Μ. Αντωνίου: Μακρύς ο κατάλογος προκλήσεων για τους επιχειρηματίες

Την εκτίμηση ότι κατά το 2023 η πορεία της κυπριακής οικονομίας θα συνεχίσει να είναι ανοδική, αλλά σε πιο περιορισμένο βαθμό, εκφράζει ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ Μιχάλης Αντωνίου, σημειώνοντας πως ο κατάλογος των προκλήσεων για τους Κύπριους επιχειρηματίες κατά το νέο έτος είναι πολύ μακρύς, αφού είναι σημαντικά τα θέματα που εκκρεμούν με το τέλος τους 2022.

Σε συνέντευξή του στο InBusinessNews, στο πλαίσιο του «IN Business Forecasting 2023», ο κ. Αντωνίου εκφράζει την θέση πως το κύμα των ανατιμήσεων που έχει πλήξει τις επιχειρήσεις, την κοινωνία και γενικά την οικονομία, δεν αναμένεται να ανακοπεί σύντομα, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός τους τελευταίους τρεις τουλάχιστον μήνες δείχνει σημάδια σταθερότητας.

Κλειδί, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ, αποτελεί η λήξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Όπως υποδεικνύει συναφώς, μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει και οικονομική ευημερία με θετικό πρόσημο και με ανάλογα θετικές συνέπειες σε οριζόντια ζητήματα, όπως είναι η ακρίβεια, η προσέλκυση επενδύσεων, η μείωση στο κόστος ενέργειας, η εξεύρεση κατάλληλου εργατικού δυναμικού, κλπ.

Δραματική πρόκληση χαρακτηρίζει την έλλειψη εργατικού δυναμικού σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, υπογραμμίζοντας πως οι κυπριακές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να εξεύρουν προσωπικό (ειδικευμένο ή ανειδίκευτο) σε ένα ευρύτατο φάσμα επαγγελμάτων.

Πώς αναμένετε να κινηθούν η κυπριακή οικονομία και η αγορά κατά το 2023;

Με βάση τα πολύ καλά αποτελέσματα τα οποία πέτυχε η κυπριακή οικονομία κατά το 2022, παρά τις αντίξοες συνθήκες που είχαν δημιουργηθεί λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, του πολέμου στην Ουκρανία και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία, η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) προβλέπει ότι κατά το 2023 η πορεία της κυπριακής οικονομίας θα συνεχίσει να είναι ανοδική, αλλά σε πιο περιορισμένο βαθμό.

Αν φυσικά οι γεωπολιτικές εξελίξεις, που δυστυχώς σαν νησί που είμαστε μας επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό, δεν είναι ευνοϊκές, τότε αναμένεται ότι η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί με τις ανάλογες επιπτώσεις σε όλους τους τομείς και δραστηριότητες.

Το κύμα των ανατιμήσεων που έχει πλήξει τις επιχειρήσεις, την κοινωνία και γενικά την οικονομία, δεν αναμένεται να ανακοπεί σύντομα παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός τους τελευταίους τρεις τουλάχιστον μήνες δείχνει σημάδια σταθερότητας.

Περαιτέρω, η αύξηση των δανειστικών επιτοκίων ως εργαλείο νομισματικής πολιτικής προς εκτόνωση των πληθωριστικών πιέσεων, θα ασκήσει πτωτικές πιέσεις στην πιστωτική επέκταση, με προφανείς προεκτάσεις και για την οικονομική ανάπτυξη.

Στον αντίποδα, σημαντικό ρόλο θα αποτελέσει η ορθή και έγκαιρη υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ως καταλύτης στην προσπάθεια ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων και ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και της Κύπρου ως επιχειρηματικό κέντρο.

Εργασιακές σχέσεις και έλλειψη προσωπικού  

Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει το κυπριακό επιχειρείν το 2023;

Ο κατάλογος των προκλήσεων για τους Κύπριους επιχειρηματίες κατά το νέο έτος είναι πολύ μακρύς, αφού είναι σημαντικά τα θέματα που εκκρεμούν με το τέλος τους 2022.

Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία προκαλεί μεγάλη αβεβαιότητα στη διεθνή οικονομία, αφού έχει επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό την παγκόσμια αγορά καυσίμων με επιπτώσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ταυτόχρονα παρατηρείται δυσκολία στο εμπόριο σιτηρών και άλλων αγαθών σε ευρύ φάσμα της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ οι κυρώσεις προς τη Ρωσία έχουν παγώσει την έλευση τουριστών αλλά και επενδυτών στο νησί μας.

Στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων, παραμένει προς το παρόν το θέμα του αναχρονιστικού θεσμού της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής. Θα συνεχίσουμε τον κοινωνικό διάλογο μέχρι να πείσουμε για την ορθότητα των θέσεων μας. Παράλληλα, ένα θέμα που συζητείται έντονα μετά την έξαρση της πανδημίας είναι και αυτό της Ευρωπαϊκής οδηγίας για ρύθμιση της τηλεργασίας.

Η ΟΕΒ συμμετέχει ενεργά στο διάλογο σε ευρωπαϊκό επίπεδο και είμαστε βέβαιοι ότι σύντομα θα οριστικοποιηθεί το πλαίσιο που θα ρυθμίζει την τηλεργασία προς όφελος τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών.

Δραματική πρόκληση παραμένει η έλλειψη εργατικού δυναμικού σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Οι κυπριακές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να εξεύρουν προσωπικό (ειδικευμένο ή ανειδίκευτο) σε ένα ευρύτατο φάσμα επαγγελμάτων.

Απαιτείται χρονικό περιθώριο για ανάκαμψη

Οι επιχειρήσεις θα κινηθούν με θετικό πρόσημο, αρνητικό ή το ίδιο με το 2022; Ποιοι τομείς εκτιμάτε ότι θα αντιμετωπίσουν τις περισσότερες δυσκολίες;

Έπειτα από μια παρατεταμένη αναταραχή ή κρίση, χρειάζεται πάντα κάποιο χρονικό περιθώριο για να ανακάμψουν οι επηρεαζόμενοι τομείς και να ξανασταθεί η οικονομία στα πόδια της. Στο πρόσφατο παρελθόν βιώσαμε δύο εξίσου απρόβλεπτες και έντονες κρίσεις: Αυτή της πανδημίας και αυτήν του πολέμου στην Ουκρανία με αποτέλεσμα η παγκόσμια οικονομία να βρεθεί ενώπιον πρωτόγνωρων δεδομένων.

Ευελπιστούμε σε λήξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου κυρίως για ανθρωπιστικούς λόγους. Είμαστε βέβαιοι ότι μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει και οικονομική ευημερία με θετικό πρόσημο και με ανάλογα θετικές συνέπειες σε οριζόντια ζητήματα, όπως είναι η ακρίβεια, η προσέλκυση επενδύσεων, η μείωση στο κόστος ενέργειας, η εξεύρεση κατάλληλου εργατικού δυναμικού, κλπ., τα οποία επηρεάζουν όλους ανεξαιρέτως τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας τους.

Ευκαιρίες εν μέσω κρίσης 

Θα λέγατε ότι μέσα από την κρίση που περάσαμε το 2022 αναδείχθηκαν νέοι τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας στους οποίους η οικονομία μας θα μπορεί να βασιστεί στα επόμενα χρόνια; Και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί;

Η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες. Το ίδιο συνέβη και στις πρόσφατες κρίσεις που βιώσαμε με την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Καταρχάς, η πανδημία που ξεκίνησε από το 2020, αποτέλεσε το κίνητρο ώστε πολλές επιχειρήσεις να προχωρήσουν στον δικό τους ψηφιακό μετασχηματισμό. Ο περιορισμός στις μετακινήσεις και συνευρέσεις, ανάγκασε τους επιχειρηματίες να καταφύγουν στην τεχνολογία για μετριασμό των επιπτώσεων με αποτέλεσμα να αναπτυχθούν τομείς όπως είναι οι τηλεπικοινωνίες και η πληροφορική. Οι επιχειρηματίες και οι εργαζόμενοι εξοικειώθηκαν με όρους όπως είναι η τηλεργασία, οι τηλεδιασκέψεις και το ηλεκτρονικό εμπόριο.

Παράλληλα και λόγω του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, αρχίσαμε να βλέπουμε επιτάχυνση σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών αλλά και εξερεύνηση άλλων εναλλακτικών καυσίμων όπως είναι το υδρογόνο.

Στο σκέλος του τουρισμού, η Κύπρος κατόρθωσε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να προσελκύσει επισκέπτες από εναλλακτικούς προορισμούς, αναπληρώνοντας τα κενά που δημιούργησαν οι κυρώσεις και οι ακυρώσεις κρατήσεων από Ρώσους τουρίστες καταδεικνύοντας για ακόμα μια φορά ότι αποτελεί την ατμομηχανή της οικονομίας και ότι η Κύπρος θα μπορεί να στηρίζεται σε αυτόν τον πυλώνα, όπως και στο παρελθόν, για ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής της ανάπτυξης.