Προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τομέας των υπηρεσιών και οι εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων (ΕΔΔ) που μειώνουν την εικόνα της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου.

Η Κύπρος, αν και είναι από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα κέντρα στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των εταιρειών με διεθνείς δραστηριότητες, άρχισε να χάνει έδαφος έναντι των ανταγωνιστών της λόγω κάποιων διαχρονικών προβλημάτων τα οποία χρειάζονται επίλυση. 

Τα τελευταία χρόνια ο τομέας αυτός αντιμετωπίζει μεγάλο ανταγωνισμό από χώρες μέλη της Ε.Ε. και μη, οι οποίες εκμεταλλευόμενες την κατάσταση της κρίσης που έπληξε την χώρα μας (με την διάλυση της οικονομίας μας, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες μας, τον πόλεμο που δέχεται η χώρα μας ότι χρησιμοποιείται ως φορολογικός παράδεισος αλλά και την αδράνεια από μέρους μας να λάβουμε σημαντικά μέτρα και διορθωτικές κινήσεις) προσπαθούν να  αμαυρώσουν το καλό όνομα που απέκτησε η μικρή Κύπρος σε βάθος χρόνου και να κατευθύνουν τους επενδυτές και τις επιχειρηματικές ευκαιρίες στις χώρες τους. 

Δεν παραβλέπουμε αλλά επιβραβεύουμε  τις κινήσεις που έγιναν για ενίσχυση του τομέα και που αφορούν την προσέλκυση επενδυτών δια μέσου της Κύπρου καθώς και την έγκαιρη θεσμοθέτηση φορολογικών κινήτρων και νομοθεσιών όπως: την τροποποίηση των φορολογικών πλεονεκτημάτων για την μετεγκατάστασή εταιρειών και φορολογικών κάτοικων Κύπρου(Νon-Dom Status), την μεταφορά φορολογικής κατοικίας και την δυνατότητα να μπορεί κάποιος να γίνει φορολογικός κάτοικος σε 60 ημέρες, την τροποποίηση του περί Διεθνών εμπιστευμάτων νόμο, την εισαγωγή της νοητής έκπτωσης επί των νέων κεφαλαίων και των φορολογικών κινήτρων, την εισαγωγή του φόρου χωρητικότητας σκαφών, τις τελευταίες αλλαγές στον έφορο εταιρειών, την αλλαγή της νομοθεσίας για τα επενδυτικά ταμεία, κίνητρα για νέες επιχειρήσεις και άλλα πολλά.

Η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει τον πρωταγωνιστικό της ρόλο ως χρηματοοικονομικό κέντρο και να δώσει συνέχεια στις άμεσες κινήσεις για ενίσχυση του τομέα των υπηρεσιών και την αύξηση των εταιρειών με διεθνείς δραστηριότητες. Επιβάλλεται άμεσα η λήψη μέτρων και διαρθρωτικών αλλαγών ως αναφέρονται πιο κάτω για την αντιμετώπιση των διαχρονικών προβλημάτων τα οποία ταλανίζουν το τομέα των υπηρεσιών και δυσκολεύουν την ανάπτυξη των Εταιρειών διεθνών δραστηριοτήτων:
 
Διαχρονικά Προβλήματα και λήψη μέτρων:
 

1. Απαρχαιωμένες νομοθεσίες που πολλές χρονολογούνται από τις αρχές του περασμένου αιώνα οι πλείστες εκ των οποίων αποτελούν αντιγραφή άλλων χωρών που τις αναβάθμισαν διαχρονικά.

Χρειάζεται άμεσος εκσυγχρονισμός των νομοθεσιών στην ολότητα τους ακολουθώντας το παράδειγμα της Αγγλίας που προχώρησε σταδιακά στην μεταρρύθμιση των νομοθεσιών που αφορούν το τομέα των εταιρειών και των επενδύσεων.

2. Γραφειοκρατία σε όλους σχεδόν τους φορείς του δημοσίου η οποία αποτελεί ένα από τα βασικότερα αγκάθια για τη δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού.

