Καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων μέχρι και 5 χρόνια

Αρνητικά λειτούργησε στην προσπάθεια για ταχεία απονομή της δικαιοσύνης, η τροποποίηση από τη Βουλή το 2008 του περί Δικαστηρίων Νόμου που επέτρεψε το δικαίωμα έφεσης σε αποφάσεις πολιτικής δικαιοδοσίας, τελικές ή ενδιάμεσες, χωρίς καμιά εξαίρεση ή περιορισμό, δήλωσε σήμερα ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης, σε χαιρετισμό του σε εκδήλωση του Ανωτάτου Δικαστηρίου με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Ημέρας Δικαιοσύνης με θέμα «Το δικαίωμα έφεσης».

Στην ίδια εκδήλωση και σε δικό του χαιρετισμό, ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Μύρων Νικολάτος, είπε ότι στην Κύπρο η ολοένα και πιο ραγδαία αύξηση του αριθμού των εφέσεων και οι περιορισμένες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των δικαστηρίων, οδηγούν στη σταδιακή αύξηση του χρόνου εκδίκασης των εφέσεων που σήμερα είναι περίπου πέντε χρόνια για αστικές υποθέσεις και περίπου ένα με δύο χρόνια για ποινικές υποθέσεις.

Συνεχίζοντας ο Υπουργός Δικαιοσύνης σημείωσε ότι “το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), μέσα από τις αποφάσεις του, αναφέρει ότι το δικαίωμα πρόσβασης στο Δικαστήριο δεν είναι απόλυτο, αλλά μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς που λογικά μπορεί να συνυπάρχουν ή να επιδιώκουν νόμιμο σκοπό ή να εξυπηρετούν την αναλογικότητα”.

Είπε ότι “στην Κύπρο αναπτύχθηκε ευρεία νομολογία σε σχέση με το δικαίωμα της καταχώρησης έφεσης επί ενδιάμεσων αποφάσεων, με σταθμό την απόφαση Χαρούς το 2003 (Λουκία Χρίστου Χαρούς vs Βασιλικής Χρίστου Χαρούς, συζύγου Ηλία Καγιά, Πολιτική Έφεση Αρ. 11272, 4 Νοεμβρίου 2003)”.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε πως “η Βουλή των Αντιπροσώπων θεωρώντας ότι με την απόφαση Χαρούς είχε περιοριστεί σημαντικά το δικαίωμα έφεσης επί ενδιάμεσων αποφάσεων, κάλεσε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για συζήτηση του θέματος σε μια προσπάθεια να βρεθεί η χρυσή τομή των δύο διαφορετικών προσεγγίσεων”.

Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η αδυναμία εξεύρεσης χρυσής τομής αναφορικά με το δικαίωμα της καταχώρησης έφεσης επί ενδιάμεσων αποφάσεων, οδήγησε τη Βουλή το 2008 στην τροποποίηση του περί Δικαστηρίων Νόμου γεγονός που τελικά διαφάνηκε ότι λειτούργησε αρνητικά στην προσπάθεια για ταχεία απονομή της δικαιοσύνης.

Εξάλλου, σύμφωνα με τον Υπουργό Δικαιοσύνης, εκκρεμεί ακόμη στη Βουλή των Αντιπροσώπων το νομοσχέδιο που κατατέθηκε από την Κυβέρνηση έχοντας κατά νου την απόφαση Χαρούς το οποίο προνοεί την τροποποίηση του εδαφίου (1) του άρθρου 25 του περί Δικαστηρίων Νόμου, ώστε να οριοθετηθεί το δικαίωμα έφεσης σε ενδιάμεσες αποφάσεις των Δικαστηρίων.

Εξήγησε ότι “στο νομοσχέδιο καθορίζονται ρητά οι περιπτώσεις κατά τις οποίες επιτρέπεται το δικαίωμα έφεσης σε ενδιάμεσες αποφάσεις των δικαστηρίων, που ασκούν πολιτική δικαιοδοσία”.

Ανέφερε πως “είναι οι περιπτώσεις όπου οι ενδιάμεσες αποφάσεις είναι απόλυτα καθοριστικές ως προς το αποτέλεσμα τους για τα δικαιώματα των διαδίκων ενώ ταυτόχρονα, το νομοσχέδιο ορίζει ρητά ότι σε κάθε περίπτωση, ο διάδικος δεν αποστερείται του δικαιώματος να εγείρει στο στάδιο της έφεσης εναντίον της τελικής απόφασης, ζητήματα που αφορούν οποιαδήποτε ενδιάμεση απόφαση”.

Περαιτέρω, ο Υπουργός Δικαιοσύνης είπε ότι “η τροποποίηση του εδαφίου (1) του άρθρου 25 του περί Δικαστηρίων Νόμου εντάσσεται στα πλαίσια της αναθεώρησης διαδικασιών και αχρείαστων σταδίων της διαδικασίας, για σκοπούς επίσπευσης της εκδίκασης των υποθέσεων, προσπάθεια που πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Υπουργείου Δικαιοσύνης , του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου”.

Πρόσθεσε ότι “με τη συγκεκριμένη ρύθμιση - εισήγηση συμφώνησαν τόσο το Ανώτατο Δικαστήριο και το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως όσο και ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος”.

Οπως είπε ο κ. Νικολάου “δικαίωμα έφεσης κατά των δικαστικών αποφάσεων αποτελεί πτυχή του θεμελιώδους δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 30 του Συντάγματος μας, στο άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στο άρθρο 14, παράγραφος (1) του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα”.

