Τεμπέληδες ή φτωχοί οι Έλληνες;

Έρευνα της Ιταλίδας ερευνήτριας Ilaria Maseli στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών (CEPS) ασχολήθηκε με το debate «τεμπέληδες ή φτωχοί Έλληνες» και παραθέτει συγκριτικά στοιχεία μεταξύ της Ελλάδας και της Ευρωζώνης σε σχέση με την ανεργία, τις συντάξεις, τις ώρες εργασίας, τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων κλπ.

Έχοντας ως σημείο αναφοράς τα έτη 2000- 2014, η έρευνα συγκρίνει την απόδοση της Ελλάδας με εκείνη της ζώνης του ευρώ. Η έρευνα έχει βάση την κλίμακα 100 η οποία αντιστοιχεί στο έτος 2000 και επιτρέπει τη σύγκριση της εξέλιξης του δείκτη με την πάροδο του χρόνου- είτε στην Ελλάδα είτε στη ζώνη του ευρώ.

ΑΕΠ, κατανάλωση και ανεργία: Φτωχοί Έλληνες;

Αναφορικά με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, στη ζώνη του ευρώ παρατηρείται μια ήπια ανοδική τάση μέχρι και το 2008, η οποία στη συνέχεια σταματά με την κρίση. Στην Ελλάδα, αντίθετα, παρατηρούνται πολύ μεγαλύτερες διακυμάνσεις. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 30% σε μόλις 8 χρόνια αλλά στη συνέχεια μειώθηκε αντίστοιχα αφότου έφτασε στην κορυφή του κατά την περίοδο 2007-08. 

Η ιδιωτική κατανάλωση ακολουθεί παρόμοια πορεία. Αυξάνεται κατά 40% -περίπου- στην Ελλάδα έως το 2008 και στη συνέχεια επιστρέφει στο 103 το 2014. Στην Ευρώπη, αντίθετα, η ανάπτυξη είναι πιο ήπια.

Αφότου ξέσπασε η κρίση το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε κατά 30% στη ζώνη του ευρώ . Ωστόσο, στην Ελλάδα οι δείκτες εκρήγνυνται. Διπλασιάζονται το 2013 από το 2010 και στη συνέχεια σιγά- σιγά κατεβαίνουν. Ανησυχητικοί παρουσιάζονται και οι δείκτες με τη μακροχρόνια ανεργία στην Ελλάδα. Το ποσοστό των ανέργων που έχουν μείνει χωρίς δουλειά για περισσότερο από δώδεκα μήνες αυξάνεται ταχύτερα από ό, τι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη.

Όσον αφορά τις ώρες εργασίας, οι Έλληνες δεν φαίνεται να είναι πιο τεμπέληδες από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, αντίθετα μάλιστα. Το 2014, ο μέσος αριθμός ωρών εργασίας στην Ελλάδα ήταν 42,8 σε σύγκριση με το μέσο όρο 40,4 στη ζώνη του ευρώ. 
 

Μια άλλη μεταβλητή που συζητείται συχνά από τους συμμετέχοντες στο debate «τεμπέληδες εναντίον φτωχών Ελλήνων» είναι οι αποζημιώσεις των δημοσίων υπαλλήλων. Αυτοί που κατηγορούν τους Έλληνες ότι είναι τεμπέληδες θα απογοητευτούν όταν ανακαλύψουν ότι το 2006, το μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα ανήλθε σε περίπου 10% των δαπανών στην Ελλάδα -όσο και στη ζώνη του ευρώ. Από τη βάση του 100 που βρίσκονταν και τα δύο μέρη το 2006, ο δείκτης  ανεβαίνει στο 116 το 2014 στην Ευρωζώνη, ενώ πέφτει στο 93 στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2009 ήταν η χρονιά κατά την οποία ο δείκτης του δημόσιου μισθολογίου ανέβηκε στο 132 στην Ελλάδα, ενώ στην υπόλοιπη ευρωζώνη διατηρήθηκε σε σταθερά επίπεδα (112).
 

Κόκκινο πανί για τους Ευρωπαίους είναι ο κλάδος των συντάξεων. Μάλιστα, η ερευνήτρια υποστηρίζει ότι σε αυτό το θέμα αυτοί που κατηγορούν τους Έλληνες ότι είναι τεμπέληδες έχουν ένα επιχείρημα. Τρία τα συγκρίσιμα στοιχεία:  η μέση ηλικία συνταξιοδότησης, τα ποσοστά ενεργών πολιτών ηλικίας 55-64  και οι δαπάνες για τις συντάξεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι Έλληνες  συνταξιοδοτούνταν νωρίτερα κατά τη διάρκεια των τελευταίων 15 ετών, σε πλήρη αντίθεση με την τάση που παρατηρείται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η ισχυρή απόκλιση της Ελλάδας από την ευρωπαϊκή τάση επιβεβαιώνεται από τα ποσοστά ενεργών πολιτών ηλικίας 55-64. Ενώ η συμμετοχή τους στο εργατικό δυναμικό αυξάνεται κατά 50% στη ζώνη του ευρώ μεταξύ των 2000- 2014, η συμμετοχή τους παραμένει σταθερή στην Ελλάδα κατά την ίδια περίοδο.

Ταυτόχρονα, οι δαπάνες για τις συντάξεις στην Ελλάδα αυξάνονται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ό, τι στις άλλες χώρες. 

Φτωχοί Έλληνες, αλλά…

Τέλος, η ερευνήτρια καταλήγει ότι μέσα σε πέντε χρόνια η οικονομία της Ελλάδας συρρικνώθηκε απότομα.  Οι δείκτες που παρουσιάστηκαν παραπάνω, όπως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και η ιδιωτική κατανάλωση επί του παρόντος κινούνται πιο χαμηλά από τις τιμές που παρατηρήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται στα όρια της φτώχειας διπλασιάστηκε μεταξύ των ετών 2009-2014. Υποστηρίζει μάλιστα ότι λιγότερη διαφθορά και καλύτερη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο δίκαιη κατανομή των ζημιών και στην ταχύτερη αποκατάσταση της οικονομίας. "Ή, τουλάχιστον, δεν θα έδινε τροφή σε αυτούς που κατηγορούν τους Έλληνες ότι είναι τεμπέληδες", καταλήγει στην ερευνά της.