Το επικίνδυνο «παιχνίδι» του Νετανιάχου με τις τιμές του πετρελαίου και τις αμερικανικές εκλογές

Τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή τις παρακολουθούν με ανησυχία οι traders της αγοράς πετρελαίου και μετοχών, αλλά και οι πολιτικοί αναλυτές που αγωνιούν για το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ.

Και τα δύο αυτά ζητήματα είναι αλληλένδετα και εξαρτώνται από το είδος και το εύρος της επίθεσης του Ισραήλ σε ιρανικούς στόχους.

Οι ισραηλινές επιθέσεις έπληξαν στελέχη και την ηγεσία της Χεζμπολάχ, μεγάλο αριθμό αμάχων και υποδομών στον πολύπαθο Λίβανο, αλλά ενδεχομένως να προκαλέσουν και διαταραχή της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου που θα πλήξει την παγκόσμια οικονομία.

Οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο εξαρτώνται και από το εάν το Ισραήλ θα χτυπήσει και με ποια ένταση ιρανικές ενεργειακές υποδομές.

Το Ιράν καλύπτει το 4% της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου. Λόγω των δυτικών κυρώσεων εξάγει κυρίως στην Κίνα, Ινδία, Τουρκία και Ρωσία και όχι στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ που είναι πλέον αυτάρκεις σε πετρέλαιο, αλλά εάν το Ισραήλ χτυπήσει τις ιρανικές ενεργειακές υποδομές δεν μπορεί να αποκλειστεί ένας νέος «ενεργειακός πόλεμος» ο οποίος θα χτυπούσε τα αποθέματα και τις εξαγωγικές δυνατότητες άλλων χωρών αλλά και του Ιράν. Παρά τις κυρώσεις, είναι πλέον γνωστό ότι σημαντικές ποσότητες ιρανικού, αλλά και ρωσικού πετρελαίου, φτάνουν στις ευρωπαϊκές αγορές, μέσω Ινδίας, Τουρκίας και άλλων προμηθευτών.

Μια διαταραχή της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου, όμως, θα ήταν ό,τι χειρότερο για την υποψήφια των Δημοκρατικών Καμάλα Χάρις και υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ.

Ό,τι συμβεί στη Μέση Ανατολή θα επηρεάσει και το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών στις 5 Νοεμβρίου, σχολίαζαν οι Financial Times (ανάλυση του Edward Luce) και ο λόγος δεν είναι μόνο η τιμή του πετρελαίου για τους Αμερικανούς καταναλωτές, αλλά και η εμφανής αδυναμία του απερχόμενου προέδρου Τζο Μπάιντεν να επιτύχει αποκλιμάκωση της έντασης.

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, από την πλευρά του, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, δεν πρόκειται να διευκολύνει τους Δημοκρατικούς, καθώς η στρατηγική του να χτυπάει το Ιράν με σκοπό να αποσταθεροποιήσει το καθεστώς, όπως έχει ανοιχτά δηλώσει, είναι πιο συμβατή με εκείνη του επιτελείου του Τραμπ παρά με εκείνη των Δημοκρατικών.

Ο Μπάιντεν έβαλε ως στόχο να κλείσει το μέτωπο στη Μέση Ανατολή και να τραβήξει τις ΗΠΑ από την περιοχή, ώστε να εστιάσει στην Κίνα, ενώ ο Τραμπ λέει συνεχώς ότι το ισραηλιτικό στοιχείο έχει κάθε συμφέρον να ψηφίσει εκείνον, χωρίς να διευκρινίζει γιατί.

Όμως ο γαμπρός του και πρώην σύμβουλός του για τη Μέση Ανατολή Τζάρεντ Κούσνερ, προέτρεψε τις ΗΠΑ να υποστηρίξουν μια ισραηλινή προσπάθεια αλλαγής καθεστώτος στο Ιράν. «Το Ιράν είναι πλέον πλήρως εκτεθειμένο», έγραψε ο Κούσνερ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Είναι ανεύθυνο να μην εκμεταλλευτούμε πλήρως αυτή την ευκαιρία για να εξουδετερώσουμε την απειλή».

Ο ίδιος ο Νετανιάχου έχει ανοιχτά δηλώσει ότι στόχος του είναι η ανατροπή του καθεστώτος στην Τεχεράνη.

Η τιμή του πετρελαίου

Το γεγονός είναι ότι από τη στιγμή που το Ισραήλ χτύπησε στόχους στο Λίβανο, η τιμή του πετρελαίου ανέβηκε στα 78 δολάρια το βαρέλι.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι εάν χτυπηθούν ιρανικοί πετρελαϊκοί στόχοι η τιμή μπορεί να φτάσει και στα 100 δολάρια το βαρέλι.

Το Ιράν εξάγει 1,7 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, κυρίως από έναν τερματικό σταθμό στο νησί Kharg, περίπου 25 χιλιόμετρα από τις νότιες ακτές της χώρας, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο του Ισραήλ. Είναι ενδεικτικό ότι μετά τις επιθέσεις στο Λίβανο, τα τάνκερ που ήταν αγκυροβολημένα στην περιοχή απομακρύνθηκαν προληπτικά.

Ιρακινή οργάνωση που υποστηρίζεται από το Ιράν, αναφέρθηκε μέσω Telegram την περασμένη εβδομάδα στο ενδεχόμενο «ενεργειακού πολέμου», σημειώνοντας ότι η παγκόσμια αγορά θα χάσει 12 εκατ. βαρέλια πετρελαίου ημερησίως». Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του Opec διαθέτουν συνολικά αποθέματα πάνω από 5 εκατ. βαρέλια κυρίως στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ποσότητα η οποία θα μπορούσε να πέσει στην αγορά σε περίπτωση διακοπής των ιρανικών προμηθειών.

Επομένως, το πλήγμα των ιρανικών υποδομών, όπως το νησί Kharg ίσως από μόνο του να μην είναι καθοριστικό, ιδιαίτερα εάν, εκτός των αποθεμάτων του ΟΠΕΚ, και οι ΗΠΑ ρίξουν στην αγορά τα στρατηγικά τους αποθέματα για να ενισχύσουν την προσφορά.

Αλλά αν το Ιράν μπλοκάρει την κυκλοφορία των δεξαμενόπλοιων μέσω του Στενού του Ορμούζ, το οποίο έχει χαρακτηριστεί «το σημαντικότερο σημείο ασφυξίας για τη διαμετακόμιση πετρελαίου στον κόσμο» από την αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας, η κίνηση αυτή θα σταματούσε περίπου το ένα πέμπτο της παγκόσμιας κατανάλωσης.

Κάτι τέτοιο θα μπλόκαρε τις εξαγωγές μεγάλων παραγωγών του Περσικού Κόλπου, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ιράκ. Το Κατάρ εξάγει επίσης το υγροποιημένο φυσικό αέριο μέσω του στενού.

Πλήρες κλείσιμο του στενού δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν και εάν συνέβαινε για ένα μήνα, το πετρέλαιο θα μπορούσε να φτάσει και στα 150 δολάρια το βαρέλι.

Οι ίδιοι οι Ιρανοί δεν θέλουν κάτι τέτοιο, διότι θα σταματούσαν και οι δικές τους εξαγωγές, επιδεινώνοντας την οικονομική κατάσταση της χώρας και αποσταθεροποιώντας το θεοκρατικό καθεστώς που κυβερνά.

Εάν όμως τα χτυπήματα του Ισραήλ κλιμακωθούν σοβαρά και η πίεση στην Τεχεράνη αυξηθεί, ίσως τα ριζοσπαστικότερα τμήματα του καθεστώτος περάσουν στην ηγεσία πρόταση για μπλοκάρισμα των Στενών του Ορμούζ ως αντίποινα.