Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα από τη μη εναρμόνιση στα καπνικά

Άγνωστο παραμένει το πότε θα οδηγηθεί ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής το νομοσχέδιο για ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Κύπρου της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 40/2014/ΕΕ, που αφορά την κατασκευή, παρουσίαση και πώληση καπνικών προϊόντων. Η εν λόγω οδηγία θα έπρεπε να έχει ήδη ενσωματωθεί από τις 20 Μαΐου 2016, ενώ σχετική προειδοποιητική επιστολή προς το Υπουργείο Υγείας απέστειλε η Κομισιόν, η οποία δεν αποκλείεται, μάλιστα, να αρχίσει τις διαδικασίες επιβολής κυρώσεων κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

Ανησυχία εκφράζουν, πάντως, οι εταιρείες καπνικών προϊόντων στην Κύπρο για την καθυστέρηση που παρατηρείται από την μη ψήφιση των σχετικών κανονισμών, κάνοντας μάλιστα λόγο για τη δημιουργία συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι διαφωνίες που επικρατούν για τις αντικαπνιστικές διατάξεις του νομοσχεδίου, προκαλούν περαιτέρω καθυστέρηση στη ψήφιση του. Ασαφές παραμένει κατά πόσον  θα μπορούσαν να διαχωριστούν οι σχετικές διατάξεις που αφορούν την Ευρωπαϊκή Οδηγία και να οδηγηθούν προς ψήφιση. 

Τι προβλέπει η Ευρωπαϊκή Οδηγία
Η Ευρωπαϊκή Οδηγία στοχεύει στην αντιμετώπιση του καπνίσματος, στην αποθάρρυνση καπνιστών να συνεχίσουν το κάπνισμα και στην αποτροπή δημιουργίας νέων καπνιστών. Συγκεκριμένα, η Οδηγία για προϊόντα καπνού έχει τις εξής κύριες πρόνοιες:
1.    65% της μπροστινής και πίσω πλευράς των πακέτων τσιγάρων και των πακέτων καπνού θα καλύπτεται με νέες προειδοποιήσεις υγείας, σε εικόνα και κείμενο.
2.    50% των πλαϊνών πλευρών των πακέτων και των εσωτερικών όψεων των συσκευασιών καπνού θα καλύπτεται με νέες προειδοποιήσεις υγείας, σε κείμενο.
3.    20 Τσιγάρα θα είναι ο ελάχιστος αριθμός ανά πακέτο τσιγάρων. Άρα συσκευασίες κάτω των 20 τσιγάρων που κυκλοφορούν σήμερα θα τερματιστεί η διάθεση τους.
4.    30 Γραμμάρια θα είναι η ελάχιστη επιτρεπτή ποσότητα ανά συσκευασία καπνού για στριφτά τσιγάρα. Άρα συσκευασίες κάτω των 30 γραμμαρίων που κυκλοφορούν σήμερα θα τερματιστεί η διάθεσή τους.
5.    Αφαιρείται η αναγραφή της περιεκτικότητας σε πίσσα, νικοτίνη και μονοξείδιο του άνθρακα.
6.    Δεν θα επιτρέπονται αναφορές στη χαρακτηριστική γεύση, αρωματικές ύλες ή την απουσία τους καθώς και οι αναφορές που υποδηλώνουν ότι ένα προϊόν είναι λιγότερο επιβλαβές από κάποιο άλλο. 

Αξίζει να σημειωθεί πως στο σχετικό νομοσχέδιο που ετοίμασε το Υπουργείο Υγείας της Κύπρου, δίνεται μεταβατική περίοδος έως και τις 31/12/2016 για πλήρη εφαρμογή των πιο πάνω.

Προχωρούν στην εφαρμογή των κανονισμών οι εταιρείες
Στην προσπάθεια τους να είναι έτοιμες για την εφαρμογή των νέων κανονισμών, οι εταιρείες καπνικών προϊόντων στην Κύπρο απέστειλαν μάλιστα από καιρό στο Υπουργείο Υγείας τα νέα πακέτα τσιγάρων και τα οποία έτυχαν της δέουσας έγκρισης, ενώ πρόσφατα έχουν ήδη κυκλοφορήσει στη αγορά πακέτα τσιγάρων και καπνού που τηρούν τις πρόνοιες της οδηγίας, παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία και οι κανονισμοί της δεν έχουν ακόμα ψηφιστεί. 

Μετά από επικοινωνία που είχε το InBusinessNews με εταιρείες καπνικών προϊόντων στην Κύπρο, η ανησυχία τους πηγάζει από το γεγονός ότι καμία εταιρεία δεν είναι υποχρεωμένη από νομικής άποψης να τηρήσει τους κανονισμούς αφού δεν έχει ψηφιστεί το σχετικό νομοσχέδιο, παρόλο που οι αρμόδιες αρχές διεμήνυσαν στις εταιρείες να προετοιμαστούν με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου και των κανονισμών που είχαν τεθεί ενώπιον της Βουλής, με χρονικό περιθώριο τις 31/12/2016. 
 
Αξίζει να σημειωθεί πως η μη ψήφιση του νομοσχεδίου ενδέχεται να δώσει μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε όποια εταιρεία το επιδιώξει, καθώς μπορεί να επιλέξει , για παράδειγμα, να εξακολουθήσει να εισάγει προϊόντα που δεν πληρούν τις προδιαγραφές της νέας οδηγίας, όπως προϊόντα με μικρότερες προειδοποιήσεις υγείας ή με μικρότερο αριθμό τσιγάρων από 20, καθιστώντας τα προϊόντα της λιγότερο αποκρουστικά έναντι των ανταγωνιστών της, καθώς δεν υπάρχει το νομικό πλαίσιο που θα της το απαγορεύσει. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναμένεται να οδηγήσει σε μία αγορά πολλαπλών ταχυτήτων, με προϊόντα διαφορετικών προδιαγραφών (συσκευασιών, περιεχομένου, κ.ά.) να κυκλοφορούν ταυτόχρονα στην αγορά.

Επισημαίνεται, επίσης, πως  οι εταιρείες καπνικών προϊόντων απέστειλαν επιστολές τόσο στο Υπουργείο Υγείας όσο και στη Βουλή με τις οποίες ζητούσαν την ψήφιση του νομοσχεδίου και των κανονισμών αυτού, από τον Απρίλιο και πριν τη διάλυση της προηγούμενης Βουλής, υπογραμμίζοντας τους κινδύνους και την αβεβαιότητα που προκαλεί η μη ψήφιση του νομοσχεδίου, ενώ ανάλογες προσπάθειες έγιναν και πριν το κλείσιμο της υφιστάμενης βουλής για τις θερινές διακοπές. 

Τρεις μήνες πριν τη λήξη της μεταβατικής περιόδου για πλήρη εφαρμογή των προνοιών της οδηγίας, οι εταιρείες εξακολουθούν να είναι σε πλήρη άγνοια για το πότε θα ψηφιστεί η νομοθεσία και οι κανονισμοί, παρά το γεγονός ότι η Επιτροπή Υγείας της Βουλής στη συνεδρία της στις 22/09/2016, δεσμεύτηκε όπως εντός 15 ημερών οδηγηθεί το τελικό νομοσχέδιο ενώπιον της ολομέλειας για ψήφιση.