Χρίστος Κληρίδης: Δεν είναι επαρκείς οι προτάσεις στη Βουλή για μεταρρύθμιση

Οι προτάσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων δεν είναι επαρκείς με την μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης να έχει καθυστερήσει ήδη αρκετά.

Αυτό επισημαίνει στο InBusinessNews o υποψήφιος για την Προεδρία του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου Δρ. Χρίστος Κληρίδης, επισημαίνοντας πως σε ό,τι αφορά την ηλεκτρονική Δικαιοσύνη, η Κύπρος βρίσκεται ακόμη στον μεσαίωνα. 

Ο Δρ. Κληρίδης παραθέτει τις προγραμματικές του θέσεις ενόψει των εκλογών, ενώ αναλύει το όραμά του για ένα εκσυγχρονισμένο Δικηγορικό Σύλλογο.

Λάβατε την απόφαση να διεκδικήσετε την προεδρία του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Πως προέκυψε αυτή η απόφαση;
Η απόφασή μου για να διεκδικήσω την Προεδρία του ΠΔΣ προέκυψε από την πεποίθησή μου ότι μπορώ να βοηθήσω:

1. Στην αναβάθμιση του δικηγορικού επαγγέλματος μέσα από τις τροποποιήσεις μεταξύ άλλων του Περί Δικηγόρων Νόμου Κεφ. 2, και 

2. Στην μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης σε μία κρίσιμη φάση αυτής.  

Όσον αφορά την αναβάθμιση των δικηγόρων, έχω πειστεί μετά από 38 χρόνια μαχόμενης δικηγορίας ότι, οι δικηγόροι, σαν λειτουργοί της δικαιοσύνης, έχουν περιπέσει σε μεγάλο βαθμό σε ανυποληψία στην κοινωνία μας. Επιπρόσθετα, σαν λειτουργοί της δικαιοσύνης δεν τυγχάνουν κατά τη γνώμη μου του απαραίτητου σεβασμού από όλες τις εξουσίες συμπεριλαμβανομένης της εκτελεστικής, νομοθετικής αλλά και δικαστικής δυστυχώς. 

Οι δικηγόροι επιτελούν ένα πολύ σοβαρό έργο σαν βασικοί πρωταγωνιστές στο Κράτος Δικαίου και θα πρέπει να τυγχάνουν της ανάλογης εκτίμησης. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται να γίνουν μεταρρυθμίσεις που αφορούν τους κανονισμούς και διαδικασίες πειθαρχίας των δικηγόρων, την εκπαίδευση και εξειδίκευσή τους και συνεχή επιμόρφωσή τους, αλλά και την ενεργή συμμετοχή τους στο γίγνεσθαι στη κοινωνία μας. 

Έχω την εντύπωση ότι, λόγω της εμπειρίας που διαθέτω, τόσο σαν μαχόμενος δικηγόρος αλλά και σαν πανεπιστημιακός, η εκλογή μου θα συνδράμει προς την αναβάθμιση των δικηγόρων και του επαγγέλματος. Παράλληλα στο θέμα της μεταρρύθμισης της δικαιοσύνης τα νομοσχέδια τα οποία εκκρεμούν δεν είναι πλήρη και επαρκή και χρήζουν περαιτέρω επεξεργασίας ιδιαίτερα σε σχέση με τη συμμετοχή των δικηγόρων στους διορισμούς στις ανώτερες βαθμίδες της δικαιοσύνης, στη λειτουργεία του νέου Εφετείου και του νέου Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου. Όπως επίσης και στη λειτουργία των Επαρχιακών Δικαστηρίων. 

Ποιες είναι οι προγραμματικές σας θέσεις ως υποψήφιος; Το όραμά σας για ένα εκσυγχρονισμένο ΠΔΣ;
Οι προγραμματικές μου θέσεις είναι μεταξύ άλλων οι πιο κάτω:

1. «Ο Πρόεδρος και τα Μέλη του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου αλλά και των νομικών θα πρέπει να είναι νομομαθείς, ακέραιοι και πλήρως απεξαρτηκοποιημένοι, άμεσα ή έμμεσα από σχέσεις με τις υπόλοιπες εξουσίες της πολιτείας ιδιαίτερα τη δικαστική για να μην υπάρχει ή να δίδεται η εντύπωση σύγκρουσης συμφερόντων. 

