Γ. Καρατζιάς: Στο επίκεντρο του Κόμβου Καινοτομίας η τεχνολογία

Με αρκετά εργαλεία η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου επενδύει στην προληπτική εποπτεία και αναπτύσσει το ρυθμιστικό της πλαίσιο, καθώς έχει προχωρήσει αρκετά στη διαδικασία δημιουργίας ενός προστατευμένου ρυθμιστικού περιβάλλοντος (Regulatory Sandbox).

Όπως εξηγεί ο Αντιπρόεδρος της ΕΚΚ, Γιώργος Καρατζιάς στο InBusinessNews, o Κόμβος Καινοτομίας της Επιτροπής αποτελεί βασική πλατφόρμα ανταλλαγής γνώσεων για νέες και αναπτυσσόμενες χρηματοοικονομικές και ρυθμιστικές τεχνολογίες. Μέσα από αυτό, οι επιχειρήσεις επωφελούνται σημαντικών πλεονεκτημάτων, σχετικά με την εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου και τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης. Πάντως, τόσο για τον Κόμβο Καινοτομίας, όσο και για τον διάλογο του Regulatory Sandbox, η ΕΚΚ έχει γίνει δέκτης θερμής ανταπόκρισης από ενδιαφερόμενους και επιχειρήσεις. 

Διαβάστε ακόμα: 

Οι ακυρώσεις πτήσεων και η δίψα των Κυπρίων για ταξίδια 

Απειλείται με κατάρρευση η Χονδρική Αγορά, ο Κάδης ψάχνει νέο χώρο

«Οι νεοφυείς και άλλες οντότητες τεχνολογίας θα μπορούν να δοκιμάσουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους σε πραγματικές συνθήκες», δηλώνει για το regulatory sandbox, μεταξύ άλλων ο κ. Καρατζιάς.

Στο συνεχές μεταβαλλόμενο και αναπτυσσόμενο πεδίο των Fintech και Regtech, δεν απουσιάζουν και τα κρυπτοστοιχεία, τα οποία πολλές startups εντάσσουν στα μοντέλα τους, και η ΕΚΚ, έχει ξεκάθαρη θέση.

Πώς έχει εξελιχθεί από το 2018 ο Κόμβος Καινοτομίας (Innovation Hub) μέχρι σήμερα και ποια τα επόμενα βήματα;

H ΕΚΚ δημιούργησε τον Κόμβο Καινοτομίας το 2018, με στόχο να ενθαρρύνει και να στηρίξει την καινοτομία στον χρηματοοικονομικό τομέα, να προσδιορίσει τις μελλοντικές απαιτήσεις για νέες νομοθετικές και εποπτικές προτεραιότητες και να διασφαλίσει ότι η προστασία των επενδυτών δεν υπονομεύεται.

Ειδικότερα, ο Κόμβος Καινοτομίας αποτελεί μία πλατφόρμα ανταλλαγής γνώσεων, έτσι ώστε εποπτευόμενες και μη οντότητες να ενισχύσουν την αντίληψη που έχουν για νέες και αναπτυσσόμενες χρηματοοικονομικές και ρυθμιστικές τεχνολογίες («Fintech» και «Regtech») αντίστοιχα. Από τότε μέχρι σήμερα, υπήρξε επικοινωνία με περίπου 40 εταιρείες και πρόσωπα σε σχέση με συγκεκριμένα ερωτήματα ή προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων:

• Εργαλείων συμμόρφωσης Regtech (ρυθμιστικών και AML), τα οποία βασίζονται στην ανάλυση μαζικών δεδομένων και στην αναφορά δεδομένων,
• Εταιρειών που χρησιμοποιούν Τεχνολογία Κατανεμημένου Καθολικού (DLT Distributed Ledger Technology) για προσφορά, μεταφορά και επιβεβαίωση της ιδιοκτησίας χρηματοοικονομικών προϊόντων,
• Εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης για σκοπούς Fintech και Regtech,
• Ταμείων διαχείρισης κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών που επενδύουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις Blockchain,
• Εργαλείων για εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων που λειτουργούν με τη χρήση μαζικών δεδομένων,
• Τόπων διαπραγμάτευσης που προτίθεντο να λειτουργούν με τη χρήση Τεχνολογίας Κατανεμημένου Καθολικού (DLT -Distributed Ledger Technology)

