Διαπροσωπικές σχέσεις και επικοινωνία σε μια Οικογενειακή Επιχείρηση

Η διαπροσωπική επικοινωνία στο χώρο εργασίας, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ικανοποίηση των εργαζομένων, τα κίνητρα, τη συνεργασία και την επιχειρηματική επιτυχία. Διαπροσωπική επικοινωνία είναι η διαδικασία ανταλλαγής πληροφοριών, ιδεών και συναισθημάτων μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων μέσω προφορικών ή μη λεκτικών μεθόδων. Μπορεί να περιλαμβάνει ανταλλαγή πληροφοριών πρόσωπο με πρόσωπο, με τη μορφή φωνής, έκφρασης προσώπου, ηλεκτρονικών μηνυμάτων, τοποθετήσεις σε ένα fb post, ένα like, της γλώσσας του σώματος και χειρονομιών.

Το επίπεδο των διαπροσωπικών δεξιοτήτων επικοινωνίας κάποιου μετριέται μέσω της αποτελεσματικότητας της μεταφοράς των μηνυμάτων με σαφήνεια.

Διαβάστε επίσης:

• Τα στάδια, οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες σε μια οικογενειακή επιχείρηση
• Οικογενειακές Επιχειρήσεις – Πλεονεκτήματα και Αδυναμίες

Η κοινή χρήση διαπροσωπικής επικοινωνίας μέσα σε έναν οργανισμό περιλαμβάνει καθημερινή εσωτερική επικοινωνία των εργαζομένων σε όλα τα επίπεδα, συναντήσεις πελατών, συζητήσεις έργων. Σήμερα, οι διαδικτυακές συνομιλίες (on-line) λαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος της διαπροσωπικής επικοινωνίας. Πώς εφαρμόζεται αυτό στην οικογενειακή επιχείρηση;

Ένα σύστημα οικογενειακής επιχείρησης κατά τους Tagiuri και Davis ενσωματώνει ένα μοντέλο τριών κύκλων: «Οικογένεια», «Επιχείρηση» και «Ιδιοκτησία». Η διασύνδεση αυτών των τριών παραμέτρων σε έναν οργανισμό καθιστά την εσωτερική επικοινωνία στη διαχείριση της επιχείρησης, πιο πολύπλοκη. Περιττό να αναφέρουμε ότι οι δεξιότητες διαπροσωπικής επικοινωνίας είναι απαραίτητες και στους 3 κύκλους, επειδή επιτρέπουν στους ανθρώπους να συζητούν προβλήματα και να ζυγίζουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των εναλλακτικών λύσεων πριν καταλήξουν στη λύση. Η έλλειψη διαφάνειας σε έναν κύκλο ή μεταξύ δύο κύκλων είναι μια κοινή αιτία κακής επικοινωνίας στο χώρο εργασίας.

Αυτό το μοντέλο μας δείχνει ότι οι απόψεις κάθε τομέα είναι νόμιμες και αξίζουν να γίνουν σεβαστές. Η μακροπρόθεσμη επιτυχία των συστημάτων οικογενειακών επιχειρήσεων εξαρτάται από τη λειτουργία και την αμοιβαία υποστήριξη κάθε ομάδας. 

Εκτός από αυτή τη πολυπλοκότητα, έχει παρατηρηθεί ότι στην Κυπριακή, μεσογειακή μας κουλτούρα, ο υψηλός σεβασμός προς τους ιδρυτές της επιχειρησης, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Αυτό σημαίνει ότι οι άλλες γενιές θα πρέπει να εκφράσουν τη γνώμη τους με προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη το σεβασμό που απαιτούν και αξίζουν οι ιδρυτές. Η προκατάληψη ότι τα μέλη της οικογένειας δεν θα βρουν καμία δυσκολία στην κατανόηση μεταξύ τους, επειδή μεγάλωσαν κάτω από την ίδια στέγη δεν ισχύει. 

Ένα καλό παράδειγμα που απεικονίζει αυτή τη δυσκολία είναι η βεντέτα των δύο αδελφών Harrison και Wallace McCain, ιδρυτών της McCain Foods Ltd το 1957 στον Καναδά. Στις 11 Οκτωβρίου 2001, το επίσημα ντυμένο πλήθος με μαύρες γραβάτες που μπλόκαρε την αίθουσα χορού του Toronto Marriott Eaton Centre Hotel είχε συγκεντρωθεί για να δει τον Harrison και τον Wallace McCain, τους αδελφούς του καναδικού καπιταλισμού, να ανεβαίνουν στην ίδια σκηνή για να τιμηθούν με ένα βραβείο ηγεσίας από την πιο διάσημη σχολή επιχειρήσεων της χώρας. Ο Wallace, ετών 71, σε μια συγκινητική ομιλία, κατέστησε σαφές ότι δεν πολυάλλαξε η κατάσταση στα περισσότερα από επτά χρόνια από τότε που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την McCain Foods Ltd, τον γίγαντα των κατεψυγμένων τροφίμων που ο ίδιος και ο Harrison, ο αδελφός του είχαν χτίσει από το 1957. Αντιμετωπίζοντας την ερώτηση που βρισκόταν στο μυαλό όλων, ο γκριζαρισμένος πρόεδρος της Maple Leaf Foods Inc. είπε στο κοινό, "Δεν πρόκειται να σας καραμελλώσω την όλη κατάσταση. Ήταν πολύ δύσκολο για μένα να υπομείνω, και να παρακολουθώ μια τόσο επιτυχημένη συνεργασία να πέφτει στο κενό όπως και έγινε".