Βελτίωση και αναβάθμιση όλων των υπηρεσιών για αποφυγή της γραφειοκρατίας με νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, αξιολόγηση και επιμόρφωση των υπαλλήλων και  μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας.

3. Χρονικό περιθώριο για μετεγκατάσταση εταιρειών στην Κύπρο.

Εξεύρεση τρόπων για μείωση του χρόνου και διευκόλυνση εταιρειών και ομίλων που θέλουν να εγκατασταθούν στην Κύπρο. Για παράδειγμα καθίσταται αναγκαίο να συσταθεί ειδικό τμήμα στο Υπουργείο οικονομικών για την επίλυση των θεμάτων αυτών.

4. Σταθεροποίηση και εκσυγχρονισμός του τραπεζικού τομέα.

Συχνή αναφορά σε προβλήματα των τραπεζών που προκαλεί τη δυσπιστία και ανησυχία των επενδυτών έναντι των κυπριακών Τραπεζών διασαλεύει τον τραπεζικό τομέα και τον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος τόσο με τις τράπεζες, τις υπηρεσίες και με το φορολογικό περιβάλλον του τόπου όσο και με τη λειτουργία των δημοσίων τμημάτων. Επιβάλλεται η Βελτίωση και αναβάθμιση όλων των διαδικασιών του τραπεζικού τομέα και εφαρμογή των οδηγιών της Κεντρικής προς προσέλκυση εταιρειών και επενδύσεων.

5. Αυστηρό πλαίσιο για άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών και μαζικό κλείσιμο τραπεζικών λογαριασμών.

Χαλάρωση από τις τράπεζες για να μπορέσουν να εξυπηρετούνται οι επενδυτές που επέλεξαν την Κύπρο ως χρηματοοικονομικό κέντρο δια μέσου του οποίου θα δραστηριοποιηθούν. Προτεραιότητα επίσης έχει και η μείωση του χρόνου για άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών και η γρήγορη διεκπεραίωση εμβασμάτων για εξυπηρέτηση των επενδυτών. Αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να τηρηθούν νέες οδηγίες αλλά παρατηρούνται ακραία φαινόμενα σε πολλές περιπτώσεις που δυσφημούν  τη χώρα μας και μας καθιστούν ευάλωτους έναντι των ανταγωνιστών μας. Την ίδια ώρα που οι επικριτές μας επιβάλλουν στην Κύπρο αυστηρούς ελέγχους στις χώρες τους, το δικό τους τραπεζικό  σύστημα είναι πολύ χαλαρό δημιουργώντας μας τεράστια προβλήματα. Όταν την εποχή του κουρέματος επιβλήθηκε από την ΕΕ η χειρότερη τιμωρία του κουρέματος των καταθέσεων την ίδια ώρα οι πλείστες ευρωπαϊκές τράπεζες προσέγγιζαν τους επαγγελματίες του τομέα για να κατευθύνουν τους πελάτες τους κοντά τους. 

6. Αναφορές σε αύξηση φορολογίας και αύξηση τελών που προκαλεί αστάθεια και αβεβαιότητα στους επενδυτές κυρίως για ψυχολογικούς λόγους.

Να σταματήσουν οι αναφορές για αύξηση φορολογίας και τελών και να δίδονται φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα για αύξηση των εσόδων του κράτους.

7. Επαναφορά/μείωση των συντελεστών φορολογίας και των τελών προ του κουρέματος ως οι εξαγγελίες της κυβέρνησης.

Επαναφορά/μείωση των συντελεστών φορολογίας προ του κουρέματος ως οι εξαγγελίες της κυβέρνησης και απάλειψη του τέλους των εταιρειών από τον έφορο εταιρειών ο οποίος επιβλήθηκε για αύξηση των εσόδων στην περίοδο της κρίσης. Η επιβολή του τέλους έγινε κατόπιν αντιγραφής άλλων εξωχώριων προορισμών χωρίς να υπολογίζεται ότι αυτοί οι προορισμοί επιβάλουν το τέλος σε εταιρείες οι οποίες φορολογούνται με 0% φορολογικό συντελεστή και δεν έχουν τα εισοδήματα από την έκδοση των πιστοποιητικών της εταιρείας καθώς όλες οι καταχωρήσεις γίνονται από την εταιρεία και ο έφορος εταιρειών τους δεν εκδίδει πιστοποιητικά για την δομή της εταιρείας.

