Τουρισμός: Στο ζενίθ οι αφίξεις στο ναδίρ η ανταγωνιστικότητα

Χρονιά ορόσημο για τον τουριστικό τομέα της Κύπρου χαρακτηρίστηκε το 2016 καθώς η ροή των τουριστών κατέγραψε αύξηση 16% έναντι του 2001 που ήταν η χρονιά όπου και καταγράφηκε το προηγούμενο ρεκόρ αφίξεων, ενώ παράλληλα το 2016 υπήρξε και η χρονιά με τα μεγαλύτερα έσοδα που άγγιξαν τα €2,4 δισ. Παρά το γεγονός ότι οι προβλέψεις για το 2017 είναι ευοίωνες για το τουριστικό ρεύμα στην Κύπρο, στην ετήσια έκθεση του ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ξενοδόχων επισημαίνει ότι υπάρχει βάσιμη ανησυχία και προβληματισμός κατά πόσο ο τουριστικός τομέας θα επανακτήσει σύντομα την υγιή απόδοσή του. 

Συγκεκριμένα, ο ΠΑΣΥΞΕ επικαλείται τα προκαταρκτικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας το σύνολο των οικονομικών υποχρεώσεων  των τουριστικών επιχειρήσεων μόνο στις εμπορικές τράπεζες της Κύπρου, περιλαμβανομένων των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων, ανέρχεται στο αστρονομικό ποσό των €1,83 δισεκατομμυρίων.

Οι βασικοί παράγοντες που αιτιολογούν την μη ανάκτηση της υγιούς απόδοσης της ξενοδοχειακής βιομηχανίας, σύμφωνα με τον ΠΑΣΥΞΕ αποτελούν τα εξής: 
-    Η Κύπρος συνεχίζει ν’ αντιμετωπίζει έντονο ανταγωνιστικό πρόβλημα με τις τιμές για διακοπές στην Κύπρο να είναι αισθητά ακριβότερες έναντι των αντίστοιχων τιμών για διακοπές σε κύριους ανταγωνιστικούς της προορισμούς. 
-    Το υπαρκτό πρόβλημα της εποχικότητας του τουρισμού, σε σύγκριση με τους κύριους ανταγωνιστικούς προς εμάς προορισμούς.
-    Παρόλο που το κόστος ηλεκτρισμού έχει μειωθεί από τα τέλη 2015, εντούτοις υπάρχει ανάγκη υιοθέτησης ειδικών μειωμένων τελών ηλεκτρισμού, νερού και αποχετεύσεων για τις ξενοδοχειακές μονάδες. Επίσης το κόστος τροφοδοσίας των μονάδων μας είναι το ψηλότερο στην Ευρώπη.
-    Επιβολή φορολογιών και τελών σε αυξημένα επίπεδα σε βάρος της ξενοδοχειακής βιομηχανίας.
-    Το πρόβλημα της παραγωγικότητας στην ξενοδοχειακή βιομηχανία που έχει ακόμα πολύ σημαντικά περιθώρια βελτίωσης, με την πιο ευέλικτη αξιοποίηση του προσωπικού και την υιοθέτηση πιο αποτελεσματικών διαδικασιών στη διεξαγωγή των εργασιών, αξιοποιώντας καλύτερα και τις νέες τεχνολογίες. 

Ανταγωνιστικότητα της Κύπρου
Παρά τις επιδόσεις ρεκόρ που κατέγραψε η Κύπρος το 2016 σε αφίξεις και έσοδα, εντούτοις οι προκλήσεις, παραμένουν αρκούντως σοβαρές. Μία τέτοια πρόκληση αποτελούν οι αρνητικές επιπτώσεις της απόφασης της Βρετανίας για έξοδο από την Ε.Ε. και της συνακόλουθης εξασθένησης της ισοτιμίας της στερλίνας έναντι του ευρώ. 

Επίσης δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι ανταγωνιστικές αγορές της Κύπρου όπως Τουρκία, Αίγυπτος και Τυνησία, παρά τα προβλήματα που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν, προσπαθούν να ανακάμψουν δυναμικά προσφέροντας πολύ χαμηλές και ανταγωνιστικές τιμές στις αγορές της Ευρωζώνης, αλλά και στη Βρετανία Ρωσία, καθώς επίσης και ενισχυμένες επιδοτήσεις στους Διοργανωτές Ταξιδίων.

Με βάση τα πιο πάνω, επισημαίνει ο ΠΑΣΥΞΕ, ο ανταγωνισμός ήταν και συνεχίζει να είναι εντονότερος, με τους Διοργανωτές Ταξιδίων να ασκούν πιέσεις στους ξενοδόχους ώστε να κρατήσουν χαμηλά τις τιμές τους, με αποτέλεσμα και το 2016, οι τιμές των ξενοδοχείων να διατηρηθούν σε μή αμειπτικά επίπεδα. 

Με εξαίρεση την Τουρκία, η Κύπρος είναι από τους φθηνότερους τουριστικούς προορισμούς της Μεσογείου, λόγω του ότι διατηρήθηκε η μέση ξενοδοχειακή τιμή σε χαμηλά επίπεδα, γεγονός που συνέβαλε στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Η διατήρηση των τιμών εμπίπτει μέσα στις προσπάθειες που καταβάλλουν όλοι οι αρμόδιοι για την επιμήκυνση της περιόδου, στοχεύοντας μακροπρόθεσμα σε περαιτέρω ανοδική πορεία.

Προώθηση των μεταρρυθμίσεων
Πάντως, ο πρόεδρος τους ΠΑΣΥΞΕ, Χάρης Λοϊζίδης, θέτει ως προϋπόθεση επιτυχίας των όποιων προσπαθειών για περαιτέρω ανάπτυξη της τουριστικής μας βιομηχανίας τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων που θα καταστήσουν την Κύπρο πιο ανταγωνιστική και το Κράτος λιγότερο γραφειοκρατικό και περισσότερο φιλικό και εξυπηρετικό, προς τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους ξένους επενδυτές.

