To Netflix μας εξιστορεί το Ιατρικό Θάρρος

Το θάρρος να καθιερώσεις μια νέα χειρουργική μέθοδο λέει πολλά για ένα ιατρό. Το θάρρος δαμάζει φοβίες, όπως ζητήματα ηθικο-νομικής ευθύνης από την ενδεχόμενη ζημιά σε ένα ασθενή αν τα πράγματα εξελιχτούν αλλιώς. Όμως το 1992 ο διακεκριμένος Καθηγητής Ιατρικής Κύπρος Νικολαΐδης κατόρθωσε το ακατόρθωτο. Υπολογίζοντας το όφελος ασθενούς δεν πτοήθηκε από φόβο, αλλά με τόλμη συνείσφερε σε ένα καλύτερο αύριο - το δικό μας σήμερα.

Τα επιτεύγματα του θαυματοποιού της εμβρυϊκής ιατρικής απασχόλησαν και την ίδια την παγκόσμια πλατφόρμα Netflix. Αναφορά γίνεται στη σειρά ντοκιμαντέρ “The Surgeon’s Cut”, που αφιερώνει το πρώτο επεισόδιο στον Καθηγητή Κύπρο Νικολαΐδη και στην ανακάλυψη της πρωτοποριακής μεθόδου ενδοσκοπικής επέμβασης laser για αντιμετώπιση του συνδρόμου μετάγγισης διδύμων (TTTS).

Αυτό το σύνδρομο είναι ο λόγος που αρκετά βρέφη δεν κατάφερναν να έρθουν στο κόσμο. Αξίζει να δοθεί μια έμφαση από το 15ο λεπτό της σειράς, όπου ο Καθηγητής αναφέρει:

«Βλέπαμε στην οθόνη 2 μωρά που πέθαιναν. Περίμενα ότι τα μωρά δεν θα επιζούσαν μια η δύο μέρες ακόμα. Και μετά τους είπα ότι σκεφτόμασταν να κάνουμε κάτι καινούργιο» «Δεν ξέραμε αν θα πιάσει ή όχι» «Η επέμβαση δεν είχε ξαναγίνει ποτέ» «Φοβόμουν πάρα πολύ ότι το λέιζερ θα σπάσει τα αγγεία και θα υπάρξει μεγάλη αιμορραγία που θα έβαζε σε κίνδυνο και τη μητέρα» «Το θαύμα έγινε, το λέιζερ έκλεισε τα αιμοφόρα αγγεία. Τα μωρά ζούσαν.[ … ] «Οπότε ξέρεις ότι τώρα ξεκίνησες μια νέα διαδικασία».

Η μέθοδος αυτή έχει σώσει μέχρι σήμερα χιλιάδες παιδιά. Αξίζει για αυτό το θάρρος να πούμε δύο λόγια παραπάνω. Με ελεύθερη μετάφραση, στο σύγγραμμα του Michael Jones, «Ιατρική Αμέλεια», 5η Έκδοση, (2018), αναφέρεται στην ενότητα «Νέες ή Πειραματικές Μεθόδοι» το εξής με παραπομπή σε αποφάσεις αγγλικών δικαστηρίων:

«Ο ιατρός που παρεκκλίνει από τις αποδεκτές μεθόδους θεραπείας θα πρέπει κανονικά να παράσχει κάποια δικαιολογία για το τι πράττει, εάν ο ασθενής τελικά πάθει ζημιά (Clark v MacLennan [1983], Landau v Werner (1961). Αυτό θα μπορούσε να έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα για τους γιατρούς που επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν νέες ή πειραματικές μεθόδους προς το συμφέρον των ασθενών τους όπου οι παραδοσιακές τεχνικές έχουν αποτύχει.»

Ο πιο πάνω φόβος είναι αληθινός. Πόσο μάλλον όταν στο ίδιο επεισόδιο περιγράφεται ότι παρά την αρχική επιτυχία της νέας μεθόδου, υπήρξαν αρκετοί που ιατρικώς κατέκριναν έντονα αυτή την καινοτομία (21ο λεπτό). Όλη αυτή η κριτική προέκυψε μάλιστα ενώ το αποτέλεσμα της επέμβασης ήταν θετικό. Και προκύπτει το ερώτημα: Αν ήταν αρνητικό το αποτέλεσμα θα μπορούσαμε άραγε να φανταστούμε, όχι μόνο την τεράστια κριτική, αλλά και ενδεχομένως τις όποιες συνέπειες προπάντων για την ασθενή αλλά και τον ιατρό;

Εδώ ακριβώς είναι που υπεισέρχεται το θάρρος.

Ο φόβος, στο να ακολουθήσει κανείς μια πορεία μη υποστηριζόμενη ακόμη από καθιερωμένη ιατρική πρακτική, είναι καλά εδραιωμένος στον ιατρικό κόσμο. Όμως θα ήταν παράλειψη να μην τονιστεί αυτό που εύστοχα σημειώνουν σε συναφή σύγγραμμα τους οι νομικοί καθηγητές Ιατρικού Δικαίου, JK Mason και GT Laurie, ότι δηλαδή «πολλές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί στην ιατρική προήλθαν από εκείνους που έχουν πραγματοποιήσει μια αντισυμβατική γραμμή θεραπείας».

Ο Καθηγητής Κύπρος Νικολαΐδης είναι ζωντανό παράδειγμα τέτοιας προσέγγισης. Ως εξιστορείται στο επεισόδιο, «η επέμβαση με λέιζερ έγινε η καθιερωμένη μέθοδος για τη θεραπεία του συνδρόμου μετάγγισης σε όλο τον κόσμο.» «Τώρα έχουμε φτάσει σε ποσοστό επιβίωσης κατά 90% του ενός τουλάχιστον διδύμου ενώ ξεκινήσαμε με τα εντελώς αντίθετα νούμερα, θανάτου κατά 90%».

Επομένως, από πού προκύπτει το θάρρος;

Διάφορες απαντήσεις μπορούν να δοθούν αλλά προτιμώ να αναφερθώ στις ίδιες τις λέξεις του Καθηγητή, όπου στο τέλος του επεισοδίου απλόχερα μοιράζεται μαζί μας ότι: «Συγκινούμαι. Δένομαι με τους ασθενείς με τις προσδοκίες τους.. επειδή έτσι μεγάλωσα.» Και ο ίδιος προσθέτει συγκινώντας μας ακόμη περισσότερο, ότι «.. μεγάλωσα στη Κύπρο».

Πέραν της ιατρικής προόδου, θεωρώ ο Καθηγητής μοιράζεται μαζί μας κάτι ακόμη σημαντικό. Το πιο απλό και συνάμα σύνθετο πράγμα – το να είμαστε άνθρωποι! Είναι σε αυτό το σημείο που αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι μόνο διάφορες ασθένειες μεταδοτικές αλλά και το ίδιο το ανθρώπινο θάρρος – η δύναμη που μας δίδει περαιτέρω ο ίδιος ο Καθηγητής.
 
Σ΄ευχαριστούμε Γιατρέ για όλα.
 
Αλέξανδρος Ελευθερίου
Δικηγόρος