8. Πρόστιμο 10% από τον έφορο φορολογίας για τα χρήματα που κουρεύτηκαν το 2013, καθώς τα κουρεμένα χρήματα με την κείμενη νομοθεσία δεν αποτελούν έξοδο της επιχείρησης  που χρησιμοποιείται για σκοπούς κτήσης του εισοδήματος της, ως εκ τούτου δεν μπορούν να ‘’γλιτώσουν’’ από την φορολόγηση.

Πρόταση νόμου για αποφυγή του πρόστιμου 10% από τον έφορο φορολογίας για τα χρήματα που κουρεύτηκαν το 2013, και την αποφυγή επιπλέον τιμωρίας για αυτούς που επέλεξαν την Κύπρο για τις εργασίες τους και τιμωρήθηκαν με το κούρεμα των καταθέσεων τους.

9. την τροποποίηση του εταιρικού νόμου ο οποίος χρήζει μιας σειράς αλλαγών, ώστε να εξαλείφθουν οι υφιστάμενες καθυστερήσεις και η άσκοπη γραφειοκρατία που έχει δυσμενή αποτελέσματα. Σημειώνουμε ότι για εγγραφή εταιρείας με επίσπευση χρειάζεται πλέον 10-20 μέρες και για αλλαγές σε Μετόχους και Διευθυντές μέχρι και 20 ημέρες. Σημειώνεται ότι σε άλλες χώρες που μας ανταγωνίζονται ο χρόνος εγγραφής εταιρείας κυμαίνεται σε 2 ημέρες.

Πρόσληψη προσωπικού και αναβάθμιση των χώρων εργασίας και των αρχείων των εν λόγω τμημάτων. 

10. αναβάθμιση των χώρων εργασίας και των εγκαταστάσεων/αρχείων δημόσιων υπηρεσιών (Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, Τμήμα Εφόρου εταιρειών, Φόρος Εισοδήματος).

Θα μπορούσαν να γίνουν νέα κτήρια σε περιοχές έξω από τις πόλεις (μεταξύ Λευκωσίας και Λεμεσού για διευκόλυνση ανά το παγκύπριο) με τεράστια αρχεία για να μη δημιουργείται το φαινόμενο που παρατηρούμε σήμερα όπου υπάρχουν σε κάθε γραφείο στοίβες από έγγραφα αλλά και καθυστέρηση στη διεκπεραίωση των υποθέσεων. Περαιτέρω θα εξοικονομηθούν πολλά χρήματα του ηημοσίου από ενοίκια.

11. Μηχανογράφηση όλων των τμημάτων του δημοσίου και η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Επιβάλλεται η πλήρης μηχανογράφηση και η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του δημοσίου.

12. Αναφορές σε προσωπική ευθύνη των διευθυντών των εταιρειών για οφειλές των εταιρειών στις φορολογικές Αρχές κάτι το οποίο θα αποτελέσει καίριο κτύπημα σε βάρος των διεθνών δραστηριοτήτων που διεξάγονται από την Κύπρο.

Να σταματήσουν οι αναφορές για ευθύνη των ονομαστικών διευθυντών των εταιρειών οι οποίες αν εφαρμοστούν θα κινδυνεύουν με φυλάκιση οι εργαζόμενοι των παρόχων διοικητικών υπηρεσιών.

13. εκσυγχρονισμός των δομών του κράτους.

Χρειάζεται άμεση αναδόμηση της κρατικής μηχανής με στοχευμένο πρόγραμμα που θα εφαρμοστεί και δεν θα αποτελεί εξαγγελίες πολίτικων σκοπιμοτήτων  

14. Μείωση του χρόνου απάντησης/έγκρισης σε αιτήματα μετανάστευσης τα οποία χρονολογούνται από έκδοση απλής άδειας παραμονής μέχρι και 6 μήνες και για αιτήσεις διαβατηρίου μέχρι και 6 χρόνια.

Πρόσληψη προσωπικού, κατανομή εργασιών σε κάθε υπάλληλο καθώς και αναβάθμιση των χώρων εργασίας και των αρχείων των εν λόγω τμημάτων.

15. Μη αξιοποίηση του ΧΑΚ.

Η αξιοποίηση του ΧΑΚ μπορεί να γίνει μέσα από μια σειρά ενεργειών όπως η εισαγωγή μεγάλων αναπτυξιακών έργων υποδομής σε αυτό.

16. Χρήση ψηφιακών εργαλείων στις Δημόσιες Υπηρεσίες.

Καθιέρωση χρήσης ψηφιακών εργαλείων μέσω των ιστοσελίδων του δημοσίου, όπως είναι τα webcasts και η φωνητική ή online συνομιλία για παροχή βοήθειας και εξυπηρέτηση του κοινού.

17. Υποστήριξη της επιχειρηματικής και της φορολογικής εκπαίδευσης.

Επιχειρηματικά και Φορολογικά Σεμινάρια προς τους πολίτες για ενημέρωση και συμμόρφωση τους με τις νέες νομοθεσίες (πχ υποβολή φορολογικών δηλώσεων) έτσι ώστε να αποκτήσουν γνώσεις και να καταστεί εφικτή η συμμόρφωση τους. Ανάρτηση των σεμιναρίων στις σελίδες των αντίστοιχων τμημάτων του δημοσίου και καθοδήγηση συμμόρφωσης από υπαλλήλους του Δημοσίου ή δια μέσου φωνητικής ή online συνομιλίας για παροχή βοήθειας.

18. Αποτελεσματικές διαδικασίες για one stop shop από τον CIPA ή άλλους οργανισμούς.

Δημιουργία ολοκληρωμένου Προγράμματος ενθάρρυνσης και εγκαθίδρυσης Νεοφυούς Εταιρείας (start-up company) με κίνητρα για νέες επιχειρήσεις και επενδύσεις για παράδειγμα:

• Οποιαδήποτε νέα επιχείρηση δραστηριοποιηθεί στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, να μην πληρώνει εταιρικό φόρο ή φόρο για την άμυνα για τα επόμενα 5 ή 10 χρόνια,
• Να μην καταβάλλονται μεταβιβαστικά για την αγορά ακίνητης ιδιοκτησία σε ειδικές περιπτώσεις που το ακίνητο χρειάζεται για την επιχείρηση
• Κίνητρα φορο-απαλλαγής εργαζομένων. 

19. Την αύξηση των συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολογίας και την σύσταση τμήματος που να ασχολείται με Διεθνή Φορολογικά Θέματα.

Συνεχή παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων στον τομέα αυτό με καταρτισμένο και ενισχυμένο προσωπικό για την επίτευξη των συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολογίας με όσον το δυνατό περισσότερες χώρες παγκοσμίως.
 

20. Συντονισμός μεταξύ των επαρχιακών γραφείων διαφόρων δημόσιων υπηρεσιών καθώς παρατηρείται σε πολλές περιπτώσεις να τηρούνται στο ίδιο τμήμα διαφορετικές πρακτικές σε κάθε πόλη.

 
Άμεσα πρέπει να γίνει συντονισμός μεταξύ των επαρχιακών γραφείων για να ακολουθείται η ίδια πρακτική σε θέματα που αφορούν τυπικές διαδικασίες.
 

21. Μείωση του χρόνου έκδοσης διαφόρων πιστοποιητικών από δημόσιες υπηρεσίες (πχ έκδοση τίτλου ιδιοκτησίας, πιστοποιητικά εφόρου εταιρειών, πιστοποιητικά από τον φόρο)

Πρέπει να επιβληθεί σε κάθε τμήμα κοινή γραμμή και οδηγίες από τους προϊστάμενους των τμημάτων για να μην παρατηρείται αυτό το φαινόμενο.
 