2. Τα μέλη του Πειθαρχικού Συμβουλίου θα πρέπει να αυξηθούν σε τουλάχιστον 12 για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον όγκο εργασίας και στον μεγάλο αριθμό υποθέσεων που εκκρεμούν ή αναμένονται. Το Πειθαρχικό Συμβούλιο πρέπει να λειτουργήσει με μεγάλο αίσθημα ευθύνης και να αναβαθμίσει μέσα από την εκδίκαση και χειρισμό εν γένει υποθέσεις πειθαρχικού το επίπεδο εμπιστοσύνης στο θεσμό του δικηγόρου. Χρειάζεται και εκσυγχρονισμός της διαδικασίας, ουσιαστικού δικαίου, νοοτροπίας, πρακτικής και κανόνων δεοντολογίας.

3. Απεξάρτηση του δικηγορικού σώματος από το θεσμό του Γ.Ε. Οι δικηγόροι είναι ανεξάρτητος θεσμός του Κράτους Δικαίου. Η παρουσία του Γ.Ε. σαν Προέδρου του Σώματος, η συμμετοχή του στο Πειθαρχικό, Νομικό Συμβούλιο, Συμβούλιο των Δικηγόρων είναι ξεπερασμένη πλέον και κατάλοιπα άλλων εποχών όπου ο Γ.Ε. επόπτευε του Δικηγορικού Σώματος. 

4. Κατάργηση των διαλέξεων του Νομικού Συμβουλίου και μετάθεση τους με ειδικές συμφωνίες για ειδικές τιμές στα Τμήματα και Σχολές Νομικής των Πανεπιστημίων Κύπρου. Εκσυγχρονισμός των θεσμών του Νομικού Συμβουλίου μια επικέντρωση του σε θέματα που αφορούν την υποβοήθηση των νέων δικηγόρων αλλά και αναβάθμιση του επιπέδου εισδοχής αυτών που ενδιαφέρονται να ασκήσουν το επάγγελμα και να εισέλθουν στη μαχόμενη δικηγορία. 

5. Στο τομέα των μεταρρυθμίσεων της δικαιοσύνης:

• Αποτελεσματικό διευρυμένο Εφετείο με τρία τμήματα Πολιτικών Εφέσεων, ενός Ποινικών, δύο Διοίκησης και Τμημάτων για το ειδικό δίκαιο. 
• Στελέχωση από έμπειρους δικηγόρους και δικαστές, ισάριθμη και ισότιμη ειδικών επί των αρμοδιοτήτων των τμημάτων. 
• Αύξηση της παραγωγικότητας των δικαστών με συνεδριάσεις και τα απογεύματα σε όλα τα επίπεδα.
• Χειρισμό εφέσεων από ενδιάμεσες αποφάσεις από μονομελείς συνθέσεις των Εφετείων υπό μορφή αναθεώρησης. 
• Νέο Δικαστικό Συμβούλιο στην σύνθεση του οποίου θα έχουν λόγο  Δικαστές όλων των επιπέδων με συμμετοχή και ΓΕ και δικηγόρων  και δικαστών όλων των βαθμίδων.  
• Σχολή Δικαστών με εξετάσεις για διορισμό νέων δικαστών και εξετάσεις για προαγωγή. Κατάργηση της επετηρίδας σε όλα τα επίπεδα. 
• Αύξηση και ενθάρρυνση διορισμού δικηγόρων σε όλες τις βαθμίδες του Δικαστικού Σώματος. Απαραίτητη προϋπόθεση η αποδεδειγμένη πρακτική επιτυχής πολυετής άσκηση δικηγορίας.
• Ένα νέο Ανώτατο Δικαστήριο με πρωτοδιορισθέντες Δικαστές ισότιμα από το σώμα των δικηγόρων για εμπλουτισμό και εκσυγχρονισμό. 
• Εισαγωγή άμεσα και χρήση της ηλεκτρονικής τεχνολογίας για τηλεσυνεδριάσεις, καταχώρηση δικογραφίας, αγορεύσεων και όπου είναι εφικτό μέχρι εισαγωγής ολοκληρωμένου συστήματος e justice. 

