Iωάννου: Εις βάρος του δανειολήπτη ο υπολογισμός επιτοκίου στη βάση 360 ημερών

Tην παράνομη και σε βάρος του δανειολήπτη πρακτική των τραπεζών για αναφορά σε έτος 360 ημερών ως βάση υπολογισμού του επιτοκίου αντί στη βάση των 365 ή 366 ημερών, επισημαίνει ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος Παύλος Ιωάννου σε ενημερωτικό σημείωμα προς δανειολήπτες και καταναλωτές.

Ο Επίτροπος διαπίστωσε ότι σε αριθμό δανειακών συμβάσεων και άλλων πιστωτικών διευκολύνσεων, που συνομολογούν δανειολήπτες με Αδειοδοτημένα Πιστωτικά Ιδρύματα (ΑΠΙ), γίνεται αναφορά σε έτος 360 ημερών ως βάση υπολογισμού του επιτοκίου. Ως εκ τούτου, το καθορισμένο ετήσιο επιτόκιο στις εν λόγω συμβάσεις (έστω R%) μετατρέπεται σε ημερήσιο επιτόκιο για έτος 360 ημερών (δηλαδή όπως προκύπτει από τον λόγο R%/360). Στη συνέχεια, ο υπολογισμός του ετήσιου τόκου πραγματοποιείται για 365 ή 366 ημέρες, ανάλογα με την περίπτωση, στη βάση του ημερήσιου επιτοκίου, όπως προέκυψε πιο πάνω.

«Συνεπώς με τον τρόπο αυτό η συνολική ετήσια χρέωση τόκου υπολογίζεται ενίοτε παράνομα και συνήθως, δυστυχώς, σε βάρος του δανειολήπτη», αναφέρεται.

Αναφερόμενος σε συγκεκριμένα παραδείγματα, ο Επίτροπος υπογραμμίζει ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Δημοκρατίας στην απόφασή του, ημερομηνίας 18/2/2011, στην Πολιτική Έφεση υπ’ αριθμό 281/2006 επιβεβαίωσε το παράνομο της πιο πάνω διαδικασίας, καθώς αποφάσισε ότι:
«Η χρησιμοποίηση ως διαιρέτη των 360 αντί των 365 ημερών, ως προνοείται στον όρο 4(α) της επίδικης σύμβασης, αναμφίβολα, οδήγησε σε επιβολή τόκου μεγαλύτερου του προβλεπομένου, με αποτέλεσμα, παρά την υπογραφή της συμφωνίας από τον εφεσείοντα 1, ο πιο πάνω όρος να καθίσταται παράνομος».

Επιπρόσθετα, σχετικά με την έννοια του «έτους» σημειώνεται ότι στον περί Ερμηνείας Νόμο Κεφ.1 και προς ερμηνεία του όρου «έτος» αναφέρεται ότι «“έτος” σημαίνει ημερολογιακό έτος», πράγμα που ενισχύει την πιο πάνω θέση.

Προστίθεται ότι η υπό συζήτηση και κατά τα ανωτέρω ενδεχομένως παράνομη διαδικασία υπολογισμού των ετήσιων τόκων, ιδίως σε συμβάσεις στις οποίες εφαρμόζεται ο περί Καταναλωτικής Πίστης (Συμφωνίες Στεγαστικών Δανείων και Ενοικιαγορών) Νόμος του 2001, ο περί των Συμβάσεων Καταναλωτικής Πίστης Νόμος του 2010 και ο περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συμβάσεις Νόμος του 1996, επιβαρύνει αναμφισβήτητα τον δανειολήπτη.

Ωστόσο, αναφέρεται ότι για δάνεια και υποχρεώσεις πλήρως εξυπηρετούμενες, η επιβάρυνση είναι μάλλον μικρή, αν η διάρκεια του δανείου, το αρχικό κεφάλαιο και η διάρκεια αποπληρωμής είναι μικρή. Το μέγεθος όμως είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν σοβαρές καθυστερήσεις, κάτι το οποίο πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση.

Ανεξάρτητα όμως από το μέγεθος της επιβάρυνσης των δανειοληπτών από την ενδεχομένως παράνομη διαδικασία υπολογισμού των ετήσιων τόκων, αναφέρεται ότι είναι απαραίτητο όπως σε όλες τις συμβάσεις για τις οποίες εφαρμόζονται οι σχετικοί Νόμοι  να διαγραφούν οι όροι για έτος 360 ημερών διότι:
(α) Τα ΑΠΙ οφείλουν όχι μόνο να λειτουργούν σύννομα, αλλά και να φαίνεται ότι λειτουργούν με τέτοιο τρόπο.
(β) Δεν θα πρέπει να δημιουργείται αχρείαστη επιβάρυνση του ήδη βεβαρημένου και πολύ αρνητικού κλίματος που επικρατεί στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα για τα ΑΠΙ και τις πρακτικές που ακολουθούν, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται υπερβολικές ή/και ενίοτε αδικαιολόγητες εντυπώσεις στους δανειολήπτες για ισχυριζόμενες υπερχρεώσεις στους δανειακούς λογαριασμούς τους.

