Αυτόματη εγγραφή σε Ταμείο Προνοίας

Το κύριο συνταξιοδοτικό πρόβλημα σήμερα στην Κύπρο είναι η επάρκεια – δηλαδή η δυνατότητα της διατήρησης από ένα συνταξιούχο του βιοτικού επιπέδου που ο ίδιος απολάμβανε κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου. Υπάρχει όμως η λανθασμένη εκτίμηση ότι το κράτος, μέσω του Ταμείου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΤΚΑ), θα φροντίσει για την επαρκή συνταξιοδότηση όλων των εργαζομένων.

Στην πραγματικότητα, η μέγιστη αναπλήρωση σε σχέση με τον τελικό μισθό που προσφέρει το κράτος μέσω σύνταξης από το ΤΚΑ αναμένεται να είναι περίπου 50%. Για κάλυψη αυτού του συνταξιοδοτικού ελλείμματος, υπολογίζεται ότι οι σημερινοί εργαζόμενοι θα χρειαστεί να έχουν αποταμιεύσει συνολικά περίπου 7 φορές τον τελικό ετήσιο μισθό τους μέχρι την ηλικία των 65 – μόνο 1 στους 50 σημερινούς εργαζόμενους αναμένεται να πετύχει τον στόχο των 7 τελικών μισθών.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος που μπορούν οι εργαζόμενοι να αποταμιεύουν για τη συνταξιοδότηση τους είναι τα Ταμεία Προνοίας. Μέσα από τις διάφορες νομοθετικές αλλαγές που έχουν εφαρμοστεί τα τελευταία χρόνια, και την εναρμόνιση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, ο θεσμός των Ταμείων Προνοίας έχει αναβαθμιστεί σημαντικά και πλέον αντιπροσωπεύει το 2ο Πυλώνα συνταξιοδοτικών παροχών. Δυστυχώς όμως περίπου 60% των σημερινών εργαζομένων δηλώνει ότι δεν αποταμιεύει καθόλου για την συνταξιοδότηση του. Επίσης, μόνο 1 στους 4 σημερινούς εργαζόμενους δηλώνει ότι αποταμιεύει συστηματικά.

Μια πιθανή ρύθμιση που μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των πιο πάνω προκλήσεων είναι η Αυτόματη Εγγραφή εργαζομένων σε ταμείο προνοίας.

Γενικά χαρακτηριστικά

Σε γενικές γραμμές, η αυτόματη εγγραφή μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Οι εργοδότες να προσφέρουν υποχρεωτική πρόσβαση στους εργαζομένους τους σε Ταμείο Προνοίας και να καταβάλλουν ένα ελάχιστο ποσοστό εισφοράς.
• Οι εργαζόμενοι που πληρούν κάποια κριτήρια εγγράφονται αυτόματα στο προσφερόμενο Ταμείο και καταβάλλουν επίσης ένα ελάχιστο ποσοστό εισφοράς.
• Το κράτος παρέχει επιπρόσθετα κίνητρα για συμμετοχή σε επαγγελματικά Ταμεία 2ου πυλώνα.
• Ο μισθός πάνω στον οποίο καταβάλλονται οι υποχρεωτικές εισφορές μπορεί να οριστεί με ένα ελάχιστο και ένα μέγιστο ποσό (για παράδειγμα με βάση τις Βασικές και Ανώτατες ασφαλιστέες αποδοχές).
• Οι εργαζόμενοι μπορούν να ζητήσουν να εξαιρεθούν μετά την παρέλευση μιας ορισθείσας περιόδου (για παράδειγμα 3 μηνών). Σε συνδυασμό με αυτό, μπορεί να εφαρμοστεί και σύστημα αυτόματης επανεγγραφής (για παράδειγμα κάθε 2 χρόνια).
• Σαν επιπλέον κίνητρο για συστηματική αποταμίευση, το κράτος πιθανόν να καταβάλλει και εφάπαξ εισφορά όταν εργαζόμενος συμπληρώσει καθορισμένη περίοδο συνεχόμενης αποταμίευσης (για παράδειγμα 5 χρόνια).
• Παροχή Φορολογικών κινήτρων.

Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει

Η αυτόματη εγγραφή προσφέρει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:

• Αυξάνει τη συνταξιοδοτική κάλυψη των εργαζομένων, καθώς δίνει πρόσβαση σε Ταμείο Προνοίας σε εργαζομένους που δεν έχουν σήμερα τέτοια πρόσβαση.
• Αυξάνει την συνταξιοδοτική αποταμίευσης, καθώς ωθεί εργαζομένους να αρχίσουν να αποταμιεύουν.
• Προσφέρει δυνητικά κίνητρα τόσο από το κράτος και τους εργοδότες.
• Προσφέρει την επιλογή για αυτό-εξαίρεση σε περιόδους που ο εργαζόμενος έχει άλλες αυξημένες οικονομικές ανάγκες – και την επιλογή για επανεγγραφή.

Καταληκτικά σχόλια

Η αυτόματη εγγραφή σαν ρύθμιση μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που υπάρχουν σήμερα σε σχέση με τις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις, και συγκεκριμένα στο πρόβλημα της επάρκειας και οικονομικής ευεξίας. Φυσικά, μια τέτοια ρύθμιση πρέπει να είναι το αποτέλεσμα ολιστικού σχεδιασμού και συλλογικής προσπάθειας από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη – το κράτος, τις νομοθετικές, εποπτικές και φορολογικές αρχές, τους εργοδότες και εργαζομένους.

Παράλληλα, για να μπορεί να πετύχουν τέτοιες ρυθμίσεις, είναι σημαντικό ο ολιστικός σχεδιασμός να περιλαμβάνει και ενέργειες βελτίωσης της χρηματοοικονομικής παιδείας, που είναι σημαντική προϋπόθεση για την οικονομική ευεξία. Αυτό θα βοηθήσει τους εργαζομένους να αντιλαμβάνονται σωστά τις προκλήσεις και τις πιθανές λύσεις έτσι ώστε να προετοιμάζονται καλύτερα για τη συνταξιοδότηση τους.

Είναι δεδομένο ότι η υλοποίηση τέτοιων ρυθμίσεων πιθανόν να είναι χρονοβόρα, βλέποντας και τα παραδείγματα χωρών που έχουν ήδη υλοποιήσει την αυτόματη εγγραφή όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό κάνει ακόμα πιο σημαντική την ανάγκη για άμεση έναρξη των αναγκαίων διαδικασιών.

*Associate Partner Aon | Wealth Solutions