Bouvier: Πίσω από μεγάλα σκάνδαλα έργων τέχνης

Διεθνές ενδιαφέρον προκαλεί η υπόθεση Bouvier που διαδραματίζεται στις δικαστικές αίθουσες του Μονακό και της Γαλλίας από το 2015, για υποθέσεις απάτης εκμεταλλευόμενος την λατρεία που έχουν επιχειρηματίες ανά το παγκόσμιο για απόκτηση έργων τέχνης.

Μάλιστα το όνομα του Ελβετού πολίτη φιγούραρε στα μεγαλύτερα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι καλοστημένες απάτες του αποτελούν ευρύτερη προειδοποίηση προς όλους όταν πρόκειται για συναλλαγές που σχετίζονται με αγορά έργων τέχνης. Πως στήθηκαν όμως οι απάτες από τον Ελβετό εκατομμυριούχο;

Mastering τη χρήση των freeports
Ο 52άχρονος Yves Bouvier, ιδιοκτήτης του Natural Le Coultre, εταιρείας μεταφοράς και αποθήκευσης αντικειμένων αξίας και ο μεγαλύτερος πελάτης των freeports (ελεύθερες ζώνες εμπορίου και τεράστιοι χώροι αποθήκευσης έργων τέχνης, κοσμημάτων και άλλων θησαυρών αξίας δισεκατομμυρίων στη Γενεύη, το Λουξεμβούργο και τη Σιγκαπούρη), ήταν από τους πρώτους που αντιλήφθηκε τις προοπτικές κερδοφορίας από τη χρήση των freeports στην εμπορία έργων τέχνης, πράγμα το οποίο ανήγαγε και ο ίδιος σε δική του τέχνη. 

Η ενασχόληση του με τα έργα τέχνης άρχισε από τα εφηβικά του χρόνια, δουλεύοντας κατά τη διάρκεια των διακοπών στη Natural Le Coultre που ανήκε στον πατέρα του. Όταν του ζητήθηκε να περιγράψει τον εαυτό του ως παιδί, απάντησε “Ταραχώδης”. “Αν μου πεις ότι είναι αδύνατον, θα σου πω Ο.Κ, θα το κάνω”, σχολίασε σε συνέντευξή του στο περιοδικό New Yorker. Τον έλκυε πάντα οτιδήποτε ήταν εύθραυστο, όμορφο και ακριβό.  

Σιγά-σιγά, άρχισε να εισχωρεί στην αγορά, καθιστώντας τον χρήσιμο σε άτομα που γνώριζε. Ο Bouvier χρηματοδότησε αγορές που οι έμποροι δεν μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν από μόνοι τους. Απέκτησε εμπειρία στο στήσιμο υπεράκτιων εταιρειών βοηθώντας έτσι τις συναλλαγές του. «Ο Bouvier είναι ένας καιροσκόπος», αποφαίνεται σε παλαιότερο άρθρο του το Wall Street Journal. 

Έλλειψη εποπτικού πλαισίου στο εμπόριο έργων τέχνης 
Η εμπορία έργω τέχνης αποφέρει μεγάλους τζίρους καθώς κάποιοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν τεράστια χρηματικά ποσά προκειμένου να αποκτήσουν σπάνια έργα διάσημων δημιουργών. Ωστόσο, μελανό σημείο για το εμπόριο έργων τέχνης αποτελεί η έλλειψη εποπτείας από κάποια ρυθμιστική αρχή καθώς και η μη εφαρμογή ξεκάθαρων κανόνων και διαφανών διαδικασιών. 

Το γεγονός ότι το εν λόγω εμπόριο ελέγχεται από ένα κλειστό σύστημα που δεν εγγυάται ότι εφαρμόζονται αμερόληπτα κριτήρια για την εκτίμηση της αξίας των έργων τέχνης, έχει κάνει πολλούς επενδυτές να αναρωτιούνται κατά πόσο πληρώνουν υπερβολικά ποσά, καθώς και αν θα μπορούν να μεταπωλήσουν τα έργα τέχνης που απέκτησαν με στόχο την εξασφάλιση κέρδους. 

Κάλλιστα, αρκετά από τα σκάνδαλα και τις δικαστικές διαμάχες που είδαν το φως της δημοσιότητας θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί εάν οι παίχτες της αγοράς τέχνης έμεναν στους προκαθορισμένους ρόλους τους και απέφευγαν τη σύγκρουση συμφερόντων.

Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί και η διαμάχη μεταξύ του Ρώσου επιχειρηματία Dmitry Rybolovlev και του Yves Bouvier η οποία έχει οδηγηθεί πλέον στις δικαστικές αίθουσες. 

