Μ. Καμμάς: Πολύ πιο σύνθετο και δύσκολο το έργο των τραπεζών

Παράλληλα, ο Δρ. Καμμάς τονίζει πως η κεφαλαιακή επάρκεια των κυπριακών τραπεζών βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα, προσθέτοντας πως το τραπεζικό πεδίο σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αλλάξει ριζικά από το 2008.

Την ίδια ώρα, επισημαίνει πως οι τράπεζες με ρεαλισμό, αισιοδοξία αλλά και καλό σχεδιασμό θα πρέπει να δώσουν πνοή στην επόμενη μέρα και στις προοπτικές επανόδου της οικονομίας μας σε ρυθμούς ανάπτυξης.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις για το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου το 2021;
Αν και οι συνθήκες που έχει δημιουργήσει η πανδημία δε μας επιτρέπουν να κάνουμε ασφαλείς εκτιμήσεις, ακόμη και για το εγγύς μέλλον, ο τραπεζικός τομέας το 2021 έχει να χειριστεί κάποιες βασικές προκλήσεις που αφορούν ακριβώς τα απότοκα των οικονομικών επιπτώσεων του κορωνοϊού.
 
Πρώτα και κύρια θα πρέπει να γίνει σωστός χειρισμός των νοικοκυριών και επιχειρήσεων που δεν θα είναι σε θέση να επανέλθουν σε κανονική φάση αποπληρωμής των χρεών τους, όπως ήταν πριν την έναρξη του μορατόριουμ αναστολής δόσεων. Αυτή είναι, θεωρώ και η μεγαλύτερη πρόκληση για τις τράπεζες αφού ο στόχος είναι να αναχαιτιστεί ένα νέο κύμα δημιουργίας Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στη χώρα μας.
 
Ταυτόχρονα, οι τράπεζες επικεντρώνονται σε δύο βασικές κατευθύνσεις. Η μία αφορά τις χορηγήσεις νέων δανείων σε βιώσιμες και φερέγγυες επιχειρήσεις και νοικοκυριά, κάτι που θα τονώσει και την προσπάθεια επανάκαμψης της οικονομίας μας. Η δεύτερη κατεύθυνση στην οποία ήδη στρέφονται οι τράπεζές μας αφορά τη διαρκή και εντεινόμενη διαδικασία ψηφιοποίησης τόσο των εσωτερικών διαδικασιών, όσο και των καναλιών εξυπηρέτησης του κοινού, με σκοπό την παροχή ασφαλέστερων, ταχύτερων και πιο απλών τραπεζικών υπηρεσιών.
 
Τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας, θέτουν σε κίνδυνο την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών; Υπάρχει η ανάγκη στο άμεσο μέλλον για περισσότερα κεφάλαια στις κυπριακές τράπεζες;
Η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού μας συστήματος βρίσκεται σε ικανοποιητικά επίπεδα και ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις εποπτικές απαιτήσεις για την κεφαλαιακή επάρκειά του. Την ίδια ώρα οι εποπτικές αρχές, στην ΕΕ και συνεπώς στην Κύπρο, έχουν παραχωρήσει κάποια πρόσθετα περιθώρια μέσα στα οποία δύνανται οι τράπεζες να κινηθούν προς απορρόφηση πιθανών ζημιών από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Η χρονική ισχύς εφαρμογής των εν λόγω περιθωρίων σε συνάρτηση με την πορεία της σταδιακής αποκλιμάκωσης της πανδημίας αποτελούν τα στοιχεία που θα απαντήσουν -εν ευθέτω χρόνω- και στα συγκεκριμένα ερωτήματα που εύλογα εγείρονται για όλες τις οικονομικές προεκτάσεις της πανδημίας και σαφώς τους κλάδους της οικονομίας μας.
 
