Α. Λοΐζου: Γιατί ο Υφυπουργός Τουρισμού πρέπει να είναι τεχνοκράτης

Το προφίλ του κατάλληλου προσώπου που θα πρέπει να αναλάβει το Υφυπουργείο Τουρισμού, το οποίο θα λειτουργήσει στις αρχές Ιανουαρίου, αναλύει μέσα από συνέντευξη του στο INBusinessNews, ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΚΟΤ, Άγγελος Λοΐζου. Λίγο πριν λήξει η θητεία του και παραδώσει τα κλειδιά του οργανισμού, ο κ. Λοΐζου εξηγεί γιατί ο Υφυπουργός θα πρέπει να είναι τεχνοκράτης και όχι πολιτικός, αφήνοντας σαφείς αιχμές εναντίον πολιτικών και άλλων προσώπων που έχουν ήδη εκδηλώσει στο παρασκήνιο το ενδιαφέρον τους για τη θέση αυτή. Δηλώνει, επίσης, έτοιμος να συνεισφέρει ξανά στον τουρισμό από όποιο πόστο, εφόσον του ζητηθεί. 
 
Παράλληλα, κάνει το απολογισμό της πενταετούς θητείας του ΔΣ, του οποίου ηγείται, εξηγώντας με ποιες ενέργειες, μεσούσης της κρίσης και πολλών αντιξοοτήτων, η Κύπρος πέτυχε να καταγράφει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο στο κομμάτι των τουρισμού.
 
Εξάλλου, ο κ. Λοΐζου σημειώνει ότι το 2018 θα κλείσει με νέο ρεκόρ, με μια αύξηση της τάξης του 7,5% στις αφίξεις σε σχέση με πέρυσι, ενώ εκτιμά ότι το 2019 ενδεχομένως να δούμε μια ακόμη μικρή αύξηση μέχρι και 3%.
 
Διαβάστε ακόμα: Παπαντωνίου: Έντονος ανταγωνισμός στις υπεραγορές το 2019

Διαβάστε ακόμα: Βελτίωση οδών αλλάζουν το κέντρο της Πάφου
 
Κλείνει σύντομα ένας κύκλος δύο θητειών σας το τιμόνι το ΔΣ του ΚΟΤ. Με ποια συναισθήματα αποχωρείτε;
Θα έλεγα συγκίνησης γιατί οι προσπάθειες που έγιναν τα πέντε αυτά χρόνια -και έχουν κάποια ιδιομορφία τα συγκεκριμένα πέντε χρόνια- είναι τέτοια που νοιώθουμε ότι η εργασία του ΔΣ απέφερε θετικά αποτελέσματα, η επίδραση (του τουρισμού)  στην οικονομία είναι εμφανής. Παράλληλα, όμως, μας διακατέχει και μια αγωνία ότι το έργο, το οποίο παράχθηκε και το οποίο πιστεύουμε ότι ήταν στις σωστές γραμμές, θα συνεχιστεί.
 
Ποιο θα πρέπει να είναι το προφίλ του κατάλληλου προσώπου για να αναλάβει τη θέση του Υφυπουργού τουρισμού;
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να είναι γνώστης της τουριστικής οικονομίας. Να μην είναι γνώστης μόνο ενός τομέα του τουρισμού όπως πχ της ξενοδοχειακής βιομηχανίας, ή της εστίασης κτλ, πρέπει να διαθέτει σφαιρική γνώση πάνω σε όλους του συντελεστές επιτυχίας της τουριστικής οικονομίας. Επίσης, πρέπει να εργάζεται σκληρά, μαζί με τους τεχνοκράτες του και όχι να διατάζει μόνο. Και να μην διατάζει πάνω σε πλαίσια πολιτικά αλλά τεχνοκρατικά. Και να δείχνει πάντα το παράδειγμα, με τη σωστή δουλειά. Να είναι άνθρωπος έντιμος, που δεν έχει οποιαδήποτε άλλα συμφέροντα, πέραν του να αγαπά τη χώρα του και όχι μόνο μια συγκεκριμένη περιοχή της, να είναι άνθρωπος που θα διαθέτει αξιοπιστία. Οι εταίροι που κάνουν εκατομμύρια επενδύσεις στον τόπο μας, για να πειστούν χρειάζονται να μιλούν με ανθρώπους που να μπορούν να βασιστούν πάνω στην αξιοπιστία τους, που δεν θα είναι πολιτικοί/διπλωμάτες, αλλά άνθρωποι που μπορούν να αποδείξουν τεχνοκρατικά την απόδοση της επένδυσης των ξένων.
 
