Οι πολιτογραφήσεις επενδυτών σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης

Τα προγράμματα με τις χρυσές βίζες είναι ένας εναλλακτικός τρόπος άμεσων ξένων επενδύσεων σε μια οικονομία.  Είναι ένα σημαντικό εργαλείο οικονομικής πολιτικής, που αφήνει άμεσα και έμμεσα οικονομικά οφέλη στις χώρες που το χρησιμοποιούν, και οι οποίες δεν είναι λίγες.  Δεκάδες χώρες, μεταξύ των οποίων και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Αγγλία και η Ισπανία, παραχωρούν άδειες παραμονής μεγάλης διάρκειας ή «πουλούν» διαβατήρια σε υπηκόους άλλων χωρών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 20 χώρες προσφέρουν άδειες παραμονής και διαβατήρια, τα οποία αγοράζουν πλούσιοι επιχειρηματίες από τρίτες χώρες για ευνόητους λόγους. Η Κύπρος έχει υιοθετήσει το πρόγραμμα παραχώρησης διαβατηρίων και αδειών παραμονής από το 2013, ως ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης της βαθιάς οικονομικής κρίσης που έπληξε τη χώρα. Άλλες χώρες το υιοθέτησαν εδώ και δεκαετίες. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, 30 χρόνια πριν, όταν ήμουν φοιτητής, θυμάμαι αυτό το πρόγραμμα. Το Αμερικάνικο διαβατήριο κόστιζε τότε $2 εκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, όχι καταθέσεις και ακίνητα.
 
Με βάση ανεπίσημα στοιχεία που δημοσιοποιούνται από οργανισμούς που ασχολούνται με το θέμα, οι επενδύσεις που προκύπτουν από την έκδοση διαβατηρίων και αδειών παραμονής, ανέρχονται σε δισεκατομμύρια ευρώ. Το εν λόγω πρόγραμμα έχει αποφέρει γύρω στα €6.8 δισεκατομμύρια για την Κύπρο (2013 – 2018) και εκατοντάδες θέσεις εργασίας.  Κάποιες χώρες κερδίζουν περισσότερα και κάποιες λιγότερα.  Το πρόγραμμα αυτό σε συνδυασμό με το κίνητρο της αύξησης του συντελεστή δόμησης σε παραλιακές περιοχές και κύριες αρτηρίες, έχει τονώσει τον κατασκευαστικό τομέα στην Κύπρο, και έχει συγκρατήσει την πτώση των τιμών των ακινήτων.  Ιδιαίτερα στη Λεμεσό, δεκάδες πολυώροφα κτίρια αναγείρονται με στόχο την πώληση διαμερισμάτων σε ξένους επενδυτές που επιθυμούν να αποκτήσουν κυπριακό διαβατήριο.
 
Πέρα από τα άμεσα οφέλη που προκύπτουν για την οικονομία, το πρόγραμμα παραχώρησης διαβατηρίων και αδειών παραμονής έχει και έμμεσα οφέλη από τις συχνές επισκέψεις των επενδυτών στην Κύπρο και επιπρόσθετες επενδύσεις που προγραμματίζουν, ιδιαίτερα αυτοί που έχουν οικονομικές σχέσεις με την Κύπρο. Κάποιοι από τους επενδυτές είναι δισεκατομμυριούχοι και ξοδεύουν μεγάλα ποσά στην Κυπριακή οικονομία.  Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που οι επενδυτές αγοράζουν εξοχικά και διαμερίσματα αξίας μέχρι και €1 εκατομμύριο το κάθε ένα.
 
Το Κυπριακό διαβατήριο είναι διαβατήριο στην Ευρώπη και αυτό από μόνο του έχει κάποια αξία, και είναι ένας πολύ σημαντικός λόγος για κάποιον ξένο επενδυτή να ξοδέψει  €2 και πλέον εκατομμύρια σύνολο, όπως απαιτούν οι κανονισμοί. Όμως και οι άδειες παραμονής είναι επίσης διαβατήρια στην Ευρώπη για όσες χώρες ανήκουν στη ζώνη του Schengen, διότι στις χώρες που ανήκουν στη ζώνη, δεν απαιτείται η θεώρηση διαβατηρίων. Η Κύπρος και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ανήκουν στη ζώνη του Schengen.
 
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζει ότι η έκδοση αδειών παραμονής και διαβατηρίων είναι αρμοδιότητα του κάθε κράτους μέλους, όμως θεωρεί ότι η πρακτική αυτή θα πρέπει να συνάδει με το διεθνές δίκαιο. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, απαραίτητη προϋπόθεση για τη έκδοση διαβατηρίου είναι η ύπαρξη ενός γνήσιου δεσμού μεταξύ του προσώπου που αιτείται για υπηκοότητα και του κράτους που την εκδίδει. Γνήσια σχέση σημαίνει ότι το πρόσωπο που αιτείται υπηκοότητας έχει κάποια κοινωνική ή οικονομική σχέση με τη χώρα, π.χ. έχει οικογένεια ή επιχείρηση στη χώρα, όχι απλά καταθέσεις ή μετοχές ή ακίνητη περιουσία. Με βάση τον πιο πάνω ορισμό, οι περισσότερες θεωρήσεις διαβατηρίων από τις χώρες που προσφέρουν υπηκοότητες, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.
 
Σε γενικές γραμμές όμως, το πρόγραμμα έκδοσης διαβατηρίων και αδειών παραμονής είναι ωφέλιμο για όλους τους εμπλεκόμενους, ακόμα και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολο της, διότι είναι επενδύσεις από πλούσιους επιχειρηματίες, οι οποίοι επενδύουν και θα συνεχίσουν να επενδύουν στην Ευρώπη. Η παραχώρηση διαβατηρίων είναι σίγουρα «ξεπούλημα» της Ευρωπαϊκή Υπηκοότητας, αλλά ωφελεί την οικονομίας, χωρίς να βλάπτει την κοινωνία.
 
*Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ.