Μείωση επιτοκίων χωρίς ρύθμιση

Το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται μια επιχείρηση αντανακλά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, τη χρηματοοικονομική κατάσταση, τη βιωσιμότητα των επενδύσεων και την ικανότητα της να αποπληρώσει ένα συγκεκριμένο δάνειο.

Το υψηλό επιτόκιο που επιβαρύνεται μια επιχείρηση προκειμένου να προβεί σε δανεισμό, εκφράζει εν μέρει τον κίνδυνο αδυναμίας από την πλευρά της να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Είναι κοινά αποδεκτό ότι τα υψηλότερα επιτόκια καθιστούν την αποπληρωμή ακόμα πιο δύσκολη. Είναι όμως ο μηχανισμός που εξασφαλίζει για το δανειστή την ελάχιστη αναμενόμενη απώλεια.

Δανείζοντας σε επιχειρήσεις, η οποιαδήποτε τράπεζα υπολογίζει την πιθανότητα να  μην ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Αν αυτή η πιθανότητα είναι 10%, τότε στην πράξη μόνο 9/10 επιχειρήσεις θα επιστρέψουν το όλο δανεισθέν ποσό. Το επιτόκιο που θα χρεωθεί στις υπόλοιπες εννιά θα πρέπει να ‘αποζημιώσει’ την τράπεζα για την επιχείρηση που κατέστη ανήμπορη να αποπληρώσει το χρέος της.

Αυτό εξ υπακούει πως ένας χρηματοοικονομικός οργανισμός, προκειμένου να είναι βιώσιμος, πρέπει να κοστολογεί τα κεφάλαια του μέσω των τόκων που χρεώνει με ένα τρόπο ανάλογο του κινδύνου που αντιμετωπίζει. Επίσης, όσο πιο ρεαλιστικά εκφράζεται το επιτόκιο, τόσο λιγότερο το βάρος που επωμίζονται οι υπόλοιπες επιχειρήσεις από την αθέτηση των υποχρεώσεων της μίας, μέσω του επιτοκίου που επιβαρύνονται.

Οι οικονομικές οντότητες που δραστηριοποιούνται εντός της οικονομίας, επιφορτίζονται και με επιπλέον κινδύνους, οι οποίοι συχνά δεν αφορούν την επιχείρηση καθαυτή. Τέτοιοι κίνδυνοι μπορεί να είναι πολιτικοί, κίνδυνοι ασαφούς οικονομικού και φορολογικού κλίματος, κίνδυνοι χρεοκοπίας κυβερνήσεων, διαφθορά αλλά και κίνδυνοι που εκφράζουν την οικονομική δραστηριότητα εντός της χώρας, όπως ο πληθωρισμός , ανεργία, κτλ.

Όλοι οι παραπάνω κίνδυνοι περιλαμβάνονται συχνά στο κόστος δανεισμού που επιβαρύνεται η επιχείρηση, με άμεσο αποτέλεσμα την αρνητική επίδραση στην επενδυτική και επιχειρηματική της συμπεριφορά. Σε ένα ιδεατό περιβάλλον χωρίς τους προαναφερθείς κινδύνους, το κόστος δανεισμού για μια δανειζόμενη εταιρεία θα έπρεπε να αντικατοπτρίζει κατά βάση τον κίνδυνο αυτής της συγκεκριμένης επιχείρησης και μόνο, με εξαίρεση το περιθώριο κέρδους της τράπεζας και άλλων εξόδων δανεισμού.

Άμεσο συσχετισμό με το κόστος δανεισμού έχουν τα καταθετικά επιτόκιά αφού καθορίζουν το κόστος κεφαλαίου των τραπεζών. Η μείωση των καταθετικών επιτοκίων στην Κύπρο αναμένεται να φέρει περεταίρω μείωση και στα δανειστικά επιτόκια. Όμως, ακόμη και σήμερα, το κόστος δανεισμού στην Κύπρο παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, παρά την μείωση που σημείωσε στο τέλος του 2014.

Τα επιτόκια στεγαστικών δανείων μειώθηκαν τον Νοέμβριο στο 4,74%, από 5,05% το Οκτώβριο και 4,99% τον περασμένο χρόνο. Παρά την μείωση, το κόστος δανεισμού στην Κύπρο παραμένει αισθητά υψηλότερο συγκριτικά με την υπόλοιπη ευρωζώνη. Μείωση σημειώθηκε και στην ευρωζώνη στο 2,85% τον Νοέμβριο από 2,90% τον προηγούμενο μήνα.

Η Κύπρος έχει το ψηλότερο κόστος δανεισμού και στα επιχειρηματικά δάνεια που παρουσίασαν αύξηση τον Νοέμβριο. Συγκεκριμένα το μέσο επιτόκιο επιχειρηματικών δανείων αυξήθηκε από 5,78% σε 5,83% τον Νοέμβριο. Το αντίστοιχο επιτόκιο στην ευρωζώνη βρίσκεται στο 3,08%.

Ακόμη και σήμερα φαίνεται ότι τα υψηλά επιτόκια που καλούνται να καταβάλουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις αποτελούν την ‘αχίλλειο πτέρνα’ της κυπριακής οικονομίας. Κυβέρνηση και Κεντρική τράπεζα αναλύουν τις πιθανές επιλογές παρέμβασης, με πιθανό σενάριο την εποπτική παρέμβαση που υιοθετήθηκε το 2013.

Για ακόμη μια φορά, όλες ανεξαιρέτως οι τοπικές τράπεζες (εμπορικές και συνεργατικές) θα πρέπει να μειώσουν άμεσα τα δανειστικά επιτόκια, ώστε τα δάνεια να καταστούν οικονομικά προσιτά και να ευθυγραμμιστούν έτσι με τα αντίστοιχα επιτόκια στην ΕΕ. Ωστόσο, όπως και σε κάθε ‘ανοιχτή και ελεύθερη αγορά, θα πρέπει να ‘αποφευχθεί’ μια νομοθετική επιτοκιακή ρύθμιση, αφού μια τέτοια παρέμβαση θα είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις.