Απειλή για την υγεία και την οικονομία τα παράνομα φυτοπροστατευτικά προϊόντα

Οι εχθροί και οι ασθένειες που προσβάλλουν τα φυτά και τα δέντρα, αλλά και τους καρπούς τους, αποτελούν μια πάγια απειλή για τις γεωργικές καλλιέργειες, που δύναται να καταστρέψει ολοκληρωτικά την παραγωγή. Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα (ΦΠ) υπάρχουν και εξελίσσονται με στόχο να αποτρέπουν τέτοιες καταστροφές, διασφαλίζοντας παράλληλα καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερη ποσότητα τροφίμων.
 
Τι γίνεται όμως όταν φτάνουν στον παραγωγό παράνομα ΦΠ; Ως παράνομα, ορίζονται τα ΦΠ τα οποία δεν έχουν λάβει έγκριση για χρήση στην Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτά προέρχονται από εργοστάσια τρίτων χωρών (όπως για παράδειγμα η Τουρκία), τα οποία δεν τηρούν τους αυστηρούς κανόνες παραγωγής τις Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), ή είναι ΦΠ των οποίων οι δραστικές ουσίες έχουν απαγορευτεί στην Ε.Ε., κυρίως λόγω επικινδυνότητας. Επίσης μπορεί να είναι πλαστά ή/και νοθευμένα ΦΠ ή παράλληλης εισαγωγής, χωρίς όμως να είναι πανομοιότυπα με τα ΦΠ αναφοράς.
 
Στην Κύπρο, η χρήση και εμπορία παράνομων ΦΠ έχει προσλάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Τα εν λόγω σκευάσματα προέρχονται κυρίως από την Τουρκία και διακινούνται στις ελεύθερες περιοχές μέσω των κατεχομένων. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι επιπτώσεις από τη χρήση παράνομων ΦΠ είναι τεράστιες και απειλητικές, αφού η χρήση τους ενέχει σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια των γεωργικών προϊόντων και τη δημόσια υγεία, αλλά και το περιβάλλον.
 
Ταυτόχρονα υπάρχει πολλαπλό οικονομικό κόστος. Καταρχάς χάνονται σημαντικά έσοδα από τη φορολόγηση, αφού η πώληση των παράνομων ΦΠ γίνεται στη ‘μαύρη αγορά’. Αξίζει ν’ αναφερθεί ότι ο τζίρος από τα παράνομα ΦΠ στην Κύπρο υπολογίζεται κοντά στα €2 εκατομμύρια ετησίως. Επιπλέον, η Κύπρος απειλείται με δυσφήμιση στο εξωτερικό, αν εντοπιστούν εξαγώγιμα γεωργικά προϊόντα της με υπολείμματα απαγορευμένων δραστικών ουσιών. Παράλληλα, ενόσω η χρήση παράνομων ΦΠ αυξάνεται, μειώνεται το ενδιαφέρον των παρασκευαστριών εταιρειών για εγγραφή νέων καινοτόμων ΦΠ στην Κύπρο και ως εκ τούτου περιορίζονται οι θέσεις εργασίας στις τοπικές εταιρείες που εισάγουν τα νόμιμα ΦΠ.
 
Οι κυριότεροι λόγοι που έχουν οδηγήσει στην εξάπλωση του φαινομένου είναι κατά τη γνώμη του Κυπριακού Συνδέσμου Φυτοπροστασίας (ΚΥ.ΣΥ.Φ.) η έλλειψη επαρκούς πολιτικής βούλησης για επιβολή δραστικών και αποτρεπτικών μέτρων, η ανάγκη για καλύτερο συντονισμό και αποτελεσματικές ενέργειες από τις αρμόδιες κρατικές αρχές και η μη επαναλαμβανόμενη διαφώτιση των παραγωγών για τους κινδύνους και τις συνέπειες που απορρέουν από τη χρήση παράνομων ΦΠ.
 
Παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα προόδου, θεωρούμε ως ΚΥ.ΣΥ.Φ. ότι υπάρχουν ακόμα αρκετές ενέργειες που θα πρέπει να προγραμματιστούν και να υλοποιηθούν ώστε να τεθεί φραγμός στην ανεξέλεγκτη χρήση παράνομων ΦΠ. Πιστεύουμε καταρχάς ότι είναι επιβεβλημένη η θέσπιση αυστηρότερων ποινών, οι οποίες να είναι πραγματικά αποτρεπτικές τόσο για τους λαθρεμπόρους όσο και για τους παραγωγούς/χρήστες. Ως επιπλέον μέτρο έχουμε εισηγηθεί τη δημοσιοποίηση των ονομάτων των παρανομούντων (‘name and shame’), μέσα στο πλαίσιο της διαφάνειας που επιζητά η κοινωνία μας, λαμβάνοντας υπόψη τις Νομοθεσίες και τους Κανονισμούς περί Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Επιπρόσθετα, οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες θα πρέπει να αναλάβουν συστηματική και συντονισμένη δράση, εντείνοντας τους ελέγχους στα οδοφράγματα και τα αγροτικά υποστατικά και δίνοντας περισσότερη έμφαση στην ενημέρωση και επιμόρφωση των παραγωγών και των συμβούλων γεωπόνων.
 
Ο ΚΥ.ΣΥ.Φ. στέκεται διαχρονικά ισχυρός αρωγός στην προσπάθεια για αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού προβλήματος, το οποίο απειλεί την υγεία όλων μας, και είναι πάντοτε στη διάθεση των αρμόδιων αρχών να προσφέρει οποιαδήποτε βοήθεια του ζητηθεί.
 
 
* Πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Φυτοπροστασίας