Πόσο δύσκολο είναι για τις τράπεζες εν μέσω αυξημένου ανταγωνισμού, να αυξήσουν την κερδοφορία τους και να προσδώσουν αξία στους μετόχους;
Το τραπεζικό περιβάλλον όχι μόνο στην Κύπρο αλλά διεθνώς, κυρίως μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 έχει αλλάξει ριζικά, τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών. Δεν είναι μόνο οι αρνητικές συνθήκες που επικρατούν στις οικονομίες που επηρεάζουν τον τραπεζικό τομέα, αλλά πλέον κι άλλοι σημαντικοί παράγοντες, όπως η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και των ψηφιακών λύσεων, οι τάσεις στις συνήθειες που δημιουργούνται από τις νεότερες γενιές όπως επίσης και το περιβάλλον και η πράσινη ανάπτυξη τα οποία διαμορφώνουν με τον δικό τους τρόπο μέρος των τραπεζικών εργασιών. Τα πιο πάνω δεδομένα σε συνάρτηση με τα ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια καθιστούν το έργο στον τραπεζικό τομέα εξόχως δύσκολο.
 
Ταυτόχρονα, οι τράπεζες δέχονται πλέον ανταγωνισμό από εταιρείες FinTech, BigTech και σκιώδεις τράπεζες (shadow banks). Οι εν λόγω οργανισμοί δεν διέπονται από το ίδιο αυστηρό εποπτικό και ρυθμιστικό πλαίσιο όπως και οι τράπεζες, δεδομένα τα οποία αυξάνουν το κόστος λειτουργίας για τον τραπεζικό τομέα και συνεπώς δημιουργούν ανταγωνιστικό μειονέκτημα.
 
Μέσα σε αυτό το σύνθετο περιβάλλον και με τις προκλήσεις να προέρχονται από πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις, ο τραπεζικός τομέας επιχειρεί μια μεγάλη μετεξέλιξη που θα του δώσει νέα πνοή ως του κύριου παράγοντα ανάπτυξης της οικονομίας. Η πράσινη ανάπτυξη, οι τεχνολογίες και τα ψηφιακά κανάλια, η κάλυψη των αναγκών των νέων αλλά και η παραδοσιακή χρηματοδότηση βιώσιμων επιχειρήσεων και νοικοκυριών είναι τα βασικά συστατικά για το τραπεζικό περιβάλλον. Φιλοδοξία βεβαίως είναι και τα υγιή τραπεζικά αποτελέσματα, τα οποία όμως είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την οικονομική πορεία της χώρας μας.
 
Ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος της τεχνολογίας τα επόμενα χρόνια στον τραπεζικό τομέα;
Η τεχνολογία ήδη καθορίζει τόσο τις τάσεις για το εγγύς μέλλον όσο και το παρόν, για την οικονομία αλλά και τις τράπεζες ειδικότερα. Η τεχνολογία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κάτι δεδομένο πλέον στη ζωή μας και συνεπώς σε κάθε έκφανση οικονομικής δραστηριότητας. Με αυτά τα δεδομένα η τεχνολογία θα πρέπει να τύχει της μεγαλύτερης δυνατής αξιοποίησης για άμεση, ασφαλή, ταχεία και ίσως με χαμηλότερο κόστος εξυπηρέτηση. Αυτό αποτελεί κεντρικό στόχο και μερικώς κομμάτι της καθημερινότητας στις τραπεζικές εργασίες. Ταυτόχρονα, το κράτος προβαίνει στις δικές του κινήσεις προς διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω ψηφιακών καναλιών, με σκοπό η ψηφιοποίηση να αποτελέσει εθνική κατάκτηση, προκειμένου η οικονομία να καταστεί πιο παραγωγική και συνεπώς πιο ανταγωνιστική.
 
