Τι αλλάζει με το ΓεΣΥ

Με την εφαρμογή του γενικού σχεδίου υγείας (ΓεΣΥ) να θεωρείται δεδομένη, η συζήτηση στρέφεται, μεταξύ άλλων, και στο φλέγον θέμα των φαρμάκων, με τα ερωτήματα να δίνουν και να παίρνουν. Τι αλλάζει; Ποια η νέα πολιτική που θα ακολουθείται και ποια η θέση των συνδέσμων εισαγωγέων, διανομέων και παρασκευαστών; Απαντά ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) και τοποθετούνται εκπρόσωποι του Παγκύπριου Συνδέσμου Παρασκευαστών Γενερικών Φαρμάκων, της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης και του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Εταιρειών Κύπρου.
 
Η καθιέρωση ενός γενικού σχεδίου υγείας θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ για την Κύπρο, που άργησε, μάλιστα, δεκαετίες να προχωρήσει, μένοντας πίσω από την Ευρώπη και στερώντας από το σύνολο των πολιτών της το δικαίωμα στην ποιοτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που δικαιούνται. Μια από τις σοβαρότερες παραμέτρους του είναι αυτή των φαρμάκων, που σε σημαντικό βαθμό θα κρίνει και τον βαθμό της επιτυχίας του. Ο υπεύθυνος για την εφαρμογή του ΓεΣΥ Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας διαβεβαιώνει πως η προεργασία που έχει γίνει οδηγεί με ασφάλεια στην εφαρμογή μιας αποτελεσματικής πολιτικής στον τομέα. Την ίδια ώρα, ενδιαφερόμενοι σύνδεσμοι εκφράζουν, αναλόγως, ευαρέσκεια αλλά και επιφυλάξεις. 

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Η νέα πολιτική για τα φάρμακα
Στην πολιτική του ΓεΣΥ για το θέμα των φαρμάκων αναφέρθηκε η ανώτερη λειτουργός του ΟΑΥ, Γνώσια Αχνιώτου. Ο οργανισμός, εξήγησε, θα καλύπτει τα φάρμακα που θα συνταγογραφούν συμβεβλημένοι μαζί του γιατροί. Ο κατάλογος των φαρμάκων που θα αποζημιώνει ο σύνδεσμος θα ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να αντικατοπτρίζει τις εξελίξεις στον χώρο της φαρμακευτικής και θα περιέχει τόσο τα πρωτότυπα όσο και τα γενόσημα σκευάσματα ενός φαρμάκου. Σε γενικές γραμμές, θα ακολουθούνται οι πιο κάτω διαδικασίες:
 
Ο κατάλογος των σκευασμάτων
Για τον καταρτισμό του καταλόγου των φαρμάκων, την αξιολόγηση νέων σκευασμάτων, την έγκριση για χορήγηση δαπανηρών φαρμάκων και την υιοθέτηση κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών και πρωτοκόλλων για τη χορήγηση του καθενός από αυτά, το Υπουργικό Συμβούλιο θα διορίσει συμβουλευτική επιτροπή φαρμάκων, που θα συμβουλεύει τον ΟΑΥ. Για σκοπούς χρηστής διοίκησης και κοινωνικής δικαιοσύνης, το Υπουργικό Συμβούλιο θα διορίσει αναθεωρητικό συμβούλιο φαρμάκων. Ο οργανισμός θα καλύπτει πλήρως το σκεύασμα με τη χαμηλότερη τιμή από μια ομάδα ανταλλάξιμων φαρμάκων, ενώ ο δικαιούχος θα έχει τη δυνατότητα να προμηθευτεί ακριβότερο προϊόν, καταβάλλοντας τη διαφορά της τιμής.
 
Με συνταγή στο φαρμακείο
Με την εξασφάλιση συνταγής από τον γιατρό, ο δικαιούχος θα μπορεί να προμηθευτεί τα φάρμακά του από οποιοδήποτε φαρμακείο, μέσω συνταγής που θα εντοπίζεται στο σύστημα πληροφορικής του ΓεΣΥ. Σε περίπτωση που το φάρμακο ανήκει σε μια ομάδα που υπάρχουν ανταλλάξιμα και δεν είναι αυτό που του καλύπτει πλήρως το ΓεΣΥ, ο φαρμακοποιός θα ενημερώνει τον δικαιούχο για την επιλογή που έχει στη διάθεσή του να πάρει το πλήρως καλυπτόμενο ή να παραμείνει σ’ εκείνο που του έχει συνταγογραφηθεί, πληρώνοντας τη διαφορά. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες θα συνταγογραφείται φάρμακο για το οποίο δεν υπάρχει ανταλλάξιμο ή δεν μπορεί να γίνει αντικατάσταση, ο ΟΑΥ θα το καλύπτει πλήρως.
 