22. Απάντηση στις τηλεφωνικές κλήσεις στην Δημόσια υπηρεσία. Δυστυχώς παρατηρείται το φαινόμενο να καλείς  μια υπηρεσία του δημοσίου για μέρες χωρίς καν να απαντήσει κάποιος το τηλέφωνο

Πρέπει να προσληφθούν άτομα τα οποία θα απαντούν τα τηλέφωνα, θα καταγράφουν τις απορίες/ερωτήσεις των πολιτών και θα συντονίζουν τις απαντήσεις καλώντας τους πίσω αν ο αρμόδιος λειτουργός δεν μπορεί να εξυπηρετήσει την δεδομένη στιγμή.

Είναι αναγκαίο για την ενίσχυση του τομέα των υπηρεσιών να επιλυθούν τα πιο πάνω προβλήματα και να παρθούν τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα. Ταυτόχρονα καθίσταται αναγκαίο να συσταθούν τμήματα στα διάφορα Υπουργεία που να προωθούν τις επενδύσεις και να ενισχύουν την προσέλκυση επενδύσεων και εταιρειών διεθνών δραστηριοτήτων έτσι ώστε να συμβάλουν στην ανάπτυξη.
 
Περαιτέρω προς ΕΝΙΣΧΥΣΗ του τομέα μπορεί να:
Α. Συσταθεί συμβούλιο οικονομικής ανάπτυξης και καινοτομίας, το οποίο θα έχει ως στόχο την ενθάρρυνση και αξιοποίηση καινοτόμων ιδεών.

Β. να προωθηθεί σύσταση διασυνοριακών ταμείων προνοίας ώστε συνταξιοδοτικά ωφελήματα του εξωτερικού που λαμβάνονται από μη φορολογικούς κατοίκους Κύπρου, να φορολογούνται στην Κύπρο με συγκεκριμένο μικρό φορολογικό συντελεστή.

και Γ. να δημιουργηθεί ειδική υπηρεσία ή υφυπουργείο οικονομικών που να ασχολείται με θέματα που αφορούν τα κίνητρα προσέλκυσης επενδύσεων, με διεθνείς φορολογικές εξελίξεις, και με δραστηριότητες και πρωτοβουλίες ανταγωνιστικών προς την Κύπρο χωρών. Σε αυτά τα νέα τμήματα και/ή στο υφυπουργείο θα ήταν καλό  να υπάγονται ο CIPA (Κυπριακός Οργανισμός Προώθησης Επενδύσεων) ο οποίος είναι ο επίσημος οργανισμός για την προβολή της Κύπρου ως ελκυστικού επενδυτικού και επιχειρηματικού κέντρου, ο CIBA (The Cyprus International Businesses Association) που είναι ο επίσημος οργανισμός που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εταιρειών διεθνών δραστηριοτήτων και φροντίζει για την προώθηση της επιχειρηματικής κοινότητας στην Κύπρο, ο STEP (Society of Trust and Estate Practitioners) που είναι διεθνής οργανισμός για τα εμπιστεύματα, ο  CIFA ( Κυπριακός Οργανισμός Επενδυτικών Ταμείων) που είναι ο οργανισμός για την προώθηση του κλάδου των επενδυτικών ταμείων, και άλλα οργανωμένα σύνολα όπως ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος και ο ΣΕΛΚ, έτσι ώστε αυτά τα τμήματα και/ή το υφυπουργείο να είναι στελεχομενό από αναγνωρισμένους οργανισμούς και επαγγελματίες που θέλουν το καλό, την ανάπτυξη και την προώθηση της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου. 

Είναι επιβεβλημένη ανάγκη με τις αναγκαίες κινήσεις να προστατεύσουμε και να προωθήσουμε τον τομέα των υπηρεσιών, την επιχειρηματικότητα, την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και τις  εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων με την παροχή καλύτερων και πιο εξειδικευμένων υπηρεσιών τόσο από τον δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα.

Πανίκος Συμεού - δικηγόρος
Managing Partner
Symeou & Konnaris LLC (Advocates & Legal Consultants)