Έμφαση στις αναπτυξιακές πολιτικές το 2016

Στις τρέχουσες εξελίξεις, στηρίζοντας την εδραίωση της αναπτυξιακής πορείας της οικονομίας, η οποία άρχισε να παρουσιάζει θετικούς ρυθμούς από τις αρχές του 2015, είναι προσαρμοσμένος ο κρατικός προϋπολογισμός του 2016 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΜΔΠ) 2016 – 2018, όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ.

Ο προϋπολογισμός για το 2016, ο οποίος θα τεθεί την Τετάρτη ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, είναι ένας ισοσκελισμένος προϋπολογισμός, χωρίς την ανάγκη, για δεύτερη συνεχή χρονιά, προώθησης νέων δημοσιονομικών μέτρων, ενώ περιλαμβάνει αύξηση των πρωτογενών δαπανών. Ο προϋπολογισμός προβλέπει αύξηση εσόδων 1,3% και οριακή μείωση της τάξης του 0,3% των προϋπολογιζόμενων δαπανών, εξαιρουμένων των αποπληρωμών των δανείων. Οι αναπτυξιακές δαπάνες το 2016 παρουσιάζουν αύξηση 5%, ενώ οι δαπάνες για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους (τόκοι) προβλέπεται να μειωθούν το 2016 κατά 16,0%, επιφέροντας εξοικονομήσεις ύψους €109 εκατομμυρίων.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η δημοσιονομική πολιτική που έχει υιοθετηθεί και αντικατοπτρίζεται στον εν λόγω προϋπολογισμό “δεν είναι πλέον περιοριστική, αλλά ουδέτερη παρέχοντας έτσι τόνωση στους ήδη θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας μέσω της ελεύθερης λειτουργίας των αυτόματων σταθεροποιητών”.

Έμφαση δίδεται στις προτεραιότητες πολιτικής που κυρίως αφορούν συγχρηματοδοτούμενα αναπτυξιακά έργα των προγραμματικών περιόδων 2007 – 2013 και 2014-2020 άλλα, και πρόσθετα ώριμα αναπτυξιακά έργα που έχουν τροχοδρομηθεί σε όλες τις επαρχίες στα πλαίσια τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς και πολιτικές κοινωνικής συνοχής στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων της οικονομίας. Επιπλέον, ο προϋπολογισμός του 2016 και το ΜΔΠ 2016 – 2018 παραχωρεί στα Υπουργεία μεγαλύτερη ευελιξία για τη διαχείριση των εγκεκριμένων πιστώσεων του προϋπολογισμού τους προς επίτευξη των στρατηγικών τους στόχων.

Στον προϋπολογισμό σημειώνεται ότι η απόδοση του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής είναι “πολύ ενθαρρυντική και οι ενδείξεις της διόρθωσης είναι εμφανείς”, καθώς “η οικονομία παρουσιάζει σημεία ανάκαμψης με τάσεις επιτάχυνσης, ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει σταθεροποιηθεί, οι ανισορροπίες στα δημόσια οικονομικά έχουν βασικά διορθωθεί και το δημόσιο χρέος τίθεται σε πτωτική τροχιά. Η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα αλλά οι τάσεις αύξησης της έχει υποχωρήσει ενώ η απασχόληση παρουσιάζει τάσεις αύξησης”.

Σημειώνεται, ωστόσο, ότι, “η κυπριακή οικονομία συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με προκλήσεις, οι οποίες σχετίζονται με το εξωτερικό περιβάλλον και το χρηματοπιστωτικό τομέα ιδιαίτερα σε σχέση με τα υπέρμετρα υψηλά επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων”.

Μαζί με τον προϋπολογισμό, θα κατατεθεί, για 2η συνεχή χρονιά, η έκθεση δημοσιονομικού κινδύνου στην οποία καταγράφονται οι δυνητικοί κίνδυνοι, έτσι ώστε να παρακολουθούνται και να λαμβάνονται υπόψη.

