Το αίνιγμα της μεταρρύθμισης

Σύμφωνα με την Έκθεση Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum για το 2016-2017 η Κύπρος έπεσε στη θέση 83 από τη θέση 65 τον προηγούμενο χρόνο. Ειδικότερα στον πυλώνα της καινοτομίας η Κύπρος κατέρρευσε στη θέση 85 από τη θέση 44 που κατείχε πέρσι. Σε ελεύθερη πτώση και ο κρίσιμος δείκτης «ικανότητα για καινοτομία» (capacity for innovation) αφού χώρα μας έπεσε στη θέση 119 από τη θέση 90 τον προηγούμενο χρόνο. Γιατί μετά από τρεισήμισι χρόνια μεταρρυθμίσεων, η εθνική ανταγωνιστικότητα αντί να βελτιώνεται χειροτερεύει; 

Επίσης, η έκθεση αξιολόγησης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για την Αειφόρο Διακυβέρνηση 2016, καταδεικνύει ότι οι επιδόσεις της Κύπρου είναι πολύ χαμηλές σε πολλούς δείκτες-κλειδιά: απόδοση των πολιτικών, λογοδοσία της εκτελεστικής εξουσίας (executive accountability), ικανότητες της εκτελεστικής εξουσίας (executive capacity), μελλοντική βιωσιμότητα των οικονομικών πολιτικών κ.ά. Στον πυλώνα «αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή των πολιτικών» η Κύπρος κατατάσσεται –ανάμεσα σε 41 χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ– στις τελευταίες θέσεις μαζί με την Τουρκία, το Μεξικό και την Ελλάδα. 

Τα πιο πάνω αποτελέσματα έρχονται να επιβεβαιώσουν σειρά άλλων διεθνών και ευρωπαϊκών ερευνών που καλύπτουν εκατοντάδες δείκτες μεταρρύθμισης και κριτήρια ανάπτυξης:        

1. Δείκτης Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας 2016.
2. Πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ για την Καινοτομία 2016.
3. Παγκόσμιος Δείκτης Καινοτομίας 2016.
4. Έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας Doing Business Report 2016.
5. Παγκόσμιος Πίνακας «Δείκτης Αντίληψης της Διαφθοράς 2015».
6. Δείκτης Εισοδηματικής Ανισότητας Gini.    

Οι πιο πάνω έρευνες δεικνύουν ότι οι χαμηλές καινοτομικές επιδόσεις της Κύπρου έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε πολλές σημαντικές παραμέτρους για την ανάπτυξη: ποιότητα επαγγελματικού μάνατζμεντ,  αποτελεσματικότητα διοικητικών συμβουλίων, διαφάνεια, αξιοκρατία, προσέλκυση ταλέντων, «επιχειρείν», αποδοτικότητα, καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, στρατηγικός σχεδιασμός κ.ά.

Μελέτες της ΕΕ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΟΟΣΑ καταδεικνύουν ότι η καινοτομία είναι το κλειδί για τη μεταρρύθμιση και την ανάπτυξη. Η Κύπρος χρειάζεται ένα σύγχρονο εθνικό σύστημα καινοτομίας το οποίο να συνδέει όλους τους εταίρους και όλες τις μορφές καινοτομίας.

Χρειάζονται:
1. Διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις βάθους οι οποίες να κινούνται και προς τις δύο κατευθύνσεις: αύξηση της  αποδοτικότητας και μείωση του κόστους. Βασικός στόχος πρέπει να είναι η επίτευξη αποτελεσμάτων και όχι μόνο το ύψος των δαπανών και το ποσοστό υλοποίησης του αναπτυξιακού προϋπολογισμού. Η εστίαση πρέπει να είναι στον αντίκτυπο των πολιτικών και στην αποτελεσματικότητα των δράσεων. 

2. Νέα προγράμματα που: α)Δημιουργούν κοινή αξία και επιτυγχάνουν την ισορροπία μεταξύ των τριών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης –περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική και β)διαχέουν τα οφέλη της ανάπτυξης σε όλους τους πολίτες και μειώνουν την οικονομική ανισότητα. Η Ελλάδα και η Κύπρος κατέγραψαν την υψηλότερη αύξηση στο ποσοστό κινδύνου φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, μεταξύ 2008 και 2015, σύμφωνα με την Eurostat, τη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

3. Καινοτόμες ικανότητες και δράσεις που: α)Γεφυρώνουν το χάσμα μεταξύ της στρατηγικής και της εκτέλεσης και β)συνδέουν τα πανεπιστήμια με τις επιχειρήσεις και την ιδέα με την αγορά.

Μετά από πολύχρονη έρευνα, έχω αναπτύξει ένα νέο εργαλείο στρατηγικής το οποίο ενισχύει την ικανότητα για καινοτομία των οργανισμών (δημόσιων υπηρεσιών, αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, επιχειρήσεων, πανεπιστήμιων). Το νέο Σύστημα της Μετα-καινοτομίας βοηθά τους οργανισμούς να παράγουν καινοτομίες (νέα προϊόντα και υπηρεσίες, νέες λύσεις σε κοινωνικά προβλήματα κ.ά.) πιο γρήγορα, πιο φθηνά και πιο έξυπνα.