Τα παραδείγματα προς αποφυγήν που δώσατε, παραπέμπουν σε συγκεκριμένα πρόσωπα που ήδη ερίζουν για τη θέση του υφυπουργού τουρισμού…
 Αυτοί που εκδηλώνουν ενδιαφέρον, καλά κάνουν. Αλλά, κάποια άτομα πρέπει να καταλάβουν ότι πρέπει να παραμείνουν στον χώρο τους και να κάνουν καλά τη δουλειά που ήδη κάνουν. Ο κάθε ένας πρέπει να βλέπει ποιος θα είναι ο αντίκτυπος της ανάληψης μιας θέσης σε διάφορους τομείς, τους οποίους ενδεχομένως να μην κατέχει. Εκείνο που εμείς θέλουμε να δούμε, είναι να υπάρξει συνέχεια σε αυτό που ήδη κτίστηκε. Και αυτό δεν το αναμένουμε εμείς, αλλά οι ξένοι συνεργάτες μας που ρωτούν καθημερινά τι θα γίνει και από πού θα προέρχεται ο Υφυπουργός. Θα είναι πολιτικός ή θα καταλαβαίνει τη γλώσσα τους;  Πιστεύω ότι αυτά τα ζητήματα θα ληφθούν υπόψιν στην επιλογή του ατόμου που θα διοριστεί.
 
Θα σας ενδιέφερε αυτή η θέση;
Εγώ εκδήλωσα την πρόθεση μου να βοηθήσω από οποιαδήποτε σκοπιά και πόστο μου ζητηθεί. Αν μου ζητηθεί να βοηθήσω τον τόπο μου, με οποιοδήποτε τρόπο, θα το κάνω.
 
Απολογισμός σε έξι άξονες
 
Ποιος ο απολογισμός ο δικός σας και του ΔΣ, κατά τα πέντε αυτά χρόνια; Ποια θετικά έδωσε αυτό το ΔΣ αυτή την περίοδο;
 Θα αναφερθώ σε διαφορετικές ενότητες, τις οποίες είναι πολύ σημαντικό να τις χρησιμοποιήσει κάποιος για να καταλήξει στο τι έγινε και αν τα όσα πράξαμε ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση ή όχι.
Πρώτα απ’ όλα για να μπορεί κάποιος να κάνει αξιολόγηση, πρέπει να κάνει μια ανασκόπηση της τουριστικής πορείας του τόπου, μέσα από τις σοβαρές αντιξοότητες και δυσκολίες που καταγράφηκαν την πενταετία αυτή, από το 2013 μέχρι το 2018.

 