Εξήγησε ότι “ο μη επιτυχών διάδικος μπορεί, εάν το επιθυμεί, να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο, χρησιμοποιώντας το ένδικο μέσο της εφέσεως και στα πλαίσια αυτής της αίτησης, έχει μάλιστα τη δυνατότητα να αιτηθεί αναστολή της εκτέλεσης της απόφασης ή μέρους αυτής, έως την εκδίκαση της έφεσης”.

Σύμφωνα με τον Υπουργό Δικαιοσύνης, “η αναστολή εκτέλεσης μέχρι την εκδίκαση της έφεσης, είναι ένα έκτακτο και μη σύνηθες αποτέλεσμα στο κυπριακό δίκαιο, αφού ο βασικός κανόνας είναι ότι ο επιτυχών διάδικος πρέπει να αφεθεί να απολαύσει τον καρπό της νίκης του”.

Στον χαιρετισμό του ο Ιωνάς Νικολάου αναφέρθηκε και στο γεγονός ότι “όπως σε πολλά άλλα νομικά ζητήματα τίθεται και εδώ το σχήμα των δύο αγαθών που η προστασία και η εξυπηρέτηση τους αλληλοσυγκρούονται”.

Οπως είπε, “από τη μια, είναι το θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και κατ’ επέκταση του δικαιώματος καταχώρησης έφεσης και από την άλλη, το επίσης συνταγματικό δικαίωμα της απονομής της δικαιοσύνης εντός εύλογου χρόνου, με την αποτροπή αχρείαστων καθυστερήσεων”.

“Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναπτύσσονται διάφορες προβληματικές, που αναζητούν την οριοθέτηση μιας νομικά και ηθικά αποδεκτής ισορροπίας μεταξύ των δύο αγαθών”, είπε, τέλος ο Υπουργός Δικαιοσύνης

Στο χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του Ανωτάτου σημείωσε ότι “η υπερβολική καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης συνιστά σημαντικό κίνδυνο πρόκλησης αδικίας και καταστρατήγησης των αρχών του κράτους δικαίου”.

Οπως είπε ο κ. Νικολάτος, “η σημασία της απονομής της δικαιοσύνης χωρίς καθυστερήσεις έχει τονιστεί επανειλημμένα και έχει απασχολήσει πρόσφατα τους Προέδρους των Ανωτάτων Δικαστηρίων των κρατών μελών της ΕΕ κατά τη διάρκεια της διάσκεψης του Δουβλίνου τον περασμένο Νοέμβιο”.

Αμεση λοιπόν, συνέχισε, “είναι η ανάγκη για λήψη μέτρων για σταδιακή μείωση του αριθμού των εφέσεων που καταχωρούνται και ήδη έχουν δρομολογηθεί μέτρα για περιορισμό του δικαιώματος σε ενδιάμεσες αποφάσεις μη καθοριστικές του αποτελέσματος”.

Οπως είπε ο Πρόεδρος του Ανωτάτου, στόχος είναι ην ταχεία απονομή της δικαιοσύνης αλλά παράλληλα βασικός άξονας είναι και θα παραμείνει η ορθή απονομή της και η εξασφάλιση αποτελεσματικής και ποιοτικής δικαιοσύνης και δίκαιης δίκης για όλους.

Ανέφερε πως είναι ευρέως αποδεκτό ότι το απεριόριστο δικαίωμα έφεσης έχει προεκτάσεις στην ταχύτητα της απονομής δικαιοσύνης και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με καθυστερήσεις που παρατηρούνται σε αυτή.

Καταλήγοντας και αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Ημέρα Δικαιοσύνης είπε ότι “καθιερώθηκε για να υπογραμμίσει και να υπενθυμίσει τη δέσμευση της ΕΕ στη δημιουργία ενός ενιαίου χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης με γνώμονα τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου”.

Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών, Γεώργιος Γεωργίου, σε δικό του χαιρετισμό, δήλωσε ότι η Βουλή και ειδικά η Επιτροπή Νομικών βρίσκονται πάντοτε μαζί με τη δικαστική εξουσία στην προσπάθειά της για αναβάθμιση της δικαιοσύνης στη Δημοκρατία καθώς και για την επιμόρφωση και ενημέρωση των ενδιαφερομένων σε θέματα απονομής της δικαιοσύνης.

Ο κ. Γεωργίου είπε ότι το δικαίωμα έφεσης αποτελεί μέρος του ευρύτερου δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη το οποίο έχει αναγνωριστεί ως αναφέρετο δικαίωμα των πολιτών από την ευρωπαϊκή σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου από το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και από το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Πρόσθεσε ότι ως εκ τούτου η δυνατότητα περιορισμού του δικαιώματος έφεσης συνδέεται άμεσα με τη δυνατότητα περιορισμού του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη κάτι όμως που δεν σημαίνει κατ` ανάγκη ότι το δικαίωμα έφεσης είναι απεριόριστο”.

Ο κ. Γεωργίου είπε ότι “μπορεί να αναπτυχθεί σημαντική επιχειρηματολογία τόσο για την αναγκαιότητα επιβολής ορισμένων περιορισμών στο δικαίωμα έφεσης όσο και για τη σημασία απεριόριστης πρόσβασης στο δικαίωμα αυτό με επιχειρήματα υπέρ και εναντίον τέτοιων περιορισμών”.

Καταλήγοντας, είπε ότι στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής εκκρεμεί και είναι υπό συζήτηση σχετικό Νομοσχέδιο, όπως προανέφερε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, αναφορικά με το δικαίωμα έφεσης σε ενδιάμεσες αποφάσεις.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