Κ. Κουμής: Πως επιτεύχθηκαν τα ρεκόρ στον τουρισμό

Στον ρόλο που έπαιξαν από τη μια τα πολεοδομικά κίνητρα της κυβέρνησης για την αναβάθμιση των ξενοδοχειακών μονάδων και από την άλλη οι κινήσεις του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού, για τη δημιουργία απανωτών ρεκόρ τα τελευταία χρόνια στον τουρισμό αναφέρεται ο Αντιπρόεδρος του ΚΟΤ, Κώστας Κουμής. Σε συνέντευξη του στο InBusinessNews, ο κ. Κουμής μεταφέρει, παράλληλα, τις εκτιμήσεις του για νέα αύξηση της τάξης του 5% στον τουρισμό για το 2018. 

Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν καταγραφεί αριθμοί ρεκόρ στις τουριστικές αφίξεις. Έχει ευρέως συζητηθεί ότι είναι αποτέλεσμα των δυσάρεστων γεγονότων σε γειτονικούς προορισμούς. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη; 
Είναι αλήθεια ότι έχουν συζητηθεί εκτεταμένα οι επιδόσεις του τουρισμού της χώρας μας για τα έτη 2016 και 2017 και  έχουν χαρακτηρισθεί από πολλούς ως ‘συγκυριακές’. 
Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η τουριστική Κύπρος ανέβασε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης πριν τα δυσάρεστα γεγονότα που συνέβησαν σε γειτονικούς ανταγωνιστικούς προορισμούς και κατά συνέπεια η αύξηση στις αφίξεις δεν ήταν μόνο συγκυριακή όπως λανθασμένα έχει επικρατήσει ως άποψη στην κοινή γνώμη.  Η αύξηση στις αφίξεις οφείλεται σε αρκετούς λόγους και είναι καλό να καταγράφονται και να επεξηγούνται. 
Προσωπικά θεωρώ ότι οι κυριότεροι λόγοι που φθάσαμε σήμερα σε σημείο να μιλάμε για αριθμούς ρεκόρ είναι τα πολεοδομικά κίνητρα της κυβέρνησης που προκάλεσαν αύξηση στις προσφερόμενες κλίνες και αναβάθμιση των τουριστικών καταλυμάτων, η βελτίωση της αεροπορικής σύνδεσης της χώρας μας, οι στοχευμένες κινήσεις και η ορθή διαχείριση από πλευράς ΚΟΤ των τουριστικών εξελίξεων των τελευταίων ετών, η αύξηση του παγκόσμιου τουρισμού,  και ναι  από τον Οκτώβριο του 2015 και μετά έχουμε ευνοηθεί και από τα δυσάρεστα γεγονότα σε γειτονικούς προορισμούς. Όμως  η τουριστική Κύπρος ήτανε ήδη σε τροχιά ανόδου από την έναρξη του 2015. Σε σχέση με τις ‘συγκυρίες’, θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν ευνοήθηκε μόνο η Κύπρος αλλά όλες σχεδόν οι χώρες της Μεσογειακής Ευρώπης. Μάλιστα είχε τότε παρατηρηθεί και η έντονη τάση του ‘Go West’, μίας πρωτόγνωρης προτίμησης προς τη Δυτική Ευρώπη, Πορτογαλία και Ισπανία. Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι η Κύπρος κατέγραψε μία αύξηση της τάξης του 27.4%  για τη διετία 2014 – 2016, τη στιγμή που ο μέσος όρος στην Ευρώπη ήτανε 7.4% και σε παγκόσμιο επίπεδο 8.8%. 

Διαβάστε ακόμα: Πράσινο για την ανάπτυξη Blue Marine

Αναφερθήκατε στα πολεοδομικά κίνητρα. Εξηγήστε μας γιατί, κατά την άποψη σας, έδωσε ώθηση στον τουρισμό;  
Κατά την προσωπική μου άποψη, αυτό το  ανώδυνο και ανέξοδο σχέδιο κινήτρων,  ήτανε η σημαντικότερη απόφαση  που λήφθηκε κατά την τελευταία 2Οετία σε σχέση με τον τουρισμό της χώρας μας. Λειτούργησε πραγματικά πολύ υποστηρικτικά. Η αξία αυτής της απόφασης έγκειται στο γεγονός ότι προκάλεσε αύξηση κλινών σε μία περίοδο αυξημένης ζήτησης, αλλά επιπρόσθετα προκάλεσε αναβάθμιση των τουριστικών μονάδων.  Επί της ουσίας η απόφαση για τα πολεοδομικά κίνητρα που λήφθηκε σε μία ημερομηνία που δύσκολα κανείς μπορεί να ξεχάσει, 29 Μαΐου 2013,  εξαφάνισε αυτό που για χρόνια συζητείτο ως μειονέκτημα της Κύπρου και ονομαζόταν γηρασμένο προϊόν. Η Κύπρος μέσα σ’ ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα έγινε ανταγωνιστικότερη προκαλώντας, εκ νέου, το ενδιαφέρον των πρωταγωνιστών της πανευρωπαϊκής  αγοράς. 