Ως εκ τούτου, αυτή η προκαθορισμένη άποψη θα πρέπει να αποφεύγεται και η εσωτερική επικοινωνία στο πλαίσιο μιας οικογενειακής επιχείρησης θα πρέπει να ξεδιπλωθεί και να συζητηθεί ως θέμα ύψιστης προτεραιότητας.

Για να επικοινωνούμε και να μοιραζόμαστε αποτελεσματικά, πρέπει να ακούμε. Σε ένα οικογενειακό επιχειρηματικό περιβάλλον, νομίζουμε ότι ακούμε αποτελεσματικά ο ένας τον άλλον, επειδή πιστεύουμε ότι μιλάμε σε κάποιον που γνωρίζουμε καλά. Πρέπει να θυμόμαστε συνεχώς ότι κάτι τέτοιο μπορεί να μην συμβαίνει, αποφεύγοντας έτσι αυτήν την προκαθορισμένη άποψη, που είναι ένα εμπόδιο για την ενεργό ακρόαση ενσυναίσθησης.

Πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου ότι οι διευθυντές, τα μέλη της οικογένειας ή τα μέλη εκτός οικογένειας θα πρέπει να είναι προσβάσιμα, ώστε να μπορούν να δέχονται ερωτήσεις και να μπορούν να παρέχουν εξηγήσεις. Με αυτόν τον τρόπο ο καθένας αισθάνεται ότι μοιράζεται την ιδιοκτησία και ότι τον σέβονται αρκετά ώστε να συμβάλει στην απόφαση ή την αλλαγή. Αυτό ενισχύει τη δέσμευση όλων και οδηγεί σε μεγαλύτερη αναγνώριση των εργαζομένων. Μπορούμε επίσης να βελτιώσουμε την επικοινωνία με το να είμαστε σε συνεργασία με τους ανθρώπους. Η καλή διαπροσωπική επικοινωνία σε όλα τα επίπεδα, όταν εκτελείται καλά, είναι ένας σημαντικός παράγοντας για μια οργανωτική κουλτούρα ώστε να ευδοκιμήσει. Η οργανωτική κουλτούρα γίνεται πιο συνεργική και θετική. Αυτό που έχεις να μου πεις είναι εξίσου σημαντικό με αυτό που έχω να σου πω, ανεξάρτητα από τη θέση σου στην ιεραρχία ή στην οικογένεια. Αυτό έχει πολλά να κάνει με το σεβασμό και την ακεραιότητα.

Άλλα σημαντικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι:
- Υπάρχει διαφορά μεταξύ αυτού που λέμε, του πώς το λέμε και του τρόπου με τον οποίο συμπεριφερόμαστε;
- Παρέχουμε παθητική ενσυναίσθηση ή εποικοδομητικές λύσεις;

Οι κενές λέξεις είναι άσκοπες, ενώ οι πράξεις μιλούν πάντα πιο δυνατά.

Στην προσωπική μας ζωή, οι αγαπημένοι μας μπορούν να μας υψώσουν το ηθικό όταν αισθανόμαστε λύπη και δεν ψάχνουμε απαραίτητα για λύσεις.
Στις επιχειρήσεις όμως είναι διαφορετικά. Το θέμα είναι να προσφέρουμε λύσεις. Η ενσυναίσθηση στις επιχειρήσεις εμπλουτίζει την προσφορά λύσεων και το θέμα είναι να είσαι συμπονετικός προς τους άλλους. Το πιο ισχυρό πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι ένα βήμα στην άκρη για να δημιουργήσετε  χώρο στους άλλους για να μιλήσουν και να υποστηρίξουν αυτά που θα τους βοηθήσουν: Το να δείχνουμε ειλικρινή ενσυναίσθηση -ένα μέλος της οικογένειας σε ένα μη μέλος της οικογένειας, ή το αντίστροφο-, γίνεται όλο και πιο σημαντικό.

*Σύμβουλος Ανθρώπινου Δυναμικού στους τομείς των Ανθρώπινων Σχέσεων, της Ηγεσίας και των Επικοινωνιών