Καταβολή συμπληρωμής
Ο δικαιούχος θα καταβάλλει το μικρό ποσό συμπληρωμής, του ενός ευρώ, για κάθε φάρμακο. Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο της υπερσυνταγογράφησης και της κατάχρησης, το οποίο πέραν της οικονομικής σπατάλης είναι δυνατό να εκθέσει τον ασθενή σε αχρείαστο κίνδυνο. Για τα ενδονοσοκομειακά φάρμακα δεν θα καταβάλλεται από τον δικαιούχο καμία συμπληρωμή. Επίσης, για την οικονομική προστασία του δικαιούχου έχει καθοριστεί μέγιστο ετήσιο ποσό συμπληρωμής, πέραν του οποίου δεν θα πληρώνει. Σε περιπτώσεις χρόνιας πάθησης ο γιατρός θα έχει τη δυνατότητα έκδοσης επαναλαμβανόμενης συνταγής, η οποία θα ισχύει μέχρι έξι μήνες, ώστε να αποφεύγεται η αχρείαστη ταλαιπωρία του δικαιούχου.
 
Επιλογές δίχως κατάχρηση
Συμπερασματικά, με την εφαρμογή του ΓεΣΥ θα παρέχονται επιλογές φαρμάκων στους ασθενείς και θα εισαχθούν μηχανισμοί για αποτελεσματικότερη χρήση και περιορισμό φαινομένων κατάχρησης. Οι όποιες εξοικονομήσεις προκύψουν, όπως μέσω της χρήσης γενοσήμων, θα διοχετεύονται προς όφελος των ασθενών, όπως για παράδειγμα για την κάλυψη δαπανηρών καινοτόμων φαρμάκων.
 
Οι βασικοί σύνδεσμοι,που δραστηριοποιούνται στον τομέα των φαρμάκων, τάσσονται υπέρ της καθιέρωσης του ΓεΣΥ, θέτοντας, όμως, μια σειρά από προϋποθέσεις
Τι λένε οι σύνδεσμοι
 
ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΓΕΝΕΡΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ
 
Επιβεβλημένο το ΓεΣΥ
Την πάγια θέση πως η εφαρμογή ενός ορθά σχεδιασμένου γενικού συστήματος υγείας, που θα παρέχει ισότιμη, καθολική και ποιοτική κάλυψη σε όλο τον πληθυσμό, είναι επιβεβλημένη, εκφράζει ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Παρασκευαστών Γενερικών Φαρμάκων (ΠΑΣΥΠΑΓΕΦ). Μέλη του είναι οι κυπριακές φαρμακοβιομηχανίες Codal Synto, Delorbis, Medochemie, MundiPharma και Remedica.
 
Σημειώνονται καθυστερήσεις
Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του συνδέσμου, Ανδρέας Βασιλείου, στάθηκε στο γεγονός πως παρόλο που η πολιτική απόφαση πάρθηκε από τον Ιούνιο του 2017 και ο ΟΑΥ, ως ο αρμόδιος οργανισμός για την εφαρμογή του ΓεΣΥ, λειτουργεί πέραν των 10 χρόνων, εντούτοις πέντε μήνες προτού ξεκινήσουν να αποκόπτονται εισφορές από εργοδότες, εργοδοτούμενους, αυτοεργαζόμενους, συναταξιούχους και οκτώ μήνες πριν από την εφαρμογή της πρώτης φάσης του, υπάρχει εμφανής καθυστέρηση στη σύναψη συμφωνιών με τους παροχείς υγείας. Το γεγονός αυτό βάζει, όπως δήλωσε, σε κίνδυνο την εφαρμογή του σχεδίου και οφείλεται στο γεγονός ότι δόθηκε εκ μέρους του ΟΑΥ προτεραιότητα στη σύναψη συμφωνίας με τους γιατρούς, καθυστερώντας την έναρξη ή τη συνέχιση του διαλόγου με άλλους παροχείς υγείας. Έτσι, δεν έχει συναφθεί καμία συμφωνία με κανένα άλλο πάροχο, φαρμακοποιούς, φαρμακευτικές εταιρείες και άλλους, αλλά ούτε και με τους ίδιους τους γιατρούς.
 
