Η Πανδημία ως συντελεστής και επιταχυντής εξελίξεων στην Κτηματαγορά

Στην Κύπρο επικρατεί Νομισματική και Πολιτική Ασφάλεια, όχι όμως Περιφερειακή και Πραγματική Ασφάλεια (τουρκική κατοχή και προκλητικότητα). Χρειάζεται να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα μας και να θωρακιστούμε απέναντι στους κινδύνους.
Το 1974, λόγω της εισβολής, η Κύπρος είχε το πρώτο μεγάλο κύμα brain drain και με την κρίση του  2013, το δεύτερο.

Η δυναμική ανάπτυξη της τηλεργασίας στις ημέρες μας, επιτρέπει Κυπρίους να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στο εξωτερικό ενώ μένουν μόνιμα στην Κύπρο και το αντίστροφο. Η ψηφιοποίηση προχωρά με γοργούς ρυθμούς και να την ακολουθήσουμε.

Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ) καταργήθηκε. Δεν είναι σωστό να συζητάμε τώρα για επανεργοποίηση του, λόγω της Πανδημίας. Χρειαζόμαστε ένα νέο, ελκυστικό Πρόγραμμα, όχι όμως το ίδιο που είχαμε, λόγω Πανδημίας, αλλά και ευρωπαϊκής κατακραυγής - και μετά τις πρόσφατες αποκαλύψεις. – Το ΚΕΠ έστω και με παραλλαγές, είναι πλέον μια απέλπιδα προσπάθεια «να πουλήσεις ομπρέλα το καλοκαίρι».

Η κρίση έφερε νέες ευκαιρίες. Πρέπει η Κύπρος να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Η τηλεργασία, η ποιότητα των σύγχρονων - τεχνολογικά - ακινήτων πχ data centres,  τα NPLs, τα ακίνητα logistics, το e-shopping και η υγεία είναι πλέον  επενδυτικά προϊόντα, αλλά και ανταγωνιστικά εργαλεία της κάθε οικονομίας. Οι φυσικοί επαγγελματικοί, τουριστικοί και εμπορικοί χώροι πρέπει να αναβαθμιστούν και μεταλλαχθούν για να αντέξουν την κρίση.

Άλλωστε, τα ακίνητα, είναι η κορωνίδα των επενδύσεων. Είναι ανθεκτικά, μακροπρόθεσμα. Τώρα είναι ευνοϊκή η συγκυρία για αγορές, αφού το 2019 η Κύπρος είχε αριθμό ρεκόρ τουριστικών αφίξεων που αναμένεται να επαναληφθεί το 2023. Το εμβόλιο πιθανότητα να είναι έτοιμο το 2021, το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης διαθέτει χρήματα σε παραγωγικές διαδικασίες και τομείς και τέλος, οι μεγάλες αναπλάσεις, υποδομές και αναπτυξιακά έργα που συντελούνται Παγκύπρια, προσθέτουν σημαντικά στην αναβάθμιση και της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης και της Κτηματαγοράς.

Είναι ευκαιρία, να αξιοποιηθεί και η δημόσια ακίνητη περιουσία. Όμως, η Κύπρος, πάσχει λόγω μεγέθους και έλλειψη βάθους στην Αγορά Ακινήτων. Οτιδήποτε “μεγαλώνει” την Αγορά, όπως πχ, το Καζίνο resort, η Μαρίνα της Αγίας Νάπας και το Λιμάνι + Μαρίνα Λάρνακας, βοηθά και την Κτηματαγορά.

Πρέπει να υπάρχει ανταπόκριση από τις Τράπεζες για χρηματοδότηση και από τις Κρατικές υπηρεσίες για ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας. Η Κύπρος ακόμα, πρέπει να προάγει καινοτομία, δημιουργία, πρωτοπορία, ποιότητα, αρχιτεκτονική φιλοσοφία, σωστό νομικό πλαίσιο, ιστορία και πολιτισμό. Πρέπει το brand Κύπρος να  σημαίνει και ποιότητα και εξωστρέφεια και διαφάνεια.
 