Ουκ ολίγες απάτες
- Ο Ρώσος επιχειρηματίας Dmitry Rybolovlev κατήγγειλε τον Yves Bouvier για εξαπάτηση σχετικά με την πώληση πινάκων των Modigliani, Picasso και Leonardo Da Vinci καθώς και έργων άλλων καλλιτεχνών. Οι εκπρόσωποι του Rybolovlev εκτιμούν το ύψος των ζημιών στα $1,049,465,009. Η υπόθεση βρίσκεται στα δικαστήρια. 

- To 2013, ο πίνακας «Savior of the World (Salvator Mundi)» του Leonardo Da Vinci πωλήθηκε στον Yves Bouvier από την κοινοπραξία μέσω του οίκου Sotheby’s για $80 εκ. Ο Bouvier πώλησε τον πίνακα στον Rybolovlev έναντι του ποσού των $127.5 εκ. Το έργο τέχνης αγοράστηκε αρχικά από τον Alexander Perish τo 2005 στην τιμή των $10,000, ως προϊόν εργασίας ενός από τους μαθητές του Da Vinci. Οι ειδικοί του οίκου Sotheby’s κατέληξαν στη συνέχεια στο συμπέρασμα ότι ο πίνακας δεν άνηκε σε κάποιον από τους μαθητές αλλά στον ίδιο τον Da Vinci. Η υπόθεση βρίσκεται στα δικαστήρια.
- Δύο πορτραίτα του Pablo Picasso, που απεικονίζουν την Jacqueline Roque, μητέρα της θετής κόρης του Picasso, Catherine Hutin-Blay, καθώς και 70 άλλοι πίνακες του Ισπανού καλλιτέχνη κλάπηκαν από αποθήκη που ενοικίαζε η Hutin-Blay. Αποδείχθηκε αργότερα ότι ο Yves Bouvier πώλησε τα δύο πορτραίτα του Picasso στον Dmitry Rybolovlev. Η υπόθεση βρίσκεται στα δικαστήρια.

Ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος συνεργαζόταν με τον Bouvier  για περισσότερα από δέκα χρόνια και απέκτησε 37 αριστουργήματα χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες του, πληρώνοντας συνολικά πέραν του €1.5 δις. Όπως έγινε αργότερα γνωστό, το ποσό αυτό ήταν σχεδόν διπλάσιο από εκείνο που ζήτησαν οι προηγούμενοι ιδιοκτήτες των έργων τέχνης, με τους οποίους ο Bouvier είχε διαπραγματευτεί.

Ο Bouvier από την πλευρά του ισχυρίζεται ότι ενεργούσε ως έμπορος έργων τέχνης, «που είναι ελεύθερος να καθορίσει το ύψος του κέρδους του». Οι υπηρεσίες του Bouvier όμως εκτείνονταν πέρα από αυτές του συμβούλου.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτή η ιστορία, η οποία θυμίζει χολιγουντιανό σενάριο, έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον διεθνώς και έχει απασχολήσει τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα περισσότερα άρθρα που έχουν δημοσιευθεί μέχρι στιγμής δεν είναι καθόλου κολακευτικά για τον Bouvier, βγάζοντας στην επιφάνεια δύο σημαντικά θέματα: κατάπληξη από το τεράστιο μέγεθος της απάτης και ανησυχία για την αγορά και άλλους συλλέκτες που πιθανόν να έπεσαν θύματα παρόμοιας απάτης. 

«Πάγωμα» περιουσιακών στοιχείων και σύλληψη
Ο Dmitry Rybolovlev βρίσκεται σε έναν δικαστικό αγώνα εναντίον του Ελβετού εμπόρου τέχνης. Τον Φεβρουάριο του 2015, σε συνάντηση που είχε πραγματοποιηθεί στο διαμέρισμά του Rybolovlev στο Μονακό, και σε συνεννόηση με την αστυνομία του Μονακό, ο Yves Bouvier συνελήφθη και οδηγήθηκε στον κεντρικό αστυνομικό σταθμό. Εκεί έμαθε ότι ήταν υπό διερεύνηση για απάτη και ξέπλυμα χρήματος. Οι δικηγόροι του Rybolovlev υποστήριξαν ότι ο πελάτης τους έπεσε θύμα κλοπής του ποσού των $1,049,465,009. Ο Bouvier αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση 10 εκ. ευρώ.

Αργότερα, δικαστήρια στη Σιγκαπούρη και στο Χονγκ Κονγκ είχαν διατάξει το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων του Ελβετού επιχειρηματία. Η απόφαση απαγορεύει στον Yves Bouvier την εκχώρηση προσωπικών περιουσιακών του στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων και μετοχών που κατέχει σε εταιρείες, μέχρι $500 εκατομμυρίων.