Διαβατήριο για μια πολυτελή ζωή

Αναζητώντας οικία με θέα το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας και τον φημισμένο ήλιο της Μεσογείου, μια απλή πλοήγηση στο διαδίκτυο και τις ιστοσελίδες όπου διαφημίζονται πωλήσεις κατοικιών προκαλεί αίσθηση το γεγονός ότι πλειάδα επαύλεων διατίθενται στην Κύπρο προς πώλησης σε συγκεκριμένη τιμή.

Αυτήν των €2εκατ. Σύμφωνα με δημοσίευμα των FT, η εν λόγω προκαθορισμένη τιμή μπορεί να επεξηγηθεί από τα αυξανόμενα προγράμματα που διατίθενται στην αγορά και απευθύνονται σε πλουσίους ως κατάλληλη οικονομική δέσμευση, με την εκχώρηση ιθαγένειας έναντι επενδύσεων. Συγκεκριμένα, σημειώνει το δημοσίευμα, στην Κύπρο εκχωρείται η ιθαγένεια σε τρίτους για επένδυση σε ακίνητα ύψους €2 εκατ. 

Η παροχή παρόμοιων σχεδίων αποτελεί πλέον συνήθη πρακτική με αυξητική τάση για αριθμό χωρών, σημειώνουν δικηγορικά γραφεία που επιλαμβάνονται  τέτοιων αιτήσεων, καθώς οι κυβερνήσεις αξιοποιούν την εν λόγω ευκαιρία και χρησιμοποιείται ως εργαλείο αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Το 2015, το Βανουάτου, μικρό κρατίδιο στο Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, εισήγαγε το Πρόγραμμα Επενδύσεων για Ιθαγένεια, προκειμένου να συγκεντρώσει χρήματα για την ανοικοδόμηση του κράτους μετά από κυκλώνα.

Οι ευκαιρίες που παρέχει η αγορά ολοένα και ενδυναμώνονται. "Η συνολική αύξηση της ζήτησης έχει επιταχυνθεί λόγω της μεγαλύτερης αστάθειας που υπάρχει τα τελευταία πέντε με έξι χρόνια, με ρίζες την αραβική άνοιξη", λέει η Micha-Rose Emmett, διευθύνων σύμβουλος της CS Global Partners με έδρα το Λονδίνο, η οποία βοηθά τους πελάτες στην υποβολή αιτήσεων. «Τα τεκταινόμενα στο διεθνές προσκήνιο κάνουν τους ανθρώπους να κάνουν τηνς εξής σκέψη: Θέλω να διαφοροποιήσω τη ζωή μου και τη ζωή της οικογένειάς μου για το μέλλον γιατί δεν ξέρω τι θα μου συμβεί».

Εάν οι πλούσιοι συνήθως διαφοροποιήσουν τα επενδυτικά τους χαρτοφυλάκια για να αποφύγουν την υπερβολική εξάρτηση από την απόδοση μιας και μόνο κατηγορίας, γιατί να μην διαφοροποιήσουν τη ζωή τους για να αποφύγουν την εξάρτηση από μια δυνητικά ασταθή χώρα;

Οι πλούσιοι άνθρωποι πέραν των οικονομικών τους, ανησυχούν επίσης από το ενδεχόμενο πολιτικής αστάθειας και πτώσης της κυβέρνησής τους στο μέλλον. Ο James Perrott, ανώτερος σύμβουλος στην ομάδα ιδιωτών πελατών της Macfarlanes, αναφέρει πως η επιθυμία για «έξοδο από τη φυλακή με δωρεάν κάρτα» καλλιεργεί το κίνητρο αναζήτησης δεύτερης ιθαγένειας και δεύτερου διαβατηρίου. 
Ωστόσο, οι πλούσιοι έχουν περισσότερους λόγους για να αποκτήσουν δεύτερη υπηκοότητα.

Ο Nuri Katz, πρόεδρος της Apex Capital Partners, διεθνούς εταιρείας παροχής συμβουλών για επενδύσεις, αναφέρει την αυξανόμενη δυσκολία μετακίνησης περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αναζητούν δικαιοδοσίες με πιο φιλικά προς αυτούς φορολογικά καθεστώτα ώστε να γίνει η «φορολογική τους κατοικία».

Την ίδια ώρα, οι πλούσιοι επιθυμούν να ταξιδεύουν εύκολα χωρίς την έκδοση βίζας, υιοθετώντας το νέο διεθνές lifestyle που επιβάλλει το τζετ σετ. Για παράδειγμα, ένας πλούσιος Κινέζος επιχειρηματίας θέλει να μεταβεί στο Παρίσι για να δοκιμάσει την υψηλή κουζίνα εύκολα και γρήγορα χωρίς να απαιτείται η έκδοση βίζας. Ένα ευρωπαϊκό διαβατήριο, μέσω της κυπριακής, παρέχει μια λύση. «Το αίσθημα της ελευθερίας είναι πολύ σημαντικό», λέει ο Katz.

Μόλις οι πλούσιοι αποφασίσουν να αποκτήσουν μια δεύτερη ιθαγένεια, η επιλογή εξαρτάται αναλόγως των περιστάσεων του καθενός. Για όσους δεν θέλουν να καταβάλουν αρκετά υπάρχει η επιλογή της Δομινικανής Δημοκρατίας στην Καραϊβική η οποία παρέχει ιθαγένεια για μόλις 100.000 δολάρια.

Όσοι ανησυχούν για το παρελθόν ενδεχομένως να έχουν λιγότερες επιλογές. Το 2015, η μη κερδοσκοπική οργάνωση Transparency International έκρινε ως «πολύ πιθανό» το ενδεχόμενο «σημαντικές ποσότητες πλούτου που κλάπηκε από Κίνα και Ρωσία» να έχουν «νομιμοποιηθεί κατά παράνομο τρόπο (ξέπλυμα) στο Ηνωμένο Βασίλειο» μέσω του προγράμματος παραχώρησης της βρετανικής βίζας, το οποίοι προσφέρει διαμονή μέχρι την παραχώρηση υπηκοότητας. Από την άλλη, τα κράτη της Καραϊβικής, έχουν τη φήμη πως είναι αυστηρότερα, καθώς δεν θέλουν η αμερικανική κυβέρνηση να άρει το δικαίωμα των πολιτών τους να επισκέπτονται τις ΗΠΑ χωρίς βίζα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την επιλογή συγκεκριμένης ιθαγένειας, αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων των πλουσίων,  αποτελεί το γεγονός ότι Ρώσος πελάτης του Katz επιθυμούσε την υπηκοότητα της Γρενάδας, επειδή μπορεί να ταξιδέψει χωρίς βίζα στην Κίνα όπου διαθέτει αρκετές επιχειρήσεις.

Κι όλα αυτά είναι ρευστά καθώς οι δυναμικές αλλάζουν και ιδιαίτερα μετά το Brexit. Συγκεκριμένα, μέχρι πρότινος οι πλούσιοι «αγόραζαν» την υπηκοότητα της Μάλτας διότι ε΄νιαι μέλος της ΕΕ και κυρίως διότι του επέτρεπε να εγκατασταθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο με μεγάλη ευκολία. Τώρα, όμως, τα πράγματα αλλάζουν και οι πλούσιοι επιλέγουν την δύσκολη και  μακροχρόνια διαδικασία απόκτησης βρετανικής ιθαγένειας, με πέντε χρόνια διαμονής και £2 εκατ. επένδυση.