 Οι πόλεις της Κύπρου πρέπει να έχουν το δικαίωμα, τη διάθεση αλλά και την δυνατότητα να ορίζουν μόνες τους το χαρακτήρα τον οποίο η κάθε μια επιθυμεί. Πρέπει να μπορεί να προσελκύει επενδύσεις και να έχει την πολεοδομία που η ίδια θέλει. Η πανδημία δεν πρέπει να σταματήσει την ανάπλαση, την ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό των υποδομών της κάθε πόλης, ούτε το “ταλέντο” και την φυσιογνωμία της.
Τα αυτοκίνητα έχουν κατακλύσει τις κυπριακές πόλεις, οι δημόσιοι χώροι μειώνονται και οι χρήσεις γης δεν επιτρέπουν νέες εμπειρίες και δεν καλύπτουν σωστά μελετημένες μακροχρόνιες ανάγκες. Οι Αρχιτέκτονες, οι Πολεοδόμοι και οι Επιχειρηματίες πρέπει να έχουν μια ειλικρινή και παραγωγική συνεργασία με την Διοίκηση.

Ένα πλέγμα κινήτρων για ανάπτυξη και πωλήσεις ακινήτων, όπως φοροελαφρύνσεις και γρήγορες διαδικασίες, μπορούν να δώσουν περαιτέρω ώθηση για επενδύσεις στα ακίνητα. Χρειαζόμαστε ένα «domino» θετικών μέτρων και εξελίξεων για να ανακτήσει η Κύπρος την ελκυστικότητα και αξιοπιστία της ως επενδυτικός προορισμός.

Τα Οικιστικά ακίνητα πλέον, σαφώς, πρέπει να έχουν ενεργειακό χαρακτήρα, να είναι μεγαλύτερα,  αφού πλέον είναι εκτός από σπίτι και γραφείο, και κάποτε, και σχολείο. Πρέπει να είναι μοντέρνα, με υποδομές σύγχρονης τεχνολογίας, διασκέδαση και διαδραστικές ενέργειες. Χρειάζεται ένας σύγχρονος Οικολογικός σχεδιασμός και αντικατάσταση των υφιστάμενων κτηρίων - κελυφών, για βιώσιμη και αειφόρο κατάσταση. Αφορά και την υγεία μας. Πρέπει να υπάρξει κλιματική δικαιοσύνη. Ο COVID 19 είναι ένα καμπανάκι ότι χρειαζόμαστε όλοι να κάνουμε πολλά για να σταματήσει η κλιματική αλλαγή και η καταστροφή του πλανήτη. Η Κύπρος πρέπει να πρωτοστατήσει.
Όλοι κατοικούμε σε μια οικία. Η νέα γενιά θέλει κάτι διαφορετικό. Δεν αγοράζουν (αναγκαστικά). Θέλουν ένα σύγχρονο σπίτι, ενώ η συγκατοίκηση δεν αποκλείεται. Ζητούν να έχουν ευελιξία στο που θα διαμένουν και λαμβάνουν πολύ υπόψη το κόστος/τιμή.
Με την πανδημία το φαινόμενο Airbnb, μειώθηκε σε πληρότητα και τιμές, ενώ ένα 40% περίπου των ακινήτων αποσύρθηκαν από τις σχετικές πλατφόρμες. Είναι ένα φαινόμενο το οποίο ίσως να μην επανέλθει, μετά την πανδημία.

Η Eφοδιαστική Aλυσίδα (Logistics) κέρδισε μεγάλο μερίδιο της αγοράς λόγω του COVID 19. Η ψηφιοποίηση και το e-commerce άλλαξαν άρδην το εμπόριο. Μπορεί η κυπριακή κυβέρνηση να διαμορφώσει έτσι το ρυθμιστικό πλαίσιο έτσι ώστε η Κύπρος να γίνει ένας διεθνής παίχτης.
Τα παραδοσιακά Γραφεία θα διαφοροποιηθούν ως προϊόν. Θα υπάρξουν 4 κατηγορίες:

• Κεντρικά Γραφεία με μικρότερο μέγεθος για λόγους εκπαίδευσης
• Event spaces για συναντήσεις για σκοπούς γνωριμίας και εταιρικής κουλτούρας
• Περιφερειακά Κέντρα κοντά στις περιοχές κατοικίας των εργαζόμενων
• Αύξηση του ποσοστού όσων εργάζονται από το σπίτι

CEO του Ομίλου ΔΑΝΟΣ An Alliance of BNP Paribas Real Estate και μέλος του ΔΣ του Συνδέσμου Επιστημόνων Εκτιμητών Κύπρου