Στο παρόν στάδιο, προχωρούμε τις διαδικασίες μετεξέλιξης του Κόμβου Καινοτομίας σε Regulatory Sandbox, όπου θα παρέχονται σε ελεγχόμενο περιβάλλον, σε δοκιμαστική βάση και σε περιορισμένη κλίμακα, καινοτόμα προϊόντα/υπηρεσίες.

Τα πλεονεκτήματα του Κόμβου

Πώς η καινοτομία ενισχύει τον εποπτικό ρόλο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου;
Το ταχέως μεταβαλλόμενο ψηφιακό περιβάλλον καλεί τους Επόπτες διεθνώς να βρίσκονται σε εγρήγορση για την αντιμετώπιση των τεχνολογικών προκλήσεων που αναφύονται στον τομέα των επενδύσεων. Πέραν των υφιστάμενων συστημάτων που έχει στη διάθεσή της, η ΕΚΚ επενδύει στην προληπτική εποπτεία, αναπτύσσοντας σειρά εξειδικευμένων συστημάτων που της επιτρέπουν να συμβαδίζει με τη ραγδαία ψηφιοποίηση του τομέα, διασφαλίζοντας ένα ισχυρό πλαίσιο προστασίας για τους επενδυτές και την ομαλή λειτουργία της αγοράς. Συγκεκριμένα,  η ΕΚΚ μέσω εξειδικευμένου συστήματος παρακολουθεί τις διαδικτυακές πρακτικές μάρκετινγκ των ΚΕΠΕΥ.

Το σύστημα δίνει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να συλλέγει και να αναλύει πληροφορίες σχετικά με τη χρήση επιθετικών ή παραπλανητικών πρακτικών μάρκετινγκ ή άλλων μεθόδων, οι οποίες ενέχουν κινδύνους για τους επενδυτές και δεν συνάδουν με τη νομοθεσία που διέπει τις επενδυτικές υπηρεσίες (MiFID II).

Η EKK βρίσκεται επίσης στη διαδικασία ολοκλήρωσης ενός συστήματος εισαγωγής, επεξεργασίας, αποθήκευσης και αναφοράς δεδομένων συναλλαγών για τη διαχείριση χρήσιμων πληροφοριών που θα χρησιμοποιούνται για την εποπτεία δεδομένων συναλλαγών, συνδεδεμένων οντοτήτων στην αγορά. 

Το σύστημα θα συνδέεται στον κόμβο της ESMA και θα πραγματοποιεί τη λήψη και εισαγωγή σχετικών δεδομένων, επιτρέποντας στην ΕΚΚ να τα αποθηκεύει με ασφάλεια. Θα δημιουργεί τυποποιημένες αναφορές με βάση τα συγκεντρωτικά δεδομένα και θα μπορεί να υποστηρίζει ad-hoc ερωτήματα και αναφορές.

Περαιτέρω, η ΕΚΚ βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης διαδικασιών και μεθοδολογιών, οι οποίες, με την κατάλληλη τεχνολογική υποδομή, θα ενισχύσουν την άσκηση εποπτείας με τη χρήση δεδομένων, που απορρέουν από Κανονισμούς όπως το EMIR, το MIFIR και το SFTR, προκειμένου να εντοπίζει αυτόματα πιθανούς κινδύνους και παρατυπίες σε πρώιμο στάδιο. Το έργο βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθεί σε διάφορες φάσεις.

Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης και η δημιουργία ενός Πλαισίου Διαχείρισης Επιχειρησιακών Κινδύνων (ΠΔΕΚ). Η αποτελεσματική διαχείριση κινδύνων, ως μια συνεχής και εξελισσόμενη διαδικασία, θα επιτρέψει στην ΕΚΚ να προσεγγίζει και να αξιολογεί κινδύνους που προέρχονται από παλαιότερες, τρέχουσες και μελλοντικές δραστηριότητες.

Επίσης έγιναν αναβαθμίσεις στο σύστημα του Πλαισίου Διαχείρισης Κινδύνων για τους Εποπτευόμενους (Risk Based Supervision Framework, RBS-F). Πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία ώστε να λαμβάνει υπόψιν οποιεσδήποτε εξελίξεις και αλλαγές που ενδεχομένως να ενέχουν κινδύνους για την αγορά. 

Ποια η ανταπόκριση στην πρόσκληση για διάλογο για τη δημιουργία ενός προστατευμένου ρυθμιστικού περιβάλλοντος (Regulatory Sandbox);

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς τον Μάρτιο του 2022 προκήρυξε πρόσκληση για ανταλλαγή απόψεων με τους εμπλεκόμενους σχετικά με τη δημιουργία ενός προστατευμένου ρυθμιστικού περιβάλλοντος (Regulatory Sandbox) με σκοπό να διευκολύνει την καινοτομία, αλλά και τη δοκιμασία νέων προϊόντων και υπηρεσιών. H ΕΚΚ έλαβε 12 σχετικές δηλώσεις συμμετοχής από ενδιαφερόμενα μέρη και ακολούθως διευθετήθηκαν συναντήσεις στη διάρκεια των οποίων έγινε ανταλλαγή απόψεων.

Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζουμε το ενδεχόμενο το Regulatory Sandbox να είναι θεματικό εστιάζοντας κυρίως στη χρήση εργαλείων ρυθμιστικής τεχνολογίας (Regtech), τα οποία να αφορούν πρωτίστως θέματα συμμόρφωσης ως προς την παρεμπόδιση νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και, εάν είναι εφικτό, συμμόρφωση με τους σχετικούς κανονισμούς μέσω της αξιοποίησης «μεγάλων δεδομένων» (Big Data) και της τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence). Επίσης, εάν υπάρχει η δυνατότητα για τη δοκιμή μίας δεύτερης καινοτόμου τεχνολογίας, η ΕΚΚ τείνει προς την τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών (blockchain technology) και ειδικότερα στην τυποποίηση των έξυπνων συμβολαίων (smart contracts).

Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του Regulatory Sandbox η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα αναζητήσει εξωτερικό σύμβουλο και τότε αναμένεται να οριστικοποιηθεί το θεματικό πεδίο στο οποίο θα επικεντρώνονται οι εργασίες του. 

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που αποκτούν οι επιχειρήσεις μέσα από τον Κόμβο Καινοτομίας;

Οι επιχειρήσεις που απευθύνονται στον Κόμβο Καινοτομίας έχουν την ευχέρεια να κατανοήσουν καλύτερα και την εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου και τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης που το διέπουν, ώστε τα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν να συμβαδίζουν με αυτό, διασφαλίζοντας την προστασία των επενδυτών. Με την μετατροπή του Κόμβου Καινοτομίας σε Regulatory Sandbox οι νεοφυείς και άλλες οντότητες τεχνολογίας θα μπορούν να δοκιμάσουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους σε πραγματικές συνθήκες και σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, προτού τα διαθέσουν στην αγορά.

