Αύξηση εισφορών Κοινωνικών Ασφαλίσεων και εφαρμογή ΓεΣΥ

Το σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και η επικείμενη εφαρμογή του ΓεΣΥ  θεωρούνται δύο από τα σημαντικότερα προγράμματα στο κεφάλαιο της Κοινωνικής Πολιτικής του κράτους. Από την 1^η Ιανουαρίου 2019, τα ποσοστά εισφορών στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ) για τους μισθωτούς, τους αυτοτελώς εργαζόμενους καθώς και τους προαιρετικά ασφαλισμένους διαφοροποιούνται. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμο, για τους μισθωτούς το ποσοστό που θα καταβάλλεται αυξάνεται από 7,8% σε 8,3%, για τους αυτοτελώς εργαζόμενους το αντίστοιχο ποσοστό αυξάνεται από 14,6% σε 15,6%, ενώ για τους προαιρετικά ασφαλισμένους εσωτερικού το ποσοστό που θα καταβάλλεται αυξάνεται από 13% σε 14%, με την εισφορά για τους προαιρετικά ασφαλισμένους που εργοδοτούνται σε Κύπριο εργοδότη στο εξωτερικό να αυξάνεται από 15,6% σε 16,6%.
 
Εντός του 2019 θα ξεκινήσει επίσης η καταβολή εισφορών για σκοπούς εφαρμογής του Γενικού Συστήματος Υγείας  (ΓεΣΥ). Συγκεκριμένα, από την 1^η Μαρτίου 2019, ο μισθωτός θα καταβάλει ποσοστό 1,7% επί των αποδοχών του, ο εργοδότης 1,85% επί των αποδοχών του κάθε μισθωτού, ενώ οι αυτοτελώς εργαζόμενοι 2,55% επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους. Από τον Μάρτιο του 2020, με την πλήρη εφαρμογή του ΓεΣΥ, τα ποσοστά αυτά αυξάνονται σε 2,65% για τους μισθωτούς, 2,90% για τους εργοδότες και 4% για τους αυτοτελώς εργαζόμενους.
 
Η εφαρμογή των πιο πάνω ρυθμίσεων αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές για τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις, με αλυσιδωτές επιπτώσεις που πιθανόν να αγγίξουν το σύνολο της οικονομίας. 
 
Ο ενοποιητικός, τροποποιητικός Νόμος των Κοινωνικών Ασφαλίσεων  του 2010 περιλαμβάνει τις μεταβολές των ποσοστών εισφοράς προς το σχετικό ταμείο μέχρι και το έτος 2039, χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψη διάφοροι αστάθμητοι μεν, σημαντικοί δε παράγοντες για την κυπριακή οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από την εφαρμογή του σχετικού νόμου μέχρι και σήμερα δεν έχουν γίνει τροποποιήσεις για σκοπούς εξισορρόπησης, παρά τις σημαντικές εξελίξεις που μεσολάβησαν στο διάστημα αυτό, με σημαντικότερη ασφαλώς το κούρεμα των τραπεζικών καταθέσεων τον Μάρτιο του 2013. Η αύξηση στο ποσοστό των εισφορών στο ΤΚΑ ενδεχομένως να θεωρείτο αμελητέα, εάν δεν μεσολαβούσε το γεγονός αυτό. Εκ των πραγμάτων όμως θα αποτελέσει  ένα επιπλέον κόστος για όλες τις κατηγορίες ασφαλισμένων, την ώρα που πολλοί εξ αυτών  προσπαθούν ακόμη να ανακάμψουν. Επιπρόσθετα, το αυξημένο κόστος μειώνει την πιθανότητα εργοδότησης νέων ατόμων, ενώ παράλληλα αυξάνει την πιθανότητα μείωσης του αριθμού των εργαζομένων, σε οργανισμούς που θα αδυνατούν να ανταποκριθούν στο επιπλέον κόστος.
 
Την ίδια ώρα, η παροχή υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα ωφελήματα που μπορεί να παρέχει ένα εύρυθμης λειτουργίας κράτος στους πολίτες του. Στην περίπτωση όμως του ΓεΣΥ, η ουσιαστική μείωση που θα υπάρξει στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, ενδέχεται να οδηγήσει σε μία σωρεία άλλων προβλημάτων, σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα και τη δυνατότητα αποπληρωμής υποχρεώσεων οι οποίες προϋπήρχαν, από άτομα τα οποία ως επί το πλείστον απαρτίζουν τη μεσαία τάξη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία διατήρησης του βιοτικού επιπέδου των ατόμων στα ποσοστά που βρισκόταν μέχρι και πριν την αύξηση του ποσοστού Κοινωνικών Ασφαλίσεων και την έναρξη καταβολής εισφορών για το ΓεΣΥ.
 
Ως εκ τούτου επιβάλλεται η προώθηση αντισταθμιστικών μέτρων από τις αρμόδιες αρχές, ούτως ώστε οι αυξήσεις στα ποσοστά εισφοράς στο ΤΚΑ και η εφαρμογή του ΓεΣΥ να έχουν το μικρότερο δυνατό κόστος στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας.
 
*Επικεφαλής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Ανθρώπινου Δυναμικού,  Μισθοδοσίας και Μετανάστευσης της Ellinas Finance PCL