Ο προϋπολογισμός του 2016 και το ΜΔΠ 2016 – 2018 ετοιμάστηκε στη βάση του μακροοικονομικού πλαισίου που έχει συμφωνηθεί στα πλαίσια της 7ης Αξιολόγησης του Μακροοικονομικού Προγράμματος Προσαρμογής και είναι σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Στρατηγικού Πλαισίου Δημοσιονομικής Πολιτικής (ΣΠΔΠ) 2016 - 2018 που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο στη συνεδρία του ημερομηνίας 29/5/2015.

Ο προϋπολογισμός θα τύχει αξιολόγησης, τόσο από την Τρόικα όσο και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, καθώς και από το Δημοσιονομικό Συμβούλιο για να διαπιστωθεί ότι οι παραδοχές και οι προβλέψεις που έχουν υιοθετηθεί συνάδουν με τις τρέχουσες εξελίξεις και προοπτικές της κυπριακής οικονομίας και το κατά πόσο διασφαλίζεται η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων τόσο σε επίπεδο πρωτογενούς δημοσιονομικού ισοζυγίου όσο και σε επίπεδο πρωτογενών δαπανών.

Προσχέδιο του κρατικού Προϋπολογισμού
Ειδικότερα, όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ, το προσχέδιο του κρατικού Προϋπολογισμού του 2016 που αφορά την Κεντρική Κυβέρνηση προβλέπει έσοδα, εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ροών ύψους €5.937 εκατομμύρια, σε σύγκριση με αναθεωρημένα έσοδα ύψους €5.859 εκ. το 2015 εκ δηλαδή παρουσιάζουν αύξηση ύψους 1,3%.

Οι σημαντικότερες κατηγορίες των εσόδων είναι οι άμεσοι και έμμεσοι φόροι που συνολικά προϋπολογίζονται για το 2016 στα €4.972 εκ. και αποτελούν το 84% των συνολικών εσόδων. Το υπόλοιπο 16% των εσόδων, εξαιρουμένων των εισπράξεων από δάνεια, αφορούν τα μη φορολογικά έσοδα, όπως πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών και μεταβιβάσεις, χορηγίες, που για το 2016 προϋπολογίζονται στα €965 εκ.

Δαπάνες
Οι πρωτογενείς δαπάνες του Προϋπολογισμού του 2016 ανέρχονται στις €6.062 εκ σε σύγκριση με €5.975 εκ. τον προηγούμενο χρόνο, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξης του 1,4%. Το δε σύνολο των προϋπολογιζόμενων δαπανών του Προϋπολογισμού του 2016, εξαιρουμένων των αποπληρωμών των δανείων, ανέρχονται στα €6.638 εκ. σε σύγκριση με προϋπολογιζόμενες δαπάνες ύψους €6.660 εκ. το 2015, παρουσιάζοντας οριακή μείωση της τάξης του 0,3%, κυρίως λόγω μείωσης των δαπανών για τόκους.

Αναπτυξιακές Δαπάνες
Οι προϋπολογιζόμενες αναπτυξιακές δαπάνες το 2016 παρουσιάζουν αύξηση 5% λόγω περίληψης νέων αναπτυξιακών έργων εξαιτίας των οικονομικών περιθωρίων που δημιουργήθηκαν ως συνέπεια της υπερκάλυψης των δημοσιονομικών στόχων και προβλέψεων.

Οι δαπάνες για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους (τόκοι) προϋπολογίζονται για το 2016 να μειωθούν κατά 16,0% και να φτάσουν στα €576 εκ σε σύγκριση με €685 εκ το 2015 λόγω αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους. Οι εξοικονομήσεις ύψους €109 που προέκυψαν, διοχετεύτηκαν για αναπτυξιακά έργα, για επιστροφές οφειλόμενων φόρων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, στην αγορά φαρμάκων και αναλωσίμων καθώς και για διάφορες συντηρήσεις (μηχανογραφικού εξοπλισμού, κτιρίων κ.λπ.)

