Υπ. Υγείας: Τακτοποιεί τον κλάδο των φαρμάκων

Μεταφορά μέρους των αρμοδιοτήτων των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών στη Διοίκηση του Υπουργείου Υγείας αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο στο πλαίσιο της Μεταρρύθμισης και Αναδιοργάνωσης του Υπουργείου Υγείας. Παράλληλα, το Υππουργικό ενέκρινε τη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας της Επιτροπής Φαρμάκων. Ακολουθούν αυτούσιες οι ανακινώσεις του Υπουργείου Υγείας:

Αρμοδιότητες Φαρμακευτικών Υπηρεσιών

Στην ορθολογιστική λειτουργία του Υπουργείου Υγείας και στον εκμοντερνισμό των υφιστάμενων δομών και του οργανογράμματός του εμπίπτει η έγκριση, από το Υπουργικό Συμβούλιο, της πρότασης που προνοεί τη μεταφορά του κύκλου εργασιών των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών που αφορούν στις διαδικασίες προσφορών, παραλαβής, αποθήκευσης και διανομής των φαρμάκων, στη Διεύθυνση Αγορών και Προμηθειών του Υπουργείου Υγείας, ως οι υποδείξεις της μελέτης της Παγκόσμιας Τράπεζας. 

Η πρόταση, που εδράζεται στην ανάγκη αναβάθμισης του ρυθμιστικού και εποπτικού ρόλου των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών καθώς και στο διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων του Τμήματος ως παροχέα, αποσκοπεί όπως οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες επικεντρωθούν σε ρυθμιστικό, εποπτικό και εισηγητικό ρόλο προς τον Υπουργό Υγείας για τον καθορισμό πολιτικής.

Ως εκ τούτου, οι αρμοδιότητες των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών θα επικεντρωθούν στη φαρμακορύθμιση (έλεγχο της αποτελεσματικότητας, ποιότητας και ασφάλειας των φαρμάκων), στη φαρμακοεπαγρύπνηση  (έλεγχο για τις παρενέργειες των φαρμάκων όταν αυτά κυκλοφορήσουν στην αγορά), στην παροχή πληροφόρησης για την ορθή χρήση των φαρμάκων, στην επιθεώρηση και έλεγχο των φαρμακείων (για τη διαπίστωση εάν οι φαρμακοποιοί τηρούν το νόμο, εάν τα υποστατικά που στεγάζονται τα φαρμακεία είναι κατάλληλα και εάν η φύλαξη των φαρμάκων γίνεται με ορθό τρόπο), των εισαγωγέων (για τη διαπίστωση εάν εφαρμόζονται οι κανόνες καλής διανομής), των παρασκευαστών (για τη διαπίστωση εάν εφαρμόζονται οι κανόνες καλής παρασκευαστικής πρακτικής), στον έλεγχο των εισαγωγέων και παρασκευαστών καλλυντικών, στον έλεγχο της διακίνησης των ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών και στην άσκηση συμβουλευτικού ρόλου προς τον Υπουργό Υγείας στον καθορισμό τιμών των φαρμάκων.  Επισημαίνεται ότι  η  Κύπρος αποτελεί τη μοναδική χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία η Εθνική Αρμόδια Αρχή Φαρμάκων (Φαρμακευτικές Υπηρεσίες) έχει την αρμοδιότητα και συμμετέχει ενεργά στην εφοδιαστική αλυσίδα παροχής φαρμάκων στα Κρατικά Νοσηλευτήρια.

Σημειώνεται ότι η δημιουργία της Διεύθυνσης Αγορών και Προμηθειών εδράζεται σε απόφαση του Υπουργείου Υγείας τον Ιούνιο του 2011, σύμφωνα και με υποδείξεις της Μελέτης του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού του Υπουργείου Οικονομικών, με απώτερο στόχο τη μετεξέλιξή της σε Ενιαίο Φορέα Προμηθειών. 

Η αναδιοργάνωση της δομής και του οργανογράμματος του Υπουργείου Υγείας όπως και ο εκσυγχρονισμός όλων των Υπηρεσιών και Τμημάτων του, εγκρίθηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 16 Ιουλίου 2014. Βάσει της Απόφασης, αυτή θα πρέπει να συνάδει με το στρατηγικό ρόλο του Υπουργείου και των Τμημάτων του για χάραξη πολιτικής, νομοθετικής ρύθμισης και ενδυνάμωσης του εποπτικού ρόλου του Υπουργείου στον έλεγχο και παρακολούθηση του ευρύτερου συστήματος υγείας στην Κύπρο. Ως εκ τούτου, η αναδιοργάνωση αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αναβάθμιση της Δημόσιας Υγείας και τη δημιουργία νέων δομών προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες προώθησης και υλοποίησης του ΓεΣΥ. 

