Καραβοστάσι: Το λιμάνι και τα μεταλλεία που άκμασαν ένα χωριό
08:47 - 12 Ιανουαρίου 2019
Μια ιστορία ακμής και παρακμής με κύριους παράγοντες το λιμάνι του χωριού, τα γειτονικά μεταλλεία του Μαυροβουνίου, της Σκουριώτισσας και του Αμπλικιού, αλλά και το εργοστάσιο της Κυπριακής Μεταλλευτικής Εταιρείας (CMC) στο Ξερό, επηρέασαν σημαντικά τον πληθυσμό του χωριού αλλά και της γύρο περιοχής τον προηγούμενο αιώνα.
Το Καραβοστάσι δεν γνώρισε την ακμή και παρακμή μόνο τον 20ο αιώνα. Στην ίδια περιοχή κατά την αρχαιότητα άκμασε η αρχαία πόλη των Σόλων και το φημισμένο της λιμάνι. Με το πέρασμα του χρόνου η αρχαία πόλη παρήκμασε αλλά στην περιοχή συνέχισαν να σταθμεύουν καράβια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το χωριό να ονομαστεί Καραβοστάσι, που σημαίνει στάση καραβιών.
Εμείς όμως θα ασχοληθούμε με την σύγχρονη περίοδο και πως ο ορυκτός πλούτος της περιοχής σε συνδυασμό με το λιμάνι εκτόξευσε πληθυσμιακά το Καραβοστάσι.
Σύμφωνα με στοιχεία της Μεγάλης Κυπριακής Εγκυκλοπαίδειας, το 1881 κατοικούσαν στο Καραβοστάσι 38 άτομα. Η έκρηξη στο πληθυσμό του χωριού σημειώθηκε το 1946, όταν ο πληθυσμός του χωριού ανήλθε στους 1.759 κατοίκους, σχεδόν 1.500 περισσότερους από την απογραφή του 1931 και 1.721 περισσότερους από την απογραφή του 1881. Το 1946 ήταν και το έτος όπου το Καραβοστάσι είχε τους περισσότερους κάτοικους στην σύγχρονη εποχή και αυτό οφειλόταν βεβαίως στη μεγάλη παραγωγή ορυκτού πλούτου των γειτονικών μεταλλείων. Στην επόμενη απογραφή του 1960 ο πληθυσμός του χωριού συνυπολογιζόταν με τον πληθυσμό του γειτονικού χωριού Ξερός. Κατά το έτος της Ανεξαρτησίας το Καραβοστάσι μαζί με το Ξερό αριθμούσαν 1.510 κατοίκους.
Η αισθητή μείωση της παραγωγής και εξαγωγής ορυκτού πλούτου που άρχισε από το 1965 είχε ως αποτέλεσμα την αισθητή μείωση του πληθυσμού. Στην τελευταία καταμέτρηση προ εισβολής, του 1973, ο πληθυσμός του χωριού αριθμούσε μόνο 334 κατοίκους.
Η ακμή και παρακμή του χωριού φαίνεται ξεκάθαρα από τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας που αφορούν την κίνηση των πλοίων στο λιμάνι και την εκφόρτωση του μεταλλεύματος σε αυτά.
Το 1938 από το λιμάνι του Καραβοστασίου έφυγαν 261.668 τόνοι μεταλλεύματος. Από τότε οι εξαγωγές μεταλλεύματος αυξάνονταν σταδιακά. Το 1962 οι εξαγωγές έφτασαν τους 419.500 τόνους, ενώ στο λιμάνι έριξαν άγκυρα 175 πλοία. Το 1969 από το λιμάνι έφυγαν 363.604 τόνοι μεταλλεύματος, ενώ στο λιμάνι έριξαν άγκυρα 135 πλοία. Το 1971 οι εξαγωγές μεταλλεύματος από το λιμάνι έφτασαν τους 257.979 τόνους, το 1972 μειώθηκαν στους 208.207 τόνους και το 1973 μειώθηκαν ακόμη περισσότερο στους 154.703 τόνους.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 70΄μέχρι και το 1974 η παραγωγή μεταλλεύματος μειώθηκε αισθητά κάτι που είχε ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι του χωριού να το εγκαταλείψουν ψάχνοντας για δουλεία αλλού.
Η παρακμή του χωριού συνέπεσε με τα τραγικά γεγονότα του 1974. Το σύγχρονο λιμάνι του χωριού χρησιμοποιήθηκε από τους Τούρκους εισβολείς για κάποιο χρονικό διάστημα ως ναυτικός σταθμός πριν αφεθεί στο έλεος του χρόνου να σκουριάζει.