Δαπάνες προσωπικού (περιλαμβάνει τις συντάξεις και τα φιλοδωρήματα).
Για το 2016 υπολογίζονται να παραμείνουν στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2015 στα €2.507 εκ. σε σύγκριση με €2.505 εκ. Αναλυτικότερα, το 2016 οι απολαβές προσωπικού μειώνονται με ποσοστό ύψους 1,5% σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο λόγω μείωσης της απασχόλησης, της παγοποίησης των προσλήψεων, καθώς και λόγω κατάργησης αριθμού κενών θέσεων, ενώ οι συντάξεις και τα φιλοδωρήματα αυξάνονται κατά 5% λόγω του μεγάλου αριθμό πρόωρων αφυπηρετήσεων τα προηγούμενα χρόνια.

Οι λειτουργικές δαπάνες προβλέπονται να αυξηθούν κατά 3,8% το 2016 και να φτάσουν στα €1.057 εκ σε σύγκριση με €1.019 εκ το 2015. Η αύξηση που παρουσιάζουν οι λειτουργικές δαπάνες οφείλεται κυρίως στην αύξησης της πρόνοιας για επιστροφές φόρων, στην αγορά φαρμάκων και εμβολίων, καθώς και στις αυξημένες πιστώσεις για τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών.

Μεταβιβαστικές πληρωμές που αποτελούνται κυρίως από τις κοινωνικές παροχές, τις χορηγίες προς τους ημικρατικούς οργανισμούς και τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και τη συνεισφορά προς τα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και το προϋπολογισμό της ΕΕ. Το 2016 η πιο πάνω κατηγορία προβλέπεται να μειωθεί οριακά κατά 0,2% και να φθάσει τα €1.942 εκ. σε σύγκριση με €1.946 εκ. το 2015.

Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες (πάγια, έργα υπό κατασκευή, συγχρηματοδοτούμενα έργα) αναμένεται να αυξηθούν το 2016 κατά 9,5% και να φθάσουν στα €555 εκ. σε σύγκριση με €507 εκ. το 2015 λόγω περίληψης νέων έργων υποδομής και συγχρηματοδοτούμενων έργων.

Μακροοικονομικές εξελίξεις
Όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ, σε έγγραφο που συνοδεύει τον προϋπολογισμό σε σχέση με τις μακροοικονομικές εξελίξεις αναφέρεται ότι “ώθηση στην ανάπτυξη από πλευράς της ζήτησης προσφέρει η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω βελτίωσης του διαθέσιμου εισοδήματος και των ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου ενώ από τομεακής πλευράς θετικά αποτελέσματα παρουσιάζουν οι τομείς του τουρισμού, των επαγγελματικών υπηρεσιών και του εμπορίου”.

Για ολόκληρο το 2015, σύμφωνα με το μακροοικονομικό σενάριο που συμφωνήθηκε στα πλαίσια της 7ης Αξιολόγησης του Μακροοικονομικού Προγράμματος Προσαρμογής υιοθετήθηκε εκτίμηση για θετικό ρυθμό ανάπτυξης ύψους 0,5% σε πραγματικούς όρους, ενώ σύμφωνα με εσωτερικές προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών είναι πολύ πιθανόν ο ρυθμός ανάπτυξης να κυμανθεί πέραν του 1,0%.

Το ποσοστό ανεργίας το 2015, με βάση το κεντρικό μακροοικονομικό σενάριο που συμφωνήθηκε στα πλαίσια της 7ης Αξιολόγησης του Μακροοικονομικού Προγράμματος Προσαρμογής, εκτιμήθηκε ότι θα περιοριστεί οριακά στο 16,0% σε σύγκριση με 16,1% το 2014 ενώ περαιτέρω βελτίωση αναμένεται να καταγραφεί το 2016, με το ποσοστό να περιορίζεται στο 15,0% του ενεργού οικονομικού πληθυσμού.

Ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται το 2015 να είναι αρνητικός γύρω στο -1,4% σε σύγκριση με -0,3% το 2014 αντικατοπτρίζοντας τη συνεχιζόμενη προσαρμογή των τιμών στις επικρατούσες οικονομικές συνθήκες καθώς και στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και των πρώτων υλών.

Με βάση την 7η αξιολόγηση του προγράμματος μακροοικονομικής στήριξης, εκτιμάται ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο για το 2015 θα είναι ελλειμματικό και θα ανέλθει γύρω στο -0,9% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με οριακό έλλειμμα ύψους -0.2% τον προηγούμενο χρόνο, υπερκαλύπτοντας τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις και στόχους που έχουν τεθεί. Το πρωτογενές ισοζύγιο εκτιμάται να είναι θετικό της τάξης του 1,9%.

Το δημόσιο χρέος για το 2015 εκτιμάται να μειωθεί στο 106,3% του ΑΕΠ σε σύγκριση με ποσοστό ύψους 107,5% το τέλος του προηγούμενου χρόνου

Μεσοπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας 2016-2018
Επιπλέον, σύμφωνα με τις πληροφορίες του ΚΥΠΕ, εκτιμάται πως μεσοπρόθεσμα, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο αναμένεται να βελτιωθούν.

Σημειώνεται πως “μετά από τέσσερα χρόνια αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης, ο χρηματοπιστωτικός τομέας έχει σταθεροποιηθεί, η άρση στη διακίνηση κεφαλαίων έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς και η εμπιστοσύνη των επενδυτών επανέρχεται σταδιακά και σταθερά. Η εγχώρια ζήτηση παρουσιάζει ανάκαμψη ενώ η ανεργία παρουσιάζει τάσεις αποκλιμάκωσης. Οι δημοσιονομικές ανισορροπίες έχουν εξαλειφθεί ενώ οι αποδόσεις των κυπριακών ομολόγων μειώνονται. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη βελτίωση των προσδοκιών όσον αφορά τις επενδυτικές προοπτικές που διανοίγονται στον τομέα της ενέργειας και του τουρισμού, η δυναμική της οικονομίας ενισχύεται περαιτέρω με θετικές προοπτικές στην απασχόληση και την ανάπτυξη”.

Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας το 2016 αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 1,4% σε πραγματικούς όρους, ενώ το 2017 προβλέπεται να επιταχυνθεί στο 2,0% λόγω αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος, και της ανάπτυξης συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας (τουρισμός, υπηρεσίες, εμπόριο, ενέργεια). Το 2018, ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να επιταχυνθεί στο 2,2%.

Ανάλυση κινδύνων
Όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ, στην έκθεση δημοσιονομικού κινδύνου σημειώνεται πως σε γενικές γραμμές οι δυνητικοί δημοσιονομικοί κίνδυνοι που ελλοχεύουν για την κυπριακή οικονομία και δύναται να επηρεάσουν τις προοπτικές της κυπριακής οικονομίας προέρχονται από:

Ενδεχόμενες αρνητικές μακροοικονομικές εξελίξεις που θα οδηγήσουν σε χαμηλότερο (από τον προβλεπόμενο) ρυθμό ανάπτυξης και κατά συνέπεια θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο κατά κύριο λόγο στις επιδόσεις των δημοσίων οικονομικών, της ανεργίας και στην εξέλιξη του δημοσίου χρέους.

Ενδεχόμενες αρνητικές μακροοικονομικές εξελίξεις που θα οδηγήσουν σε χαμηλότερο (από τον προβλεπόμενο) ρυθμό ανάπτυξης και κατά συνέπεια θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο κατά κύριο λόγο στις επιδόσεις των δημοσίων οικονομικών, της ανεργίας και στην εξέλιξη του δημοσίου χρέους.

Ενδεχόμενες υποχρεώσεις/ κρατικές εγγυήσεις που δημιούργησε το κράτος τα προηγούμενα χρόνια προς κρατικές εταιρείες, κρατικούς Οργανισμούς και Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Ενδεχόμενες υποχρεώσεις που πιθανόν να προέλθουν από δικαστικές αποφάσεις που καταχωρήθηκαν εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αρνητικές οικονομικές επιδόσεις των οντοτήτων δημοσίου δικαίου, των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