Πως θα πρέπει να αξιοποιηθεί η αυξημένη ρευστότητα των τραπεζών κατά τρόπο ώστε να μην θέτει σε κίνδυνο τους ισολογισμούς τους.
Πιστεύω ακράδαντα ότι κάποιες βασικές ανάγκες ή αν προτιμάτε διαχρονικές τάσεις στη χώρα μας δεν θα διαφοροποιηθούν στο άμεσο μέλλον και αφορούν κυρίως το όνειρο στέγασης μιας οικογένειας, το αυτοκίνητο ενός ατόμου ή τις σπουδές των φοιτητών. Ταυτόχρονα, υπάρχουν πάντα κάποιες καλές ιδέες που μπορούν να μετουσιωθούν σε ένα καλό επιχειρηματικό πλάνο, ενώ ο ορίζοντας ανάπτυξης ή επέκτασης εργασιών μιας επιχείρησης είναι στην ουσία απεριόριστος. Όσο οι ανάγκες υπάρχουν θα υπάρχουν και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί για να τις χρηματοδοτούν. Θα πρέπει βεβαίως να έχουμε υπόψη τις επικρατούσες συνθήκες που έχουν προκύψει από την τρέχουσα υγειονομική κρίση αλλά και από την προηγούμενη οικονομική κρίση του 2013. Με ρεαλισμό, αισιοδοξία αλλά και καλό σχεδιασμό θα πρέπει να δώσουμε πνοή στην επόμενη μέρα και στις προοπτικές επανόδου της οικονομίας μας σε ρυθμούς ανάπτυξης.
 
Λαμβάνοντας αυτά υπόψη και έχοντας πάντα κατά νου το ολοένα και πιο απαιτητικό εποπτικό πλαίσιο, γίνεται κατανοητό ότι το έργο των τραπεζών είναι πολύ πιο σύνθετο και δύσκολο σε σύγκριση με το παρελθόν.
 
Παρόλα αυτά, μόνο με καλή οργάνωση, σχεδιασμό και αξιοποίηση των γνώσεων του παρελθόντος και κοιτάζοντας το μέλλον μπορεί να επανέλθει η ανάκαμψη στην οικονομία μας και συνεπώς μεγαλύτερες προοπτικές χρηματοδότησης και από πλευράς τραπεζών. 
 
Καταληκτικά, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η αυξημένη ρευστότητα αποτελεί ταυτόχρονα και μεγαλύτερη ευθύνη για συνετή και ορθολογιστική διαχείρισή της, παρά τις αντιξοότητες της εποχής.
 
Ποια θα ήταν η νουθεσία σας προς τα πολιτικά κόμματα ενόψει προεκλογικής εκστρατείας ώστε να μην τεθούν και πάλι οι τράπεζες στο μικροσκόπιο, ή αποφάσεις τις τελευταίας στιγμής που θα επηρεάσουν κατά κάποιο τρόπο τις τράπεζες.
Αρχικά θα πρέπει να τονίσω κάτι το οποίο με κάθε ευκαιρία υπογραμμίζω σε σχέση με τον πολιτικό κόσμο και αφορά τις καλές, παραγωγικές και ωφέλιμες για τη χώρα στιγμές του, αναφορικά με τα θέματα οικονομίας. Τις στιγμές, δηλαδή, που νηφάλια, υπεύθυνα και συνετά διαχειρίζεται προτάσεις προς το συμφέρον της οικονομίας ως σύνολο, κρατώντας τον διάλογο μακριά από προεκλογικές σκοπιμότητες.
 
Δεν μπορούμε βέβαια να αγνοήσουμε ότι μερικούς μήνες πριν τις επερχόμενες Βουλευτικές Εκλογές ο πολιτικός διάλογος ρέπει προς τον λαϊκισμό. Ωστόσο, θέλω να πιστεύω ότι οι πολιτικοί της χώρας μας αντιλαμβάνονται και τις οικονομικές πιέσεις που δέχεται σήμερα η Κύπρος και θα ενεργήσουν με ορθολογιστικό τρόπο προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των επιπτώσεων που αφήνει πίσω της η πανδημία.