Σημειώνεται παράλληλα ότι εκπρόσωποι ορισμένων ΑΠΙ, διαβεβαίωσαν τον Επίτροπο ότι, παρά το γεγονός ότι σε ορισμένους τύπους συμβάσεων εξακολουθεί να υπάρχει όρος για έτος 360 ημερών, η διαδικασία υπολογισμού του τόκου γίνεται στη βάση του ισχύοντος κυπριακού νομικού πλαισίου.

«Προφανώς, σε τέτοιες περιπτώσεις δεν υπάρχει κανένας λόγος να ενσωματώνεται όρος για έτος 360 ημερών, αφού δεν χρησιμοποιείται για σκοπούς υπολογισμού του τόκου, ο οποίος υπολογίζεται ορθώς, όπως μας έχει υποδειχθεί».

Ωστόσο αναφέρεται ότι σε περιπτώσεις άλλων ΑΠΙ συνυπάρχει ρητή αναφορά σε έτος 360 ημερών και πραγματοποιείται υπολογισμός του τόκου κατά παράβαση των προνοιών στο ισχύον κυπριακό νομικό πλαίσιο και στη σχετική νομολογία, γεγονός που επιβαρύνει παράνομα και καταχρηστικά τον δανειολήπτη και επιβαρύνει περαιτέρω το κλίμα δυσπιστίας των καταναλωτών προς το τραπεζικό σύστημα.

Ο Επίτροπος εισηγείται στους δανειολήπτες να είναι προσεχτικοί με τις δανειακές συμβάσεις που υπογράφουν με τα ΑΠΙ και  όπου έχουν απορίες ή/και αμφιβολίες να προσφεύγουν στη λήψη συμβουλής από ειδικούς, εάν δεν ικανοποιούνται πλήρως από τις διευκρινίσεις που πρέπει να τους  παρέχονται από τα ΑΠΙ.

Επίσης, να εξετάζουν κατά πόσο οι δανειακές συμβάσεις τις οποίες διατηρούν με ΑΠΙ εμπεριέχουν πρόνοιες για 360 ημέρες αντί του υπό του Νόμου οριζόμενου αριθμού ημερών ετησίως. Ακόμα για ήδη υπάρχουσες συμβάσεις, οι οποίες παρουσιάζουν το υπό συζήτηση πρόβλημα, να εξετάζουν την προοπτική υποβολής παραπόνου στον Χρηματοοικονομικό  Επίτροπο, διεκδικώντας σχετικές αποζημιώσεις.

Τα ΑΠΙ, αναφέρεται, ενδείκνυται να επανεξετάσουν τη δομή των δανειακών τους συμβάσεων σε ό,τι αφορά στο επίμαχο θέμα, στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας αποκατάστασης  του κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των καταναλωτών και του τραπεζικού συστήματος.

«Κατά τη γνώμη μου αποζημιώσεις όπως πιο πάνω ενδεχομένως να προκύπτουν από σχετικές αποφάσεις του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου κάτω από ορισμένες συνθήκες και όπου εφαρμόζεται ο περί Καταναλωτικής Πίστης (Συμφωνίες Στεγαστικών Δανείων και Ενοικιαγορών) Νόμος του 2001, ο περί των Συμβάσεων Καταναλωτικής Πίστης Νόμος του 2010  και  ο  περί  Καταχρηστικών  Ρητρών  σε  Καταναλωτικές  Συμβάσεις  Νόμος  του 1996», αναφέρει ο Επίτροπος. Σημειώνεται όμως ότι η εφαρμογή των πιο πάνω Νόμων δεν συνεπάγεται αυτόματα την καταβολή αποζημιώσεων.

Ο Επίτροπος αναφέρει ότι έχει ενημερώσει για το όλο ζήτημα την αρμόδια Εποπτική Αρχή με σχετική εισήγηση, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό, να προβεί στις δέουσες ενέργειες για άρση των ενδεχόμενων παρανομιών των ΑΠΙ σχετικά με τη χρήση έτους 360 ημερών στον καθορισμό του ημερησίου επιτοκίου προς υπολογισμό του ετήσιου τόκου και τη λήψη διορθωτικών μέτρων, όπου απαιτείται.

ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