6. Οι δικηγόροι θα πρέπει να πρωταγωνιστούν στο τομέα των εκάστοτε μεταρρυθμίσεων. Δεν θα είναι πλέον  θεατές. Ο λόγος να έχει τη προσήκουσα βαρύτητα. Στο επίπεδο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου θα πρέπει να αναπτυχθεί στενή σχέση με τους Καθηγητές των Κυπριακών και Ελληνικών Πανεπιστημίων με διαρκή και έντονη επεξεργασία εκσυγχρονιστικών προτάσεων για το ουσιαστικό δίκαιο, δικονομία, απόδειξη και θεσμικό πλαίσιο. Δεν είναι ικανοποιητικό πλέον τα θέματα αυτά να έρχονται από καιρού εις καιρόν ουρανοκατέβατα από Υπουργείο Δικαιοσύνης και ΓΕ ή Ανώτατο Δικαστήριο ή Βουλή των Αντιπροσώπων. Πρώτο και καθοριστικό ρόλο έχουν οι δικηγόροι σαν βασικοί και ισότιμοι συντελεστές του Κράτους Δικαίου. 

7. Για τις κτιριακές εγκαταστάσεις θα έπρεπε να ληφθούν μέχρι τελικής επίλυσης των προβλημάτων Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, Ειδικών Δικαστηρίων Λευκωσίας, Διοικητικού Εφετείου έκτακτα μέτρα, ακόμα και κατασκευή προσωρινών κτιριακών εγκαταστάσεων στο χώρο του Δικαστηρίου μέχρι περάτωσης και υλοποίησης των τελικών σχεδίων. Στην περίοδο του κορωνοϊού απεδείχθη ότι ακόμη και εντός ενός μηνός υπήρξε δυνατότητα κατασκευής ειδικών μονάδων του Γ.Ν. Λευκωσίας. 

8. Αύξηση σημαντική του προϋπολογισμού για τη δικαιοσύνη. Η Κύπρος βρίσκεται από τις τελευταίες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο τομέα αυτό. Πρόκειται για τον παραμελημένο και φτωχό συγγενή της Ευρώπης. 

9. Εξάλειψη όλων των εντυπώσεων για οικογενειοκρατία ή ευνοιοκρατία στους κόλπους του Δικαστικού Σώματος. Εμπέδωση νέας κουλτούρας στις σχέσεις δικαστών/δικηγόρων, επίδειξη μεγαλύτερης ευαισθησίας εκ μέρους δικαστών και δικηγόρων σε υποθέσεις όπου μπορεί εύλογα να δημιουργηθεί η εντύπωση σύγκρουσης συμφέροντος. 

10. Διαρκής εκπαίδευση δικηγόρων και δικαστών και αναβάθμιση της ποιότητας των αποφάσεων αλλά και του επιπέδου δικηγορίας ενώπιον όλων των δικαστηρίων. Η διαρκής επιμόρφωση και εκσυγχρονισμός της κουλτούρας θ ενισχυθεί μέσα από την συνεχή παρακολούθηση δικαστών και δικηγόρων σεμιναρίων, συνεδριών και επαφών με συναδέλφους σε όλα τα επίπεδα από άλλες χώρες. Ιδιαίτερα Ελλάδα, Αγγλία, Αμερική, Αυστραλία, Καναδά και χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Κοινοπολιτείας.»

Ποια είναι τα θέματα και τα προβλήματα που απασχολούν σήμερα τους δικηγόρους; Ποιες λύσεις εισηγείστε και πως μπορούν να υλοποιηθούν;
Τα θέματα που απασχολούν τους δικηγόρους συνοψίζονται και στις πιο πάνω προγραμματικές θέσεις. Θα ήθελα να σταθώ ιδιαίτερα στο θέμα των καθυστερήσεων στην εκδίκαση των υποθέσεων, στα προβλήματα είσπραξης της δικηγορικής αμοιβής των δικηγόρων, στην ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων, στη συμμετοχή των δικηγόρων , στον εκσυγχρονισμό του δικαίου, οικονομίας και θεσμών, στον μειωμένο κύκλο εργασιών, στον μεγάλο αριθμό δικηγόρων, στη μείωση των συντάξεων και βιωσιμότητα του Ταμείου Προνοίας. Οι λύσεις που προτείνω αναπτύσσονται πιο πάνω σε προγραμματικές μου δηλώσεις. 