Εκκρεμούν οικονομικά στοιχεία
Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων του ΟΑΥ με τις φαρμακευτικές εταιρείες, στις οποίες ο ΠΑΣΥΠΑΓΕΦ συμμετέχει ενεργά, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν έχουν εξασφαλιστεί ακόμα εκ μέρους του οργανισμού αξιόπιστα οικονομικά στοιχεία, ώστε να υπάρξει κατάληξη στον ακριβή προϋπολογισμό που θα αναλογεί στα φάρμακα. «Τυχόν λανθασμένος υπολογισμός θα απειλήσει τη βιωσιμότητα των τοπικών φαρμακευτικών εταιρειών παραγωγής γενερικών (γενόσημων) φαρμάκων», είπε, προσθέτοντας πως πέραν του γεγονότος ότι σε τέτοια περίπτωση θα παρουσιαστεί έλλειψη βασικών φαρμάκων από την κυπριακή αγορά, θα τεθεί σε κίνδυνο η βιωσιμότητα αλλά και η ποιότητα του ΓεΣΥ. Ο ίδιος επεσήμανε πως με βάση την αναλογιστική μελέτη της Mercel[1], που διεξήχθη προς όφελος του ΟΑΥ, τα γενερικά φάρμακα, λόγω των χαμηλότερων τιμών που έχουν, όχι μόνο βοηθούν στην συγκράτηση του προϋπολογισμού, αλλά επιτρέπουν και εξοικονομήσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών υγείας στο σύστημα, αυξάνοντας την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
 
Να τεθούν δικλείδες ασφαλείας
Ο σύνδεσμος θεωρεί αυτονόητο ότι πρέπει να παρθούν, εκ μέρους της πολιτείας, συγκεκριμένα μέτρα και να τεθούν δικλείδες ασφαλείας, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα της υγείας. Χωρίς αυτά, η όποια παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας στα πλαίσια του ΓεΣΥ θα είναι απούσα. Κάτι τέτοιο θα αναγκάσει έμμεσα πολίτες, που έχουν την οικονομική δυνατότητα, να καταφύγουν στη σύναψη ιδιωτικών ασφαλιστικών συμβολαίων, για να λάβουν τις υπηρεσίες υγείας που επιζητούν, ενώ οι υπόλοιποι θα αναμένουν τη σειρά τους σε μακροχρόνιες λίστες αναμονής.
 
Σύμφωνα με τον σύνδεσμο, μέτρα και δικλείδες ασφαλείας μπορεί να αποτελέσουν:
• Η σταδιακή αύξηση του σφαιρικού προϋπολογισμού στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκή Ένωσης.
• Η υλοποίηση της αυτονόμησης των δημόσιων νοσηλευτηρίων χωρίς οποιεσδήποτε περαιτέρω καθυστερήσεις.
• Ο συντονισμός των κρατικών υπηρεσιών, προκειμένου να γίνεται ανταλλαγή δεδομένων έγκαιρα.
• Νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε οι ασφαλιζόμενοι του ΓεΣΥ να μη θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας από τους παροχείς υγείας, για παράδειγμα, εξυπηρετώντας πρώτα αυτούς που θα πληρώσουν μέσω ιδιωτικών ασφαλειών ή με μετρητά.
 
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Ποιότητα βάσει κριτηρίων
 

Έπρεπε να προχωρούσαμε εδώ και πολλά χρόνια στην παροχή υπηρεσιών υγείας προς τους Kύπριους πολίτες, μέσω της εφαρμογής ενός λειτουργικού, αποτελεσματικού και βιώσιμου συστήματος υγείας, δήλωσε ο πρόεδρος της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ), Κυριάκος Μικέλλης. Η εφαρμογή του συστήματος θα πρέπει να  διασφαλίζει, είπε, την πρόσβαση όλων των Κυπρίων σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, σε αποτελεσματικά και ασφαλή φάρμακα. Και πρόσθεσε: «Η πρόσβαση σε νέες καινοτόμες θεραπείες είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την επιτυχία του συστήματος. Ο κάθε πολίτης θα πρέπει ν’ αντιληφθεί τη βελτίωση στις παρεχόμενες υπηρεσίες άμεσα, μιας και θα συνεισφέρει πλέον οικονομικά. Με το σύστημα να διαθέτει σφαιρικό προϋπολογισμό, ο ορθός υπολογισμός του, με στόχο ν’ αντικατοπτρίζει τις ανάγκες, είναι το κρισιμότερο σημείο για την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας και για την βιωσιμότητα του συστήματος».
 