Τι να προσέξουν οι επενδυτές

Οι αλλαγές στις αγορές φέρνουν όλο και περισσότερες startup που σχετίζονται με κρυπτοστοιχεία. Πρέπει να εξασφαλίσουν σχετική άδεια προτού δραστηριοποιηθούν;

Εάν μια εταιρεία είναι πάροχος Υπηρεσιών σε Κρυπτοπεριουσιακά Στοιχεία («ΠΥΚΣ»),όπως ορίζεται στον περί της Παρεμπόδισης και της Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας Νόμο και παρέχει υπηρεσίες από ή στη Δημοκρατία, θα πρέπει να είναι εγγεγραμμένη στο Μητρώο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Εάν είναι ΠΥΚΣ εγγεγραμμένος στο Μητρώο μίας ή σε Μητρώα περισσότερων εθνικών εποπτικών Αρχών κρατών μελών στην ευρωπαϊκή επικράτεια και θέλει να δραστηριοποιηθεί στη Δημοκρατία, θα πρέπει να υποβάλει έντυπο γνωστοποίησης.

Στο έντυπο γνωστοποίησης θα πρέπει να περιλαμβάνονται στοιχεία αναφορικά με το έγκυρο της εγγραφής του ανά υπηρεσία ή δραστηριότητα. Σε περίπτωση που οι παρεχόμενες στη Δημοκρατία υπηρεσίες ή δραστηριότητες, δεν καλύπτονται από το ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει την εγγραφή τους, για σκοπούς καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση για να εγγραφούν ως ΠΥΚΣ στο Μητρώο της ΕΚΚ. Οι νέοι ΠΥΚΣ πρέπει να εγγράφονται στο μητρώο της ΕΚΚ, πριν την έναρξη των εργασιών τους από ή στη Δημοκρατία.

Ποια η θέση της Επιτροπής ως προς τους κινδύνους; Τι πρέπει να προσέξουν οι επενδυτές σε σχέση με τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία;

Όπως έχει διαφανεί και πρόσφατα με την κατάρρευση διαφόρων τέτοιων στοιχείων, ορισμένα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία ενέχουν υψηλό επενδυτικό ρίσκο γι’ αυτό οι επενδυτές πρέπει να είναι σε εγρήγορση όταν προβαίνουν σε αγορά ή/και κατοχή αυτών των μέσων, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας απώλειας ολόκληρου του κεφαλαίου τους.

Ενέχουν επίσης κινδύνους φύλαξης, που απορρέουν από τεχνολογικές ιδιαιτερότητες όπως η κατοχή κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων στα λεγόμενα Hot Wallets, η πιθανότητα κλοπής των συσκευών όπου μπορεί να φυλάσσονται τα ιδιωτικά κλειδιά και από το γεγονός ότι οι επενδύσεις σε κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία που δεν χαρακτηρίζονται ως χρηματοοικονομικά μέσα, δεν είναι επιλέξιμες για αποζημίωση από το Ταμείο Αποζημίωσης Επενδυτών.

Περαιτέρω εγκυμονούν κινδύνους νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, που απορρέουν από τον κομιστικό τους χαρακτήρα. Ενέχουν επίσης κινδύνους που απορρέουν από τεχνολογικές ιδιαιτερότητες, όπως η πιθανότητα σφαλμάτων κωδικοποίησης σε έξυπνα συμβόλαια και η πιθανότητα επιθέσεων στον κυβερνοχώρο. Στο παρόν στάδιο, οι επενδυτές δεν έχουν κάποιας μορφής προστασία, γι’ αυτό είναι σημαντικό να κατανοούν τους κινδύνους που σχετίζονται με τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία και να είναι προσεκτικοί όταν αποφασίζουν κατά πόσο θα επενδύσουν σε αυτά.   

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι η ΕΚΚ εποπτεύει τους Παρόχους Υπηρεσιών Κρυπτοπεριουσιακών Στοιχείων μόνο για θέματα παρεμπόδισης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στη βάση της σχετικής νομοθεσίας. Δεν εποπτεύουμε τα ίδια τα κρυπτοπεριουσιακά Στοιχεία.   Η προστασία των επενδυτών αναμένεται να καλυφθεί με την υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού κανονισμού MICA (“Markets in Crypto Assets”), η οποία επεκτείνει περαιτέρω την  εποπτεία των ΠΥΚΣ.