Κύπρος και «Χρυσά Διαβατήρια»: Σαν σενάριο ταινίας (βίντεο)

Ιδιάζουσα η κατάσταση στην Κύπρο μετά το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Al Jazeera για τα «χρυσά διαβατήρια» που έφερε στην δημόσια σφαίρα ντοκουμέντα που εμπλέκουν πολιτικούς αξιωματούχους, επιχειρηματίες και υψηλόβαθμα στελέχη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το βίντεο που δημοσιεύθηκε, αποκαλύπτει πώς ένας εγκληματίας θα μπορούσε να πολιτογραφηθεί ως Κύπριος, αποκτώντας την ιθαγένεια, μέσω του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ), κάτι που έχει ζημιώσει το όνομα της Κύπρου στη διεθνή κοινότητα. 
 
Το σενάριο του βίντεο
Υπό κάλυψη δημοσιογράφοι και με κρυφές κάμερες έρχονται στην Κύπρο ως σύμβουλοι ενός υποτιθέμενου πλούσιου επιχειρηματία, ο οποίος είναι φυγάς από την Κίνα αφού καταδικάστηκε για ξέπλυμα και δωροδοκία. Πρωταγωνιστές στο αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, οι οποίοι προτίθενται να βοηθήσουν τους υποτιθέμενους συμβούλους είναι ο Δημήτρης Συλλούρης (πρώην πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων), ο δικηγόρος Ανδρέας Πιττάζης,  ο Χριστάκης Τζιοβάνης (πρώην βουλευτής και ένας από τους μεγαλύτερους developers) και οι Βρετανοί κτηματομεσίτες Tony και Denise Kay. Συγκεκριμένα, στο βίντεο, φαίνεται ότι τα εμπλεκόμενα άτομα δίνουν εναλλακτικές λύσεις στους «συμβούλους» σχετικά με το πώς μπορεί ο «επενδυτής» και η οικογένεια του να πολιτογραφηθούν αλλά και πώς ο ίδιος μπορεί να αλλάξει το όνομα του. Το ντοκιμαντέρ διαρκεί 57 λεπτά και δημοσιεύθηκε στις 12 Οκτωβρίου.
 
  Συνέπειες στην Κύπρο μετά τις αποκαλύψεις
Την επόμενη μέρα του αποκαλυπτικού ρεπορτάζ (13/10) το Υπουργικό Συμβούλιο κατήργησε το επενδυτικό πρόγραμμα. Την ίδια μέρα, ο Χριστάκης Τζιοβάνης παραιτήθηκε από το βουλευτικό του αξίωμα, ενώ ο Δημήτρης Συλλούρης παραιτήθηκε στις 15/10 από βουλευτής και από Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων. Κύπριοι πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν εναντίον της διαφθοράς. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης ζήτησαν παραίτηση της κυβέρνησης και του ΠτΔ. Η βουλή ήταν στα πρόθυρα αυτοδιάλυσης, κάτι που τελικά δεν έγινε (30 ψήφοι κατά και 23 υπέρ). Η Βουλή ψήφισε τον Αδάμο Αδάμου ως νέο πρόεδρο.
 
Αντιδράσεις Κομισιόν: Οι ευρωπαϊκές αξίες δεν είναι προς πώληση
Ο αρμόδιος εκπρόσωπος της Κομισιόν Κρίστιαν Βίγκαντ ανέφερε ότι «παρατηρήσαμε με δυσπιστία πώς υψηλού επιπέδου αξιωματούχοι εμπορεύονταν ευρωπαϊκή ιθαγένεια για οικονομικά οφέλη.» Η Πρόεδρος Von Der Leyen ήταν σαφής όταν είπε ότι «οι ευρωπαϊκές αξίες δεν είναι προς πώληση.»
 
«Η Κομισιόν θεωρεί ότι η χορήγηση ιθαγένειας στην ΕΕ για προκαθορισμένες πληρωμές ή επενδύσεις χωρίς πραγματική σχέση με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, υπονομεύει την ουσία της ΕΕ»

«Οι επιπτώσεις των συστημάτων χορήγησης ιθαγένειας σε επενδυτές δεν περιορίζονται μόνο στα κράτη μέλη που τα χρησιμοποιούν, αλλά  στην ΕΕ ως σύνολο.»
 
Επιπτώσεις στην Κυπριακή Οικονομία
Σύμφωνα με μελέτη του Υπουργείου Οικονομικών, την περίοδο 2013-2019 πέραν του 60% των επενδύσεων στην Κύπρο έχουν πραγματοποιηθεί μέσω του ΚΕΠ. Την ίδια περίοδο, το ΚΕΠ συνείσφερε στην ανάπτυξη του ΑΕΠ γύρω στο 1,7%.
Έρευνα της EY δείχνει ότι το ΚΕΠ δημιούργησε 10 χιλιάδες θέσεις εργασίας και συνέβαλε στην μείωση των ΜΕΔ και με τυχόν οριστική διακοπή του, η Κύπρος θα χάσει περίπου 1,3% του ΑΕΠ σε περίοδο τριών ετών.
 
Στο μικροσκόπιο των ερευνητών
Με φόντο το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, η Αστυνομία εξέδωσε ένταλμα για να ξεκινήσουν οι έρευνες. Στις 29/10, μπήκαν σε σπίτια και γραφεία εταιρειών του Δημήτρη Συλλούρη, Χριστάκη Τζιοβάνη και Ανδρέα Πιττάτζη και κατέσχισαν ηλεκτρονικούς υπολογιστές και έγγραφα. Οι τρεις εμπλεκόμενοι κλήθηκαν για κατάθεση από το ΤΑΕ Αρχηγείου.
 
Ερωτήματα που προκύπτουν
Οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Κύπρος μετά τα γεγονότα είναι πολλές. Το κύριο ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο μπορεί η Κύπρος να παρουσιάσει ένα νέο και αποδεκτό σχέδιο πολιτογράφησης επενδυτών αλλά και αν μπορεί να διορθωθεί η κακή εικόνα που παρουσιάστηκε στο εξωτερικό.