Τρόπος Λειτουργίας Επιτροπής Φαρμάκων

Καινοτομίες εισάγει η πρόταση που ενεκρίθη από το Υπουργικό Συμβούλιο ως προς τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής Φαρμάκων. Βάσει της πρότασης συστήνεται Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων και Αναθεωρητικό Συμβούλιο – δύο Σώματα τα οποία βελτιώνουν τον τρόπο λειτουργίας της Επιτροπής Φαρμάκων για αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία, και   επιτρέπουν περαιτέρω εξορθολογισμό των δημοσίων δαπανών.

Με βάση την απόφαση, η Επιτροπή Φαρμάκων θα λειτουργεί πλέον ως αμιγώς συμβουλευτικό σώμα σε θέματα που άπτονται καθορισμού γενικής πολιτικής για την παρεχόμενη φαρμακευτική περίθαλψη, με  αρμοδιότητες: 
(α)    την εξέταση αιτημάτων που αφορούν στην εισαγωγή νέων φαρμακευτικών προϊόντων στο Κρατικό Συνταγολόγιο και του τρόπου διάθεσής τους από τα κρατικά νοσηλευτήρια, 
(β)    τον καθορισμό πρωτοκόλλων θεραπείας και περιορισμών στη χρήση φαρμακευτικών προϊόντων που να διασφαλίζουν την ορθολογιστική  χρήση τους, τόσο για νέα όσο και για υφιστάμενα φαρμακευτικά προϊόντα, και 
(γ)     την αναθεώρηση του Κρατικού Συνταγολογίου ως προς τα υφιστάμενα φαρμακευτικά προϊόντα έτσι ώστε να υπάρχει δυναμική συνεχούς προσαρμογής με τις τρέχουσες εξελίξεις και καλύτερη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων για φάρμακα.

Η αλλαγή αυτή διορθώνει προηγούμενες αδυναμίες όπου η Επιτροπή Φαρμάκων, ως υψηλού επιπέδου επιστημονικό όργανο, αντί  να επικεντρωθεί αποτελεσματικά στο συμβουλευτικό της ρόλο προς την Αρμόδια Αρχή για καθορισμό πολιτικής στην παρεχόμενη φαρμακευτική φροντίδα  και αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών προς τον Κύπριο ασθενή αναλωνόταν, ως επί τω πλείστον, στην αξιολόγηση ονομαστικών αιτημάτων για φαρμακευτικά προϊόντα τα οποία είτε δεν ανήκουν στο Κρατικό Συνταγολόγιο είτε περιλαμβάνονται μεν στο Κρατικό Συνταγολόγιο για τα οποία δε, δεν πληρούνται οι όροι και προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από την ίδια την Επιτροπή Φαρμάκων.

Για την αξιολόγηση ονομαστικών αιτημάτων, συστήνεται Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων με τριμελή σύνθεση και με όρους εντολής:
(α) την εξέταση αιτημάτων για ονομαστικά περιστατικά για χορήγηση φαρμακευτικών προϊόντων που δεν περιλαμβάνονται στο Κρατικό Συνταγολόγιο, και 
(β) την εξέταση αιτημάτων για ονομαστικά περιστατικά για χορήγηση φαρμακευτικών προϊόντων που περιλαμβάνονται στο Κρατικό Συνταγολόγιο για τα οποία δεν πληρούνται οι όροι και προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από την Επιτροπή Φαρμάκων. 

Σε κάθε ετήσιο προϋπολογισμό των δαπανών των φαρμάκων, προνοείται δέσμευση μέχρι ενός ποσοστού το οποίο θα στηρίζεται σε ιστορικά δεδομένα, για ονομαστικά αιτήματα. Η καινοτομία αυτή επιτρέπει εξορθολογισμό των δαπανών με τις δαπάνες να καθίστανται πλέον πιο στοχευμένες. 

Ταυτόχρονα, συστήνεται το Αναθεωρητικό Συμβούλιο ως Δευτεροβάθμιο Όργανο με τριμελή σύνθεση, το οποίο θα έχει διττό ρόλο και θα προβαίνει σε εξέταση των ενστάσεων για αιτήματα τα οποία έχουν απορριφθεί από την πρωτοβάθμια διαδικασία. Επισημαίνεται ότι έως σήμερα δεν υπάρχει Σώμα αρμόδιο για την εξέταση ενστάσεων.

Οι αλλαγές στην Επιτροπή Φαρμάκων θα οδηγήσουν, πέραν από την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία της, στην  παροχή ευελιξίας προς τις Φαρμακευτικές Υπηρεσίες για τη λήψη απόφασης κατά την εξέταση των ονομαστικών αιτημάτων, την ενίσχυση των Αρχών Χρηστής Διοίκησης αλλά και της διαφάνειας στο δημόσιο τομέα, τον καλύτερο προγραμματισμό και παρακολούθηση του προϋπολογισμού των φαρμάκων και των διαθέσιμων πιστώσεων.