυφαίου παγκόσμιου διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων και σύμβουλου για δάνεια ακινήτων.