H κοινωνία των κόκκινων χρεών
09:08 - 07 Δεκεμβρίου 2017
Η κοινωνία των κόκκινων χρεών είναι ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κυπριακή Οικονομία τα τελευταία χρόνια και ιδιαιτέρα αυτό της Διαχείρισης των μη Εξυπηρετούμενων Δανείων.
Σήμερα το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι σε υψηλό επίπεδο παρόλο που εμφανίζονται δείγματα βελτίωσης το τελευταίο διάστημα. Μεγάλο ποσοστό των δάνειων αυτών, σε καθυστέρηση είναι καταγγελμένα, ενώ τα υπόλοιπα κατανέμονται είτε σε καθυστερούμενα, είτε σε αβέβαιης είσπραξης (unlikely to pay). Σημειώνεται, επίσης, ότι, μεγάλος αριθμός από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αφορούν δάνεια που τελούν σε καθεστώς νομικής προστασίας όπως τα στεγαστικά.
Η εικόνα που εμφανίζουν τα δάνεια των επιχειρήσεων μικρού και μεσαίου μεγέθους και ελεύθερων επαγγελματιών είναι άσχημη. Στη σημερινή Κύπρο, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εκτός του ότι δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους, υπάρχει και κίνδυνος εκκαθάρισης τους. Τα δε νοικοκυριά, όσα πλέον μπορούν, προσπαθούν να διατηρήσουν, με κάθε τρόπο, την κατοικία τους.
Από την άλλη, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή από τις τράπεζες επιχειρησιακών στόχων, οι οποίοι συνοδεύονται από βασικούς δείκτες απόδοσης, για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί μία από τις βασικές τους στρατηγικές εργασίες.
Η αποτελεσματική διαχείριση του υψηλού αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελεί, αναμφισβήτητα, τη σημαντικότερη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Εννοείται ότι οι Τράπεζες θα προσπαθήσουν να επιτύχουν μια σειρά από φιλόδοξους επιχειρησιακούς στόχους για την είσπραξη των μη εξυπηρετούμενων δάνειων και σε καμία περίπτωση δεν έχουν ευθύνη για την οικονομική και κοινωνική πολιτική του Κράτους και το όφελος του συνόλου.
Το υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων αφενός μειώνει τους διαθέσιμους πόρους των τραπεζών για νέες χρηματοδοτήσεις και αφετέρου αυξάνει το περιθώριο επιτοκίου που πρέπει να χρεώνουν οι τράπεζες, ώστε να αντισταθμίζεται ο αυξημένος πιστωτικός κίνδυνος που αναλαμβάνουν. Αμφότεροι οι παράγοντες αυτοί, επηρεάζουν αρνητικά, τόσο την προσφορά όσο και την ζήτηση νέων δανείων και ουσιαστικά, ακυρώνουν, το διαμεσολαβητικό ρόλο των τραπεζών μεταξύ αποταμίευσης και επένδυσης, επιβραδύνοντας την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας
Ως εκ του πιο πάνω, σε μια τόσο μικρή κοινωνία, όπως είναι η Κυπριακή, απαιτείται χάραξη και εφαρμογή Εθνικής Στρατηγικής για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων με τρόπο ρεαλιστικό, φιλόδοξο και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Απαιτείται να γίνει ένας σχεδιασμός αντιμετώπισης αυτού του κοινωνικό-οικονομικού, πλέον, προβλήματος, εφόσον, οι μέχρι σήμερα ενέργειες για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων δεν έχουν αποφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα στην κοινωνία, ασχέτως, των δεικτών της οικονομίας
Θα ήταν, ευχής έργο, να επιτευχθεί, με τη κοινή προσπάθεια όλων των εμπλεκομένων (τράπεζες, δανειολήπτες, κεντρική τράπεζα, πολιτεία, παραγωγικοί φορείς, κοινωνία πολιτών κ.ά.), ώστε να υπάρξει εγγύηση για την επιτυχή ολοκλήρωση της προσπάθειας αυτής, δίνοντας σημασία τόσο στις ευάλωτες οικονομικά τάξεις όσο και στους στόχους των τραπεζών.
