Αναβάθμιση «έκπληξη» από Fitch σε ΒΒ+ με θετική προοπτική
08:59 - 21 Απριλίου 2018
Σύμφωνα με τον Fitch, η εξωτερική χρηματοπιστωτική ευελιξία της Κύπρου έχει βελτιωθεί πολύ από το τότε που η χώρα βγήκε από το πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής, τον Μάρτιο του 2016.
Διαβάστε ακόμα: Ο Χάρης τουιτάρει για την αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας
Η κυβέρνηση κατάφερε να αντλήσει κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές τον Ιούνιο του 2017, ενώ οι εξωτερικές πληρωμές τόκων προβλέπεται να μειωθούν στο 6,6% των εσόδων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών την περίοδο 2018-2019, από το 16,2% που ήταν κατά μέσο όρο την περίοδο 2011-2012.
Κλειδί της ανάπτυξης κατασκευές, τουρισμός, ενέργεια και εκπαίδευση
Όπως σημειώνει ο Fitch, η Κύπρος έχει καταφέρει να προσελκύσει μεγάλες άμεσες ξένες επενδύσεις στους τομείς των κατασκευών, του τουρισμού, της ενέργειας και της εκπαίδευσης.
Τα ταμειακά αποθέματα της κυπριακής οικονομίας στο τέλος του 2017 ανέρχονταν σε 1,2 δισ. ευρώ, ποσό ικανό να καλύψει τις αναμενόμενες ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης για το 2018. Ωστόσο, ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης επισημαίνει ότι τα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας καταδεικνύουν μια στρέβλωση των στατιστικών του εξωτερικού τομέα, που οφείλεται στις επιχειρήσεις ειδικού σκοπού (SPE), μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι ναυτιλιακές και οι χρηματοπιστωτικές εταιρείες.
Ο Fitch προβλέπει ακόμα επιβάρυνση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για τη περίοδο 2018-2019 στο 6% του ΑΕΠ, από τον μέσο όρο του 3,2% της BB βαθμίδας. Ωστόσο, επισημαίνει ότι αυτό θα ήταν σημαντικά χαμηλότερο, εφόσον δεν λαμβάνονταν υπόψη οι εκτιμήσεις της ΚΤΚ για τις SPEs.
Πλεόνασμα 1,1% την τρέχουσα διετία
Όσον αφορά στα δημοσιονομικά πλεονάσματα, αυτά προβλέπονται στο 1,1% του ΑΕΠ για τη διετία 2018-2019, έπειτα κι από την υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων για το 2017, με το πλεόνασμα να εκτιμάται ότι θα φθάσει στο 1,9% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με το μέσο δημοσιονομικό πλεόνασμα του 3,2% της ΒΒ βαθμίδας.
Ανάπτυξη 3,4% το 2018-2019
Όσον αφορά στο χρέος του ιδιωτικού τομέα και στα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια, ο οίκος τονίζει ότι παραμένουν υψηλά κι εξακολουθούν να επηρεάζουν τον νέο δανεισμό, εκτιμά ωστόσο ότι η οικονομική ανάπτυξη θα καταστεί ανθεκτική, με μια πιθανή επιτάχυνση της ομαλοποίησης των ΜΕΔ.
Η ανάκαμψη, όπως σημειώνει, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εξωτερικά χρηματοδοτούμενες επενδύσεις, που εκτιμάται ότι θα ελαχιστοποιήσουν τη συρρίκνωση της εσωτερικής ζήτησης.
Στο 123% του ΑΕΠ οι καταθέσεις το 2017
Η απομόχλευση του ιδιωτικού τομέα συνεχίζεται, με το χρέος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων (εξαιρουμένων των SPE) να μειώνεται κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες το τρίτο τρίμηνο του 2017, στο 250% του ΑΕΠ.
Τα αυξημένα κέρδη, η συνεχιζόμενη εξυγίανση των ληξιπρόθεσμων υποθηκών, η ανάκαμψη των τιμών κατοικιών κι οι επικείμενες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, που ενισχύουν το πλαίσιο εκποιήσεων και αφερεγγυότητας, ενδέχεται, κατά τον Fitch, να ενθαρρύνουν την περαιτέρω αποπληρωμή του χρέους.