Τα κριτήρια για την επιτυχία
Απ’ εκεί και πέρα, θα πρέπει να ισχύσουν κριτήρια, τα οποία θα συμβάλουν στην επιτυχία του ΓεΣΥ. Ως τέτοια, ο κ. Μικέλλης σημείωσε τα ακόλουθα:
• Σύσταση ανεξάρτητων επιτροπών και διαδικασιών για την αξιολόγηση ένταξης νέων φαρμάκων στο σύστημα, οι οποίες θα λειτουργούν με διαφάνεια και καθορισμένα χρονοδιαγράμματα.
• Όλα τα φάρμακα θα πρέπει να είναι διαθέσιμα στον ιατρικό κόσμο για συνταγογράφηση, με εξαίρεση φυσικά τις κατηγορίες εκείνες που δεν θα καλύπτει το σύστημα. Ο θεράπων γιατρός θα πρέπει να έχει και το δικαίωμα της επιλογής φαρμάκων για τους ασθενείς του. Θα πρέπει να ξεφύγουμε από τη σημερινή πρακτική που παρατηρείται στον δημόσιο τομέα, όπου γιατροί και ασθενείς δεν έχουν το δικαίωμα της επιλογής.
• Θα πρέπει να περιοριστεί η ομαδοποίηση των φαρμάκων, η οποία δεν πρέπει να γίνεται αυθαίρετα, αλλά με υιοθέτηση διεθνών και επιστημονικά αποδεκτών κριτηρίων, με στόχο να μην έχει αρνητικές επιπτώσεις στην πρόσβαση των ασθενών στην κατάλληλη θεραπεία. Το ότι δυο ή περισσότερα φάρμακα ενδείκνυνται για συγκεκριμένη ασθένειας, δεν σημαίνει ότι είναι ανταλλάξιμα μεταξύ τους. Ο κάθε ανθρώπινος οργανισμός είναι μοναδικός και αντιδρά διαφορετικά σε κάθε φαρμακευτική ουσία.
• Απαραίτητη είναι η εφαρμογή πρωτοκόλλων, στη βάση διεθνώς αποδεκτών επιστημονικών δεδομένων, που θα βοηθήσει σημαντικά στην παρακολούθηση και τον έλεγχο του συστήματος.
• Οι ασθενείς έχουν σήμερα περιορισμένη πρόσβαση σε νέες καινοτόμες θεραπείες. Με την εφαρμογή του ΓεΣΥ είναι καίριας σημασίας να επέλθει άμεση βελτίωση σ’ αυτό τον τομέα.
 
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ
Προϋπόθεση οι καλοί λογαριασμοί
Με ένθερμο τρόπο στηρίζει ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Εταιρειών Κύπρου την υλοποίηση και εφαρμογή του ΓεΣΥ, ενός φιλόδοξου μεν, υλοποιήσιμου δε, όπως χαρακτηρίζει σχεδίου, που πρέπει να προσφέρει ίση πρόσβαση σε όλους τους πολίτες στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. «Θεωρούμε, όμως, πως για να προσφέρεται ακριβώς ό,τι χρειάζονται οι ασθενείς σε φάρμακα, θα πρέπει να υπάρξει ορθολογισμός στην κατανομή του συνολικού προϋπολογισμού, ώστε το κόστος να μην καταστεί εμπόδιο στην ορθή εφαρμογή του», αναφέρει ο πρόεδρος του συνδέσμου, Αυγουστίνος Ποταμίτης. Έχουν, μάλιστα, υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις, σε όλα τα επιμέρους θέματα που αφορούν στην ορθή και ομαλή ένταξη του κεφαλαίου των φαρμάκων στο ΓεΣΥ.
Κύριος στόχος των προτάσεων, αλλά και των σχετικών τους επισημάνσεων, είναι να υπάρχει πάντοτε ποιότητα, ποικιλία και επάρκεια φαρμάκων, ώστε οι γιατροί να έχουν την ευχέρεια να συνταγογραφούν τα καταλληλότερα σκευάσματα για τις ανάγκες όλων των ασθενών:
• Θα υπάρξουν λιγότερα προβλήματα και συνάμα μεγαλύτερα οφέλη για τους πολίτες, αν ο προϋπολογισμός για την χορήγηση των φαρμάκων διαφοροποιηθεί εξ αρχής, αφού η προϋπολογισθείσα δαπάνη δεν φαίνεται να είναι ικανοποιητική. Αντίθετα, υστερεί στην κάλυψη των ετήσιων αναγκών των Κυπρίων πολιτών, γεγονός που θα προκαλέσει από τη γένεσή του προβλήματα στην λειτουργία του σχεδίου.
• Θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό διάλογος στη βάση πραγματικών στοιχείων και αριθμών, καθώς ο χρόνος που έχει απομείνει, μέχρι την εφαρμογή του ΓεΣΥ, είναι ελάχιστος. Σε λιγότερο από πέντε μήνες θα κληθούμε όλοι να καταβάλλουμε τις συνεισφορές μας για τη λειτουργία του, χωρίς ακόμα να έχουν συμφωνηθεί ουσιώδη ζητήματα που αφορούν όλο το φάσμα των  ιατροφαρμακευτικών υπηρεσιών.