Αναλύστε λίγο την αναφορά σας περί ορθής διαχείρισης των τουριστικών εξελίξεων από πλευράς ΚΟΤ. 
Μπορεί σήμερα να συζητάμε για ρεκόρ αφίξεων και συνολική αύξηση των εσόδων,  αλλά η πραγματικότητα δεν ήταν τόσο απλή. Κατά τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια ο ΚΟΤ κλήθηκε να αντιμετωπίσει αρκετές κρίσεις και καταστάσεις και εκ τω υστέρων οι ενέργειες του κρίνονται ως επιτυχημένες. Η συμβολή του στην αύξηση των αφίξεων και εσόδων είναι σημαντική εάν αναλογιστούμε ότι το 2014 κλήθηκε να αντιμετωπίσει την κρίση της Ρωσικής αγοράς που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά στη χώρα μας, κλήθηκε να αντιμετωπίσει την πτωτική πορεία της Βρετανικής αγοράς που παρουσίαζε μείωση από έτος σε έτος, είχαμε το κλείσιμο των Κυπριακών αερογραμμών και κατά συνέπεια κλήθηκε να αντιμετωπίσει το πρόσκαιρο κενό αεροπορικής σύνδεσης που δημιουργήθηκε, είχαμε την πτώχευση της Transaero και άλλα. 
Θα ήταν σωστό να διευκρινιστεί ότι το κενό της αεροπορικής σύνδεσης ο ΚΟΤ βεβαίως και δεν το αντιμετώπισε μόνος, αλλά είχε στενή επικοινωνία με το αρμόδιο Υπουργείο αλλά και την διαχειρίστρια εταιρεία των αεροδρομίων. Έγινε πραγματικά πολύ καλή δουλειά, συντονισμένα, κάτι που αποδεικνύει ότι οι οριζόντιες συνεργασίες είναι εξαιρετικά ωφέλιμες για τον τουρισμό.  
Σε σχέση με τη Ρωσική αγορά και την κρίση του 2014, θα ήθελα να τονίσω ότι το στοίχημα τότε ήταν να μειωθεί στο ελάχιστο η προδιαγραφόμενη μείωση και το πετύχαμε. Μάλιστα η Κύπρος είχε τη χαμηλότερη μείωση στην Ευρώπη σε μία περίοδο που είχαμε να ανταγωνιστούμε τόσο την Αίγυπτο όσο και την Τουρκία. 

Διαβάστε ακόμα: Η εποχικότητα του τουρισμού ευνόησε την ανεργία

Ποιες οι εκτιμήσεις σας για την ερχόμενη χρονιά; Ειπώθηκε πως η χρονιά θα κινηθεί λίγο καλύτερα από τη φετινή σε ποσοστό 5%. Ισχύει; 
Σε λίγες εβδομάδες θα έχουμε καλύτερη εικόνα, αφού ο μεγάλος όγκος των προκρατήσεων γίνεται συνήθως τον Ιανουάριο. Θα τολμήσω να πω ότι μία  αύξηση της τάξης του 5% είναι εφικτή. 
Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2018 έχει τις ιδιαιτερότητες του, καθώς επιστρέφουν δυναμικά, και με φθηνά πακέτα οι ανταγωνιστικές αγορές που ήτανε εκτός αγοράς, ενώ έχουμε και το Brexit.
Προσωπικά εκτιμώ ότι το Brexit δεν θα επηρεάσει αρνητικά τις συνολικές αφίξεις από την Μεγάλη Βρετανία, ωστόσο ίσως επηρεάσει  τη μέση διάρκεια του ταξιδίου.  Ούτε μας ανησυχεί η επιστροφή των άλλων αγορών. 

