Μαρκουλλή: Οικονομικά κίνητρα στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις

Η οικονομία ήταν το υπόβαθρο του κινήτρου ομαλοποίησης των σχέσεων Τουρκίας-Ρωσίας, εκτιμά στο ΚΥΠΕ η πρώην Υπουργός Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή, επισημαίνοντας ότι «βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή» και ότι η Ρωσία είναι προσεκτική παρακολουθώντας την Τουρκία.

Η κ. Μαρκουλλή αναφέρθηκε στη συμφωνία στην Αγία Πετρούπολη για τον τουρκικό αγωγό (Turkish stream) που όμως - όπως είπε - δεν καλύπτει τους αρχικούς σχεδιασμούς των δύο χωρών για 4-5 διακλαδώσεις τόσο για την κάλυψη των εσωτερικών αναγκών της Τουρκίας σε φυσικό αέριο, όσο και τη μεταφορά του αερίου στην Ευρώπη, μέσω Ελλάδας, που επεδίωκε η Ρωσία, η οποία θέλει να παρακάμψει την Ουκρανία. Οι Πρόεδροι της Ρωσίας και της Τουρκίας, πρόσθεσε, αποφάσισαν την επανέναρξη των εργασιών για την κατασκευή ενός μόνο αγωγού που θα μεταφέρει το ρωσικό αέριο στην τουρκική αγορά, πράγμα που ικανοποιεί περισσότερο την Τουρκία.

Κληθείσα από το ΚΥΠΕ να σχολιάσει το αποτέλεσμα της συνάντησης Πούτιν-Ερντογάν την περασμένη Τρίτη, η πρώην ΥΠΕΞ ανέφερε ότι το κίνητρο και των δύο χωρών, Τουρκίας και Ρωσίας, για την ομαλοποίηση των σχέσεών τους ήταν κυρίως οικονομικοί λόγοι και ιδιαίτερα από πλευράς Άγκυρας που, λόγω των ρωσικών κυρώσεων και μέτρων, είχε απολέσει ένα πολύ μεγάλο μέρος των εσόδων της.

Για την Ερατώ Μαρκουλλή, η συμφωνία για την επιτάχυνση των διεργασιών για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού στο Ακιουγιού της Τουρκίας, “ήταν και παραμένει δυσάρεστη εξέλιξη για εμάς, για όλους τους γνωστούς λόγους, περιβαλλοντικούς και άλλους. Μιλάμε για έναν πυρηνικό σταθμό μερικά χιλιόμετρα από τις ακτές μας, σε μια σεισμογενή περιοχή και μια χώρα με πολιτικές και άλλες αστάθειες, έξαρση της τρομοκρατίας και άλλα προβλήματα”.

Συμφωνήθηκε επίσης, σημείωσε, η σταδιακή εξάλειψη των κυρώσεων με πρώτο την άρση των περιορισμών στον τουρισμό και την εισαγωγή προϊόντων που ικανοποιούν περισσότερο την Τουρκία. “Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή. Από τις δηλώσεις και δημόσιες ανακοινώσεις που βλέπουμε, θα έλεγα ότι ο ενθουσιασμός είναι πολύ μεγαλύτερος στην Τουρκία παρά στη Ρωσία. Πιστεύω ότι η Ρωσία παρακολουθεί και θα συνεχίσει να παρακολουθεί πολύ προσεκτικά τις εξελίξεις σε αυτή τη σχέση, γνωρίζοντας ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί αυτή την αναθέρμανση και για τακτικιστικές ενέργειες”. Όπως είπε, οι σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ και Τουρκίας-ΕΕ έχουν επηρεαστεί δυσμενώς μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Γνωρίζει, ανέφερε, η Ρωσία ότι η προσέγγιση της Τουρκίας μπορεί να είναι και τακτικιστική για να πετύχει κάποια ανταλλάγματα κυρίως από την ΕΕ.

Εκ διαμέτρου αντίθετες οι απόψεις Ρωσίας-Τουρκίας στο Συριακό
Ερωτηθείσα για τις διαφωνίες που φαίνεται ότι παραμένουν μεταξύ των δύο χωρών όσον αφορά την κρίση στη Συρία, η κ. Μαρκουλλή είπε ότι ο Τούρκος Πρόεδρος φέρεται να επιδιώκει συνεργασία στο Συριακό με τη Ρωσία και το Ιράν, κι αυτό ανησυχεί σε μεγάλο βαθμό τις ΗΠΑ και το Ισραήλ που παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις και ιδιαίτερα την εμπλοκή του Ιράν. Πέραν από την εκεχειρία στη Συρία και την ανθρωπιστική βοήθεια στους πληγέντες, η Ερατώ Μαρκουλλή εκτίμησε ότι στην πολιτική λύση του Συριακού, Ρωσία και Τουρκία έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις. “Εκτός και αν η Τουρκία κάνει κάποιες υποχωρήσεις όσον αφορά το αίτημα για την άμεση αποχώρηση του Προέδρου Άσαντ από την ηγεσία της Συρίας, που προσωπικά θεωρώ αμφίβολο”.

Ανησυχία για αλλαγή στη στάση της Τουρκίας για την ενέργεια
Στην ερώτηση εάν η προσέγγιση των δύο χωρών θα επηρεάσει τη στάση της Ρωσίας στο Κυπριακό, η πρώην ΥΠΕΞ επεσήμανε ότι και στο παρελθόν υπήρξαν “ενισχυμένες σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας”, αλλά δεν είδαμε αλλαγή, όχι μόνο γιατί η Ρωσία έχει θέση αρχής στο Κυπριακό, αλλά γιατί αυτή η στάση εξυπηρετεί και τα δικά της συμφέροντα, ιδιαίτερα τα πολιτικά. “Κι αυτή τη φορά δεν θα επηρεαστούν οι σχέσεις μας με τη Ρωσία. Η Ρωσική Ομοσπονδία θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη λύση του Κυπριακού, όπως προβλέπεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ”.

Εξέφρασε ωστόσο ανησυχία γιατί, ενώ κάποιοι εκτιμούσαν πως η ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ, ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, ήταν κίνητρο για την Άγκυρα να επιλύσει το Κυπριακό για να εκμεταλλευτεί τα αποθέματα των υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο, με την κατασκευή του τουρκικού αγωγού και τη μεταφορά του ρωσικού φυσικού αερίου, το κίνητρο αυτό μπορεί να χαθεί και η προσήλωση στην ανατολική Μεσόγειο να έρθει σε δεύτερη μοίρα. Τα αποθέματα του ρωσικού φυσικού αερίου, είπε, είναι μεγαλύτερα και τα οφέλη για την Τουρκία μεγαλύτερα, καθώς και η ίδια έχει τεράστιες ενεργειακές ανάγκες.

Ανησυχεί για επιδείνωση ελληνοτουρκικών σχέσεων
Ανησυχία εξέφρασε η Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή και για την ανταλλαγή ανακοινώσεων για το θέμα των εγγυήσεων μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, με την πρώην ΥΠΕΞ να εκτιμά ότι “μπορεί να είναι η απαρχή μιας επιδείνωσης των σχέσεων (Ελλάδας-Τουρκίας) με αφορμή το Κυπριακό, κάτι που δεν βοηθά, καθώς βρισκόμαστε σε αυτό το στάδιο στις διαπραγματεύσεις, όπου η εμπλοκή της Τουρκίας και η ενεργός και θετική συμβολή της είναι απαραίτητη για να προχωρήσουμε στις διαπραγματεύσεις”.

Θεωρεί επίσης ότι η Τουρκία φέρεται “να προετοιμάζει το έδαφος για μια πάρα πολύ σκληρή στάση που θα τηρήσει στο τέλος των διαπραγματεύσεων, εμπλέκοντας και το θέμα των εγγυήσεων, των υδρογονανθράκων και όλα τα άλλα θέματα που θα φέρει στο τραπέζι. Αυτή ήταν η δική μου εκτίμηση εδώ και αρκετό καιρό”.

Η κ. Μαρκουλλή, απαντώντας σε ερώτηση αν η Τουρκία αλλάζει την εξωτερική της πολιτική ή κάνει διορθωτικές κινήσεις με πολλούς παίκτες και ό,τι βγει, είπε ότι η Άγκυρα αντιλαμβάνεται ότι η εξωτερική πολιτική της τα τελευταία χρόνια την έφεραν σε σχεδόν ολοκληρωτική απομόνωση με τους γείτονές της και έπληξε τα οικονομικά συμφέροντά της. “Πιστεύω ότι κάνει διορθωτικές κινήσεις και όχι ότι θα αλλάξει άρδην την εξωτερική πολιτική με όλους τους γείτονές της. Με κάποιους γείτονες με τους οποίους έχει και συμφέροντα, θα κάνει τον συμβιβασμό”.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