Πως θα χαρακτηρίζατε την μέχρι τώρα πορεία της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης; Ποιες οι δικές σας εισηγήσεις για μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης;
Η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης καθυστέρησε ήδη πολύ. Δυστυχώς οι προτάσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων δεν είναι επαρκείς. Έχει γίνει μία επιλογή των προτάσεων από την έκθεση των εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ινστιτούτου Δημόσιας Διοίκησης της Ιρλανδίας από την οποία όμως βασική πρόταση σύστασης και λειτουργίας ανεξάρτητου θεσμού διοίκησης των δικαστηρίων απουσιάζει πλήρως. Επιπρόσθετα απουσιάζουν και πολλές άλλες εισηγήσεις. Ενώ οι εμπειρογνώμονες κατέστησαν σαφές ότι δεν μπορεί να γίνει επιλογή των κερασιών (cherry picking) δυστυχώς η μεταρρύθμιση η οποία προωθείται κάνει αυτό ακριβώς που οι εμπειρογνώμονες μας έχουν συστήσει να μην κάνουμε. Επίσης καθυστέρησε πάρα πολύ η θέσπιση των εισηγήσεων της Επιτροπής Λόρδου Ντάισον για την εισαγωγή και εκσυγχρονισμό νέων θεσμών Πολιτικής Δικονομίας δηλαδή των κανονισμών που διέπουν την διαδικασία των δικαστηρίων. Πολύ φοβούμαι ότι θα εισαχθεί ένα ογκοδέστατο κεφάλαιο για το οποίο οι δικηγόροι θα είναι ανέτοιμοι να διαχειριστούν, όπως και τα δικαστήρια, και θα χρειαστεί χρόνος για την εκπαίδευσή τους και ομαλή λειτουργία του νέου συστήματος.

Σε ό,τι αφορά την προώθηση της ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης ποιες οι δικές σας εισηγήσεις για υλοποίησή της;
Ηλεκτρονική δικαιοσύνη. Και πάλιν εδώ είμαστε στον μεσαίωνα. Απεδείχθη την περίοδο του κορωνοϊού όλη η γύμνια μας. Το δικαστικό σύστημα παρέλυσε. Και ενώ παγκόσμια στις προηγμένες χώρες οι διαδικασίες γίνονται ηλεκτρονικά στην Κύπρο επιμένουμε ακόμη στον χαρτοπόλεμο, στα πρωτοκολλητεία, στις δίκες κατ’ αποκλειστικότητα  στην αίθουσα των δικαστηρίων. Αναμένεται το πιλοτικό πρόγραμμα για μερική εισαγωγή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο αλλά απέχουμε πολύ ακόμη από την εισαγωγή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης στη Κύπρο. 

Ακόμα είμαστε στο στάδιο αμφισβήτησης και προσφοροδότησης.

Σύντομο Βιογραφικό 
Ο Δρ. Χρίστος Κληρίδης είναι Καθηγητής Δικαίου και Πρόεδρος του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick. Ασκεί την δικηγορία από το 1982 και έχει παρουσιάσει ενώπιον πρωτόδικων δικαστηρίων και του Ανωτάτου χιλιάδες υποθέσεις. Συμπλήρωσε τις σπουδές τους στην Αγγλία με διδακτορικό στο King’s College Πανεπιστημίου του Λονδίνου το 1981. 

Είναι συγγραφέας σημαντικών βιβλίων με εκδότες την Νομική Βιβλιοθήκη στην Ελλάδα με θέματα που αφορούν το Κυπριακό Νομικό Σύστημα, την Δικηγορία στη Κύπρο, το Δίκαιο της Απόδειξης και το Δίκαιο της Επιείκειας. 

Έχει δημοσιεύσει κεφάλαια σε βιβλία εξειδικευμένα στο δίκαιο της δυσφήμισης.  αεροπλοΐας, συνταγματικού δικαίου και άλλα.  Είναι συγγραφέας πολυάριθμων άρθρων σε νομικά περιοδικά στην Ελλάδα, Κύπρο και εξωτερικό. Έχει διοργανώσει και συμμετάσχει σε πολυάριθμα διεθνή συνέδρια και σεμινάρια. Ασχολήθηκε με το θέμα της μεταρρύθμισης υποβάλλοντας σχετικά υπομνήματα στην επιτροπή για την μεταρρύθμιση της Κυπριακής δικαιοσύνης που εξέδωσε την έκθεσή της τον Μάρτιο 2018 όπως επίσης και στην Επιτροπή του Λόρδου Dyson για την διαμόρφωση των κανόνων πολιτικής δικονομίας. 

Έχει παρουσιάσει πολυάριθμες υποθέσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με επιτυχία και έχει συμμετάσχει σε διαιτησίες διεθνούς κύρους. 

Υπήρξε Βουλευτής το 2001 - 2006 και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου. Συνιδρυτής του Διεθνούς Συνδέσμου για την Προάσπιση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Αντιπρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Νέαρχος Κ. Κληρίδης του αείμνηστου λαογράφου, δασκάλου παππού του.