Η δημιουργία ενός ενδιάμεσου φορέα, για τα δάνεια που δοθήκαν μέχρι το 2013, που να έχει το ρόλο της Εταιρείας Διαχείρισης Εξυπηρετούμενων Δανείων (υπό προϋποθέσεις) και πάντοτε με τη προοπτική είσπραξης, μπορεί να δημιουργήσει μια ασπίδα προστασίας για τους πιστούχους (νοικοκυριών και επιχειρήσεων). Σκοπός, να δημιουργηθούν σχέδια αποπληρωμής, που σήμερα δεν προφέρουν οι Τράπεζες και να δίνουν περιθώρια εναλλακτικών και εξωδικαστικών λύσεων.
Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ενταχθούν επιμελώς επιπρόσθετα διορθωτικά μέτρα στις διαδικασίες που ακολουθούνται από τις Τράπεζες, θα πρέπει να γίνει Ενίσχυση του Εποπτικού και Ρυθμιστικού πλαισίου και Άρση θεσμικών και διοικητικών εμποδίων και να γίνεται η απαιτούμενη εποπτεία, ότι υιοθετούνται ορθές και όχι καταχρηστικές διαδικασίες. Περαιτέρω, να δίδεται η δυνατότητα, σε όλους τους εμπλεκόμενους να υπερασπίσουν τα δικαιώματα τους και να μπορούν να ελέγξουν διορίζοντας ανεξάρτητο επαγγελματία, ανα πάσα στιγμή, τις διαδικασίες και τους εμπλεκόμενους, καθώς και τις τελικές εγκρίσεις και αποφάσεις.
Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ενταχθούν επιμελώς επιπρόσθετα διορθωτικά μέτρα στις διαδικασίες που ακολουθούνται από τις Τράπεζες, θα πρέπει να γίνει Ενίσχυση του Εποπτικού και Ρυθμιστικού πλαισίου και Άρση θεσμικών και διοικητικών εμποδίων και να γίνεται η απαιτούμενη εποπτεία, ότι υιοθετούνται ορθές και όχι καταχρηστικές διαδικασίες. Περαιτέρω, να δίδεται η δυνατότητα, σε όλους τους εμπλεκόμενους να υπερασπίσουν τα δικαιώματα τους και να μπορούν να ελέγξουν διορίζοντας ανεξάρτητο επαγγελματία, ανα πάσα στιγμή, τις διαδικασίες και τους εμπλεκόμενους, καθώς και τις τελικές εγκρίσεις και αποφάσεις.
Ενας τέτοιος σχεδιασμός, μπορεί να αποβεί επωφελής για όλους ενισχύοντας επιπλέον την κοινωνική συνοχή. Οι αναγκαίες αναδιαρθρώσεις, πρέπει να βρίσκονται σε αρμονία με την ολοκληρωμένη αναπτυξιακή στρατηγική για την εδραίωση ενός νέου υποδείγματος βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης κάτι που δεν υπάρχει σήμερα.
Υπό το πρίσμα αυτό, εκτιμώ, ότι, ως κοινωνία πρέπει να βλέπουμε την αναδιάρθρωση των δανείων, ως ευκαιρία για «ανασύνταξη υγειών δυνάμεων» και εφαλτήριο προόδου. Η συνολική διευθέτηση των οφειλών με δίκαιο, αποτελεσματικό και κοινωνικά ευαίσθητο τρόπο μπορεί να αποβεί επωφελής για όλους τους εμπλεκομένους ενισχύοντας επιπλέον την κοινωνική συνοχή
Το σίγουρο είναι ότι η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα συμβάλει στην απελευθέρωση πόρων για τη χρηματοδότηση της υγειούς επιχειρηματικότητας και τη στροφή της οικονομίας και θα προσφέρει ξεκάθαρες προοπτικές σταθερότητας και ανάκαμψης της Κυπριακής Οικονομίας.
Της Μαρίας Βασιλείου
Νομικός/ Σύμβουλος Αφερεγγυότητας
Consulting Zone LTD
Νομικός/ Σύμβουλος Αφερεγγυότητας
Consulting Zone LTD