Ο Σύνδεσμος επισημαίνει επίσης πως θα πρέπει να επισπευτεί η υλοποίηση των έργων για εμπλουτισμό του τουριστικού μας προϊόντος, με τη δημιουργία έργων τόσο βασικής υποδομής, όσο και παρεμφερούς τουριστικής υποδομής ψηλών προδιαγραφών και συγκεκριμένα, η δημιουργία περισσότερων γηπέδων γκόλφ, θεματικών πάρκων, μαρίνων, αθλητικών εγκαταστάσεων, συνεδριακών κέντρων και η ίδρυση καζίνων, η ανάγκη για συντονισμό των διαφόρων υπηρεσιών και Αρχών που εμπλέκονται για την  ολοκλήρωση των έργων  βασικής υποδομής εντός των τεθέντων χρονοδιαγραμμάτων, όπως δρόμοι, πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι, αποχετευτικά, καθώς και η μείωση των διαφόρων φορολογιών και τελών που επιβάλλονται κατά ετεροβαρή και άδικο τρόπο στην ξενοδοχειακή βιομηχανία. 

Πληρότητα και ανταγωνισμός εκ των έσω
Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού, η ακαθάριστη ετήσια πληρότητα στην ξενοδοχειακή βιομηχανία για το 2016 αυξήθηκε σε σχέση με το 2015 φθάνοντας στο 48.7% επί του συνόλου των κλινών ετήσια σε σχέση με 40.9% το 2015.

Στην έκθεση του ο ΠΑΣΥΞΕ αποδίδει τις χαμηλές ετήσιες πληρότητες των ξενοδοχειακών μονάδων, στο έντονο πλέον φαινόμενο όπου πολλοί τουρίστες δεν διαμένουν σε νόμιμα τουριστικά καταλύματα, ενώ υπάρχει και πληθώρα τουριστικών επαύλεων, ως δεύτερης κατοικίας πολλών Ευρωπαίων και αποτελεί μια νέα μορφή τουρισμού που αναπτύσσεται σε όλη την Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Το δυσάρεστο όμως είναι ότι οι επαύλεις αυτές τυγχάνουν εμπορικής εκμετάλλευσης/ενοικίασης από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες σε συμπατριώτες τους, την επικαρπία των οποίων επωφελούνται στη χώρα τους με αποτέλεσμα την απώλεια των συναφών εσόδων/εισροών για την Κυπριακή οικονομία. 

Βάση επίσημων στοιχείων του Κράτους, πέραν του 30% των αφικνούμενων τουριστών, δηλαδή περίπου 1 στους 3 τουρίστες, δεν διαμένει σε αδειούχα τουριστικά καταλύματα.

Εθνική Στρατηγική Τουρισμού 2017-2030
Ο ΠΑΣΥΞΕ ενημερώθηκε για την μελέτη στην οποίαν θα βασιστεί η εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας και την αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό και η οποία θα καλύπτει όλα τα υπουργεία, όλες τις υπηρεσίες και όλους τους φορείς που εμπλέκονται στην τουριστική βιομηχανία του τόπου.    Επί τούτου ο πρόεδρος του Συνδέσμου έθεσε τις απόψεις και εισηγήσεις του ΠΑΣΥΞΕ.

Για την επιτυχή εφαρμογή της Στρατηγικής, τα κλειδιά είναι:
▪    Δημιουργία σύγχρονου πλαισίου διακυβέρνησης-Υφυπουργείο Τουρισμού.
▪    Απλοποίηση νομοθετικού πλαισίου.
▪    Αξιοποίηση σύγχρονων μέσων προώθησης & προβολής 360 degree branding.
▪    Αξιοποίηση της τεχνολογίας για παρακολούθηση της υλοποίησης.
▪    Ενίσχυση συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων φορέων.

Εκσυγχρονισμός 
Αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της εξαγγελθείσας μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού του δημοσίου, όπως επισημαίνει στην έκθεση του ο ΠΑΣΥΞΕ, είναι και η δημιουργία Υφυπουργείου Τουρισμού ή η μετεξέλιξη και αναβάθμιση του ΚΟΤ σε Υφυπουργείο Τουρισμού. 

Το βασικό μοντέλο που προτείνεται για λειτουργία του Υφυπουργείου Τουρισμού υπαγορεύει συγκέντρωση εξουσιών και αρμοδιοτήτων για θέματα ελέγχου, διασφάλισης   ποιότητας   και   αδειοδότησης   τουριστικών καταλυμάτων και χώρων εστίασης. Παράλληλα, η υπό σχεδιασμό Στρατηγική Τουρισμού για την Κύπρο αποτελεί άλλο ένα μεγάλο κομμάτι το οποίο θα χειρίζεται το Υφυπουργείο Τουρισμού.

Ο ΠΑΣΥΞΕ χαιρέτησε και δημόσια την απόφαση της Κυβέρνησης για δημιουργία Υφυπουργείου Τουρισμού ως μια θετική εξέλιξη, αφού μέσω του θα μπορεί να προωθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τον τουρισμό σχεδιάζοντας, προωθώντας, υλοποιώντας και, όπου χρειαστεί, επιβάλλοντας οριζόντιες πολιτικές.  

Μέρος της όλης μεταρρύθμισης και αναδιάρθρωσης αποτελεί και ο νέος τρόπος αδειοδότησης και κατάταξης ξενοδοχείων, θέμα το οποίο κρίθηκε από τον ΠΑΣΥΞΕ ως πολύ σοβαρό.