Αδυναμίες και ρίσκα της κυπριακής οικονομίας
Στη συνέχεια, ο οίκος αναφέρεται σε αδυναμίες και ρίσκα. Συγκεκριμένα, σημειώνει ότι η αδυναμία του τραπεζικού τομέα παραμένει κίνδυνος για τα δημόσια οικονομικά κι επηρεάζει το πιστωτικό προφίλ της Κύπρου.
Καταγράφει, μάλιστα, ότι η κυβέρνηση κατέθεσε €2,5 δισ. στη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα τον Απρίλιο του 2018, προκειμένου να καθησυχάσει τις ανησυχίες των καταθετών πριν από την αναμενόμενη πώληση του πλειοψηφικού ποσοστού του κράτους και μετά από πρόσφατη εκροή καταθέσεων, εκτιμώντας ότι αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση του δείκτη GGGGD/GDP από 97,5% το 2017, στο 104% του ΑΕΠ το 2018.
Το σχέδιο «Εστία»
Στο αιτιολογικό της απόφασής του για αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας, ο Fitch αναφέρεται και στο σχέδιο «Εστία», που θα αφορά στα προβληματικά τραπεζικά δάνεια των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, τα οποία υπολογίζονται σε €3 δισ. ευρώ.
Το σχέδιο θα στηρίζεται σε αναδιαρθρώσεις δανείων και κρατικές επιχορηγήσεις για την παροχή κινήτρων για την αποπληρωμή από τους δανειολήπτες και θα συνεπαγόταν εκτιμώμενο ετήσιο δημοσιονομικό κόστος της τάξης του 0,25% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.
Τα ΜΕΔ στο 109% του ΑΕΠ
Ο δείκτης των ΜΕΔ προς τα συνολικά δάνεια μειώθηκε σταδιακά σε 42,5% στο τέλος του 2017 (109% του ΑΕΠ) από 46,4% που ήταν στο τέλος του 2016, αναφέρεται περαιτέρω. Η μείωση απορρέει από την αύξηση των αποπληρωμών, την αναδιάρθρωση του χρέους, τις διαγραφές δανείων και την καταφυγή σε μεγάλο βαθμό στην ανταλλαγή χρέους με περιουσιακά στοιχεία.
Ωστόσο, οι εξελίξεις δεν ήταν ίδιες σε όλες τις τράπεζες, καθώς οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες με εσωτερικό προσανατολισμό, η Τράπεζα Κύπρου κι η Ελληνική Τράπεζα, προχώρησαν ταχύτερα από τον Συνεργατισμό, όπου τα ΜΕΔ ήταν στο 59% των συνολικών δανείων μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου του 2017.
Ικανοποιητική η κεφαλαιοποίηση των τραπεζών
Η κεφαλαιοποίηση, προσθέτει ο Fitch, παραμένει πάνω από τις κανονιστικές απαιτήσεις αλλά μειώθηκε το 2017, με τον δείκτη ιδίων κεφαλαίων Tier1 να μειώνεται κατά 1% στο 14,9%, καθώς οι τράπεζες αύξησαν τις προβλέψεις τους και κατέγραψαν κάποιες ζημίες.
Τα ΜΕΔ για τον τομέα ανήλθαν σε €11 δισ. (57% του ΑΕΠ) στο τέλος του 2017, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάποια κεφαλαιακή έλλειψη, εάν οι ζημίες συγκεκριμενοποιηθούν κι η απομείωση είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη, όταν ρευστοποιηθούν οι εξασφαλίσεις.
Η ρευστότητα βελτιώθηκε, όπως υποδηλώνεται από την αποπληρωμή της βοήθειας έκτακτης ρευστότητας της ΕΚΤ (ELA) το 2017, ενώ οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά 3,1% σε ετήσια βάση, στα €49,4 δισ. τον Δεκέμβριο του 2017.
Ωστόσο, σημειώνει ο οίκος, οι καταθέσεις μη μόνιμων κατοίκων εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο των συνολικών καταθέσεων στην Τράπεζα Κύπρου και το ήμισυ στην Ελληνική Τράπεζα. Αυτά είναι κυρίως βραχυπρόθεσμα κεφάλαια και ευαίσθητα σε θέματα εμπιστοσύνης, που ενδέχεται να καταστούν πιο ρευστά από τις εγχώριες καταθέσεις σε στρεσογόνα κατάσταση, υπονοώντας δυσμενείς εξελίξεις.