ESM: Η Κύπρος χρειαζόταν βοήθεια από το 2011

Με σημαντική καθυστέρηση υποβλήθηκε από την Κύπρο το αίτημα προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) για την παραχώρηση οικονομικής στήριξης με αποτέλεσμα η εν λόγω αργοπορία να επιφέρει οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις στην τότε κυβέρνηση. Αυτό επισημαίνει έκθεση του ESM η οποία αναλύει τους λόγους για τους οποίους υπήρξε καθυστέρηση και το οικονομικό κόστος της καθυστέρησης.

Συγκεκριμένα και βάσει συνεντεύξεων που πραγματοποίηση η ομάδα αξιολόγηση του ESM, η Κύπρος θα έπρεπε να υποβάλει αίτημα παροχής οικονομικής στήριξης από το δεύτερο εξάμηνο του 2011, ενώ σχετικό αίτημα υπέβαλε ένα χρόνο αργότερα στις 25 Ιουνίου 2012 και η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ στις 8 Μαΐου 2013, σχεδόν με δύο χρόνια καθυστέρηση.

Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στην Κύπρο εξέφρασαν την άποψη πως η κυπριακή κυβέρνηση θα έπρεπε να υποβάλει αίτημα για παραχώρηση οικονομικής βοήθεια πολύ νωρίτερα. Ενώ η κατάσταση στην Κύπρο εξελίχθηκε πιο αργά, οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι οι προσπάθειες απόκτησης εξωτερικής βοήθειας έγιναν στις αρχές του δεύτερου εξαμήνου του 2011 - εν μέσω πολιτικής κρίσης. Την εποχή εκείνη, η Κύπρος βρισκόταν σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένη στην ελληνική οικονομία (όπου οι συνομιλίες του PSI ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2011). Αυτό σήμαινε ότι η πρόσβασή τη στις αγορές περιοριζόταν σε μεσοπρόθεσμη χρηματοδότηση, ενώ το Σεπτέμβριο του 2011 η Κύπρος δεν είχε καμία πρόσβαση στις αγορές ομολόγων. Στη συνέχεια, η Ρωσία προχώρησε στη χορήγηση δανείου προς την Κύπρο ύψους €2,5 δισ. χωρίς μακροοικονομικές προϋποθέσεις, γεγονός που μείωσε προσωρινά τις χρηματοδοτικές πιέσεις. Το 2012, η κυπριακή κυβέρνηση μπορούσε μόνο να εκδώσει περιορισμένο αριθμό γραμματίων και σε περιστασιακές ιδιωτικές τοποθετήσεις.

Επωφελής η έγκαιρη είσοδος σε πρόγραμμα
Αναλύοντας τα πεπραγμένα ο ESM επισημαίνει ότι μπορεί να καταστεί αρκετά επωφελής για μια χώρα η έγκαιρη καταχώρηση αιτήματος και είσοδος σε πρόγραμμα. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται για την περίπτωση της Κύπρου, όπου, όπως επισημαίνει, τα συμφέροντα των πολιτικών κομμάτων και οι εκλογές εμπόδισαν τις συζητήσεις και καθυστέρησαν την υποβολή αιτήματος πράγμα το οποίο μεγέθυνε το πρόβλημα.

Παράλληλα, εάν η Κύπρος όπως και οι άλλες χώρες που μπήκαν σε πρόγραμμα υπέβαλλαν έγκαιρα αίτημα τότε η ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών θα επιδεινωνόταν σε μικρότερο βαθμό, ενώ λόγω της καθυστέρησης το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες. Την ίδια ώρα, υποχώρησαν τα επίπεδα κεφαλαιοποίησης των κυπριακών και ιρλανδικών τραπεζικών συστημάτων.