Θα συμβάλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του Κυπριακού Τουρισμού η ίδρυση Υφυπουργείου Τουρισμού; 
Αναμφίβολα ναι. Δεν νομίζω να υπάρχει άνθρωπος σ’ αυτή τη χώρα που να αμφισβητεί ότι ο τουρισμός είναι ο κινητήριος μοχλός της Κυπριακής οικονομίας. Και εφόσον είναι ο κινητήριος μοχλός, για να γίνει ακόμη πιο δυνατός χρειάζεται ένα ισχυρότατο πλαίσιο διακυβέρνησης. Είναι δυνατό σε μία τουριστική χώρα όπως η Κύπρος, ο τουρισμός να συστεγάζεται με τον τομέα της ενέργειας με τον οποίο δεν έχει καμία απολύτως σχέση, το εμπόριο και τη βιομηχανία; Σίγουρα είναι λάθος. Είναι πασιφανές λοιπόν ότι απαιτούνται σοβαρές αλλαγές στο πλαίσιο διακυβέρνησης του τουρισμού, εάν δεν θέλουμε να αναπολούμε το 2020 και το 2030 τις ευκαιρίες που χάθηκαν.  Η δημιουργία Υφυπουργείου Τουρισμού είναι υπό τις περιστάσεις αναγκαία, καθώς η  υφιστάμενη δομή διακυβέρνησης δεν επιτρέπει τη χάραξη οριζόντιων πολιτικών και κατά συνέπεια δεν επιτρέπει την περαιτέρω ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας, όσο καλή διάθεση και εάν υπάρχει στον ΚΟΤ και στους άλλους φορείς με τους οποίους διαβουλεύεται και συνεργάζεται. 
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, σε όλες τις χώρες στις οποίες ο τουρισμός κατέχει σημαίνουσα θέση,  υπάρχει πολιτικός προϊστάμενος επικεντρωμένος στα θέματα τουρισμού, ο οποίος καλείται καθημερινά να διαχειριστεί τις βασικές ανάγκες και προτεραιότητες του τουρισμού της χώρας του, κρινόμενος καθημερινά από τους πολίτες και τους επαγγελματίες του κλάδου.

Τι θα αλλάξει με την άσκηση οριζόντιας πολιτικής στον τουρισμό;
Αυτή τη στιγμή ο τουρισμός της χώρας μας μπορεί να σπάζει τα ρεκόρ σε επίπεδο αφίξεων αλλά από την άλλη αντιμετωπίζει και μια σειρά θεμάτων που δύνανται να μετεξελιχθούν, εάν δεν έχουν ήδη γίνει σε προβλήματα.  Τέτοια είναι η μαζικοποίηση του τουριστικού προϊόντος, η  δυσκολία εξεύρεσης καλού ανθρωπίνου δυναμικού και άλλα εργασιακά θέματα, το χρόνιο πρόβλημα της εποχικότητας, οι μέτριες προς αδύνατες παρατουριστικές υποδομές, η απουσία Mega Events και άλλα.  Όλα αυτά για να επιτευχθούν απαιτείται ανάπτυξη και εκτέλεση  οριζόντιων   πολιτικών, δηλαδή συνεργασία μεταξύ αρκετών  φορέων. Οπότε ναι, κατά το ήμισυ το θέμα είναι η ανάγκη για  άσκηση οριζόντιων πολιτικών. Το άλλο μισό αφορά την ισχυρή εκπροσώπηση του τουρισμού της χώρας μας στο εξωτερικό. Η Κύπρος έχει ανάγκη από τακτική και ισχυρή εκπροσώπηση στο διεθνές τουριστικό γίγνεσθαι.  Αυτή τη στιγμή εκπροσωπείται στην πλειοψηφία των τουριστικών events σε επίπεδο μελών ΔΣ ή υπηρεσιακών στελεχών του ΚΟΤ, τη στιγμή που οι άλλες χώρες εκπροσωπούνται σε επίπεδο υπουργών ή υφυπουργών.  Αυτό είναι από μόνο του ένα μειονέκτημα και δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη προσωπικότητα ή τις γνώσεις που κατέχει ο εκάστοτε εκπρόσωπος του ΚΟΤ.  Γενικώς η ισχυρή εκπροσώπηση της χώρας μας στο εξωτερικό είναι ένα άλλο μειονέκτημα που αναμένεται να εξαλειφθεί εάν τελικώς ιδρυθεί Υφυπουργείο Τουρισμού. Κατά την άποψη μου, η συζήτηση που γίνεται αυτές τις μέρες για την ίδρυση Υφυπουργείου Τουρισμού θα έπρεπε να είχε γίνει πριν από αρκετά χρόνια και να είχε κλείσει θετικά.  Δυστυχώς ακόμη  συζητείται με αμφίβολη εξέλιξη, και κάποιοι συζητούν ακόμη τα βασικά ή αρνούνται ακόμη και να τοποθετηθούν. Προσωπικά θεωρώ ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αποστερήσει από τον τουρισμό το αυτοδίκαιο της πολιτικής αναβάθμισης.