Το 2013 οι αντιξοότητες ήταν πάρα πολλές. Σαν αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης είχαμε να αντιμετωπίσουμε την τρόικα. Είμαστε το πιο πολυεπισκεπτόμενο τμήμα της κυβέρνησης από την τρόικα, γιατί οι τεχνοκράτες γνώριζαν πως για να καλυτερεύσει η κυπριακή οικονομία, ο πρώτος τομέας στον οποίο θα έπρεπε να εστιάσουν ήταν ο τουριστικός.  Και επειδή τα αποτελέσματα που πετυχαίναμε, συγκλίναν με τις εκτιμήσεις μας, δημιουργήθηκε μια σχέση αξιοπιστίας μεταξύ μας. Νοιώθουμε ότι συνεισφέραμε σε μεγάλο βαθμό στο να πετύχουμε την αξιοπιστία, η οποία μας έφερε  εδώ που μας έφερε σήμερα.
Σίγουρα υπήρχαν κι άλλα προβλήματα, όπως το κλείσιμο των Κυπριακών Αερογραμμών και της Transaero, από τις οποίες χάσαμε 1,5 εκατ θέσεις που έπρεπε να αναπληρωθούν. Οι οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, η αδυναμία του ρουβλιού έναντι του ευρώ. Και όμως, παρά τον τριπλασιασμό του κόστους για τους Ρώσους, οι αριθμοί τουριστών από τη Ρωσία υπερδιπλασιάστηκαν.
Η Κύπρος βρισκόταν στο επίκεντρο σοβαρών γεωπολιτικών εξελίξεων, που μας καθιστούσαν μια επικίνδυνη περιοχή της ανατολικής Ευρώπης για τους ξένους πελάτες μας. Παράλληλα, υπήρχε και το Brexit. Όλα αυτά δημιουργούσαν αμφιβολίες για την Κύπρο ως τουριστικό προορισμό. Εντούτοις μέσα από αυτές τις αντιξοότητες φέραμε τα αποτελέσματα που φέραμε, τα οποία ήταν καλύτερα  απ’ ότι προσδοκούσαμε. Το να φτάνεις κοντά στα 4 εκατομμύρια τουρίστες, τη στιγμή που η στρατηγική μας θέλει 4,6 εκατομμύρια τουρίστες το 2030 είναι πολύ σημαντικό. Σχεδόν πλησιάσαμε τον αριθμό αυτό πριν εφαρμόσουμε καν τη στρατηγική αυτή.  Επομένως νοιώθουμε αρκετά ικανοποιημένοι και περήφανοι γιατί μέσα σε αυτές τις αντιξοότητες πετύχαμε αυτές τις αφίξεις.
 
Επίσης το θέμα «προϊόν». Μέχρι τότε οι ξένοι εταίροι «πουλούσαν» την Κύπρο ως προορισμό που διαθέτει μόνο ήλιο και θάλασσα. Τους λέγαμε ότι η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει προορισμό και για εναλλακτικά είδη τουρισμού, όπως αθλητικό, περιπατητικό, θρησκευτικό, γαμήλιο, κτλ, αλλά επειδή αισθάνονταν ότι δεν πουλούσαν, δεν τα προωθούσαν.  Όμως, με τα σχέδια που ετοιμάζαμε και με τις δικές μας ενέργειες marketing, προωθούσαμε τις διάφορες εναλλακτικές μορφές περιόδου αναλόγως της περιόδου. Γι αυτό και το πρόβλημα της εποχικότητας έχει λυθεί σε ένα μεγάλο βαθμό. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι από 300 χιλιάδες τουρίστες που είχαμε τον χειμώνα του 2013 – 14, φτάσαμε τις 620 χιλιάδες το 2017 – 18 και ευελπιστούμε σε αριθμό πέραν των 700 χιλιάδων τον χειμώνα 2018 – 19. Δηλαδή, υπερδιπλασιάστηκε η κίνηση που είχαμε τη χειμερινή περίοδο.
 
Ένα άλλο θέμα, το οποίο πετύχαμε είναι τα ζητήματα εξωστρέφειας και συνεργασίας. Ο ΚΟΤ έγινε εξωστρεφής, δημιούργησε σχέσεις με άλλα κυβερνητικά τμήματα, με υπουργεία, φορείς του ιδιωτικού τομέα, σε αντίθεση με πριν.  Εξωστρέφεια, επίσης σημαίνει συνεργασία με πρεσβείες στην Κύπρο. Για παράδειγμα, με την Ύπατη Αρμοστεία του Ηνωμένου Βασιλείου, είχαμε κάνει ένα πρωτοποριακό σχέδιο ασφάλειας τουριστών και τους είπαμε ότι θέλουμε οι ξένοι τουρίστες που έρχονται στην Κύπρο να νοιώθουν ασφαλείς, με διάφορες ενέργειες. Τους άρεσε τόσο που το υιοθέτησαν και μας κάλεσαν να κάνουμε παρουσίαση στη βρετανική κυβέρνηση, ώστε και άλλες χώρες που δέχονται βρετανούς επισκέπτες να υιοθετήσουν παρόμοιες ενέργειες ώστε να νοιώθουν οι βρετανοί τουρίστες ασφαλείς. Αυτό είναι μεγάλο επίτευγμα για μας.
Επίσης, σημαντική είναι η αξιοποίηση των δικών μας πρεσβειών στο εξωτερικό για σκοπούς τουρισμού.
 
Στα εντός του οργανισμού;
Έχουν γίνει ριζικές αλλαγές μέσα στον οργανισμό. Τα πέντε αυτά χρόνια έχουμε εφαρμόσει διαδικασίες, δημιουργήσαμε υπηρεσίες εσωτερικού ελέγχου, την επιτροπή ελέγχου, απ’ όπου εξετάζονται τα πάντα και έτσι καταλήξαμε σε πειθαρχικές έρευνες και σε επιπτώσεις. Το αποτέλεσμα ήταν, διευθυντικά στελέχη να απολυθούν. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου είπε ότι είναι η πρώτη φορά που φέρνουμε εδώ έναν οργανισμό και δεν βρίσκουμε να του πούμε κάτι αρνητικό.
 
Επίσης, ο χειρισμός των αγορών. Ένα χρόνο πριν αναλάβουμε εμείς, ο προϋπολογισμός για σκοπούς marketing ανερχόταν σε €66 εκατ και είχε τα αποτελέσματα που είχε. Εμείς είχαμε μόνο €25 εκατ.  Η πρώτη απόφαση μας ήταν να σταματήσουμε τη γενική διαφήμιση (generic) και γίναμε στοχευμένοι (targeted). Κάναμε στοχευμένες ενέργειες. Στο δεύτερο μήνα της θητείας μας, ακυρώσαμε τις προσφορές των €10 - € 11 εκατ γενικής διαφήμισης, γιατί ήταν χάσιμο χρημάτων. Τα λεφτά εκείνα τα χρησιμοποιήσαμε για στοχευμένες ενέργειες, με συμφωνίες που κάναμε με τους διάφορους εταίρους μας και φέραμε καλύτερα αποτελέσματα. Και αυτό ήταν κάτι που εκτιμήθηκε και από την τρόικα, διότι φάνηκαν οι πραγματικές αλλαγές, ενώ εκτιμήθηκε και από τη Βουλή.
 
Σε ότι αφορά την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος;
Παραμένει ακόμα το πρόβλημα της ποιότητας, η οποία δεν εξαρτάται από τον όποιο ΚΟΤ ή Υφυπουργείο αλλά από εκείνους που προσφέρουν στον τομέα, πχ ξενοδόχοι, εστιάτορες, υποδομές κτλ. Εκεί υστερούμε περισσότερο στις τοπικές αρχές και στο κράτος, καθώς πρέπει να αναβαθμιστούν οι υποδομές μας. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι μια λεπτομέρεια, πχ η οπτική ρύπανση, δημιουργεί αρνητικό αντίκτυπο και χαμηλώνει το επίπεδο του τουρίστα που έρχεται. Πρέπει να είμαστε αυστηροί και αυτά πρέπει να ληφθούν υπόψη από τις τοπικές αρχές.
 
 
ΜΕΑ CULPA
 
Που θα λέγατε το δικό σας Mea Culpa; Ποια λάθη κάνατε;
Θα έπρεπε να είμαστε πιο αυστηροί με τον οργανισμό σε κάποιους τομείς. Τα συμβούλια των ημικρατικών δεν είναι εκτελεστικοί, δεν είναι δουλειά του Προέδρου και των συμβούλων να ασχολούνται  με εκτελεστικά ζητήματα Εξαρτάται από τον κάθε ένα να αφιερώσει τις ώρες που χρειάζεται. Όλα τα μέλη του ΔΣ άφηναν τις δουλειές τους για να ασχοληθούν με τον τουρισμό και είχαν τη γκρίνια του κάθε ενός για οτιδήποτε γινόταν, χωρίς να είναι εκτελεστικοί. Αυτή είναι μια σοβαρή αδυναμία, η οποία ίσως να λυθεί με την εισαγωγή του Υφυπουργείου.
 
Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι του ΚΟΤ δεν είναι ικανοί να διαχειριστούν σωστά τα θέματα τουρισμού;
Όχι. Είναι ικανότατοι, ίσως πιο ικανοί από άλλους στον δημόσιο τομέα. Αυτό που έλειπε από τον ΚΟΤ, όπως και από άλλους τέτοιους οργανισμούς, είναι η ηγεσία (leadership) και η καθοδήγηση. Χρειάζονται σωστή καθοδήγηση από σωστούς ανθρώπους, οράματα και στόχους.
 
Πόσοι εκτιμάτε ότι θα πάρουν το σχέδιο εθελούσιας αποχώρησης;
Υπάρχουν κάποια πρότυπα που δόθηκαν από το ΥΠΟΙΚ που προβλέπουν ότι το σχέδιο πρέπει να γίνει με συγκεκριμένο τρόπο, υπάρχει ένα ανώτατο ποσό αποζημίωσης μέχρι €100 χιλιάδες ευρώ, βασίζεται στα χρόνια υπηρεσίας, και δεν πρέπει να φύγει πέραν του 40% των εργαζομένων. Σίγουρα το σχέδιο αυτό χρειάζεται γιατί αν κάποιος νοιώθει ότι δεν μπορεί να προσφέρει στον οργανισμό όπως μετεξελίσσεται, να έχει την ευχέρεια να αποχωρήσει. Έτσι θα γίνει μια εξοικονόμηση πάνω στους μισθούς που θα πληρωνόντουσαν μέχρι την αφυπηρέτηση του ατόμου αυτού, θα γίνει ξανά μια επιλογή ατόμων, θα δοθούν οι ευκαιρίες να έρθουν νέα άτομα μέσα, γιατί το Υφυπουργείο θα χρειαστεί άτομα. Θα δημιουργηθούν περισσότερες ανάγκες γιατί το Υφυπουργείο αναλαμβάνει και τρεις βασικούς τομείς, οι οποίοι μέχρι σήμερα βρίσκονταν υπό την ομπρέλα του υπουργείου εμπορίου:  τις μαρίνες, τα καζίνο και τα γήπεδα γκολφ.
 
Σε ποια φάση βρίσκεται τώρα οργανισμός πριν την μετάβαση του στο Υφυπουργείο;
Από τον περασμένο Ιούνιο έχουν γίνει επιτροπές στο Υπουργείο Ενέργειας και στον ΚΟΤ που δουλεύουν επάνω στα θέματα μετάβασης σε Υφυπουργείο. Υπάρχουν πολλά θέματα, λογιστικής, νομικής μορφής, τα θέματα τεχνολογίας, λογιστικά πρότυπα κτλ. Όλα αυτά γίνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είμαστε έτοιμοι, το θέμα είναι να γίνει η επιλογή του Υφυπουργού που θα αναλάβει.
  
Στο τουριστικό κομμάτι, φτάσαμε τους στόχους του 2018 και ποιες οι εκτιμήσεις σας για το 2019;
Το 2018 θα κλείσει με περίπου 3 εκατομμύρια 945 χιλιάδες τουρίστες. Λέγαμε για 3,9 εκατομμύρια, αλλά η δυναμική των μηνών Σεπτέμβριος, Οκτώβριος και Νοέμβριος είναι τέτοια, που φαίνεται ότι θα κλείσουμε με ένα 7,5% αύξηση στις αφίξεις. Για το 2019, υπάρχουν σκαμπανεβάσματα από διάφορες χώρες, αλλά ευελπιστούμε ότι δεν θα υπάρχει μείωση σε αυτούς τους φοβερά ψηλούς αριθμούς, ίσως να υπάρξει και μια μικρή